Saga - 1999, Side 277

RITFREGNIR
275
landsins. í þriðja kaflanum er að finna nafnaskrá og í fjórða kaflanum eru
ítarlegar tölfræðilegar upplýsingar sem tengjast þeirri fjölþættu starfsemi
sem systurnar ráku hér á landi.
Af ofansögðu má vera ljóst að hér er um afar yfirgripsmikið viðfangs-
efni að ræða sem snertir fjölmarga málaflokka sem eru samofnir sam-
félagslegri þróun á íslandi og tengjast ýmsum málaflokkum, s.s. heil-
brigðis- og menntamálum, atvinnustarfsemi og stofnanarekstri á vegum
kvenna og trúmálum Sú sem hér ritar hefur fyrst og fremst þekkingu á
sögu hjúkrunar- og heilbrigðismála. Rannsóknir á þessu sviði hafa ver-
ið takmarkaðar og því er hér um afar merkt framlag að ræða. Þáttur
hjúkrunarsystra í myndun og eflingu hjúkrunarstéttarinnar á Vesturlönd-
um hefur almennt verið vanræktur í sagnfræðirannsóknum. Tengist það
líklega þeirri áherslu sem forystukonur í hjúkrun á nítjándu öldinni,
s-s. Florence Nightingale, lögðu á að aðgreina hjúkrun frá líknarstörfum á
ýegum systrareglna. í nýlegum rannsóknum (m.a. Sioban Nelson frá
Ástralíu) hefur hins vegar verið bent á hin margháttuðu áhrif hjúkrunar-
systra á sögu hjúkrunar og að hve miklu leyti hefðir, starfsaðferðir og
Venjur í hjúkrun eiga sér fyrirmyndir í störfum þeirra. Því er þessi bók
um sögu St. Jósefssystra á íslandi mjög mikilvægt framlag til sögu
hjúkrunar hér á landi. Meðal þeirra St. Jósefssystra sem komu hingað til
Isnds árið 1896 voru tvær sem höfðu lært hjúkrun og voru því fyrstu
Wenntuðu hjúkrunarkonurnar sem störfuðu á íslandi.
í formála gerir höfundur grein fyrir fræðilegri nálgun sinni og heim-
hdanotkun. Þar kemur fram að bókin var skrifuð að frumkvæði St. Jósefs-
systrareglunnar á íslandi og í Danmörku í tilefni af 100 ára afmæli henn-
ar hér á landi. Fram kemur að höfundur hefur leitast við að vinna verkið
þannig að beinar tilvitnanir í heimildir fái notið sín. Þessi aðferð kemur á
^uurgan hátt vel út og gefur lesandanum tækifæri til að draga sínar eigin
atyktanir um efni sem hann að öðrum kosti hefði ekki haft aðgang að með
suðveldum hætti. Hinar yfirgripsmiklu og fjölþættu heimildir sem höf-
Uridur hefur leitað eftir, m.a. úr skjalasöfnum St. Jósefssystra í Kaup-
ruannahöfn og Garðabæ, gefa áhugaverða innsýn í þann hugmynda-
h'æðilega grunn sem systurnar byggðu á í störfum sínum og um daglegt
hf þeirra og starfsaðferðir. Jafnframt byggir höfundur á bréfum, viðtölum
°8 umfjöllun í fjölmiðlum og varpar þannig ljósi á afstöðu margra ís-
lenskra samstarfsmanna til systranna. Auk fjölbreyttra frumheimilda um
systurnar og starfsemi á þeirra vegum vísar höfundur ítarlega í þær rann-
s°knir sem til eru um sögu heilbrigðisþjónustunnar á íslandi. Jafnframt
|®hast hann við að setja umfjöllunarefni sitt í þjóðfélagslegt samhengi og
yggir þar á ýmsum sagnfræðilegum rannsóknum. Hann skoðar þá starf-
Semi sem systurnar ráku og samskipti þeirra við íslendinga í ljósi þeirra
þjóðfélagsaðstæðna sem einkenndu íslenskt samfélag á hverjum tíma.
óókinni er varpað ljósi á fjölmarga atburði sem mótuðu íslenskt sam-