Morgunblaðið - 05.12.2009, Side 28

28 FréttirERLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. DESEMBER 2009
Eftir Boga Þór Arason
bogi@mbl.is
LOFTSLAGSNEFND Sameinuðu
þjóðanna, IPCC, hyggst rannsaka
ásakanir um að vísindamenn breskr-
ar stofnunar hafi brenglað og falsað
niðurstöður rannsókna á hitafari í
gegnum söguna. Loftslagsnefndin
notaði gögn frá bresku vísindamönn-
unum og málið hefur grafið undan
trúverðugleika nefndarinnar.
Vísindamennirnir eru m.a. sakaðir
um að hafa reynt að leyna gögnum
sem renni stoðum undir efasemdir
um kenningar vísindamanna um
gróðurhúsaáhrifin og hlýnun jarðar
af mannavöldum.
Rajendra Pachauri, formaður
loftslagsnefndarinnar, sagði í viðtali
við breska ríkisútvarpið, BBC, að
ásakanirnar væru alvarlegar og
nauðsynlegt væri að rannsaka þær.
„Við viljum ekki sópa neinu undir
teppi. Þetta er alvarlegt mál og við
ætlum að rannsaka það til hlítar.“
Málið snýst um tölvupósta og önn-
ur áður óbirt gögn sem birt voru á
netinu og komu úr tölvukerfi lofts-
lagsdeildar háskólans í Austur--
Anglíu, CRU. Lögreglan í Norfolk í
Bretlandi er að rannsaka hvort
tölvuþrjótar hafi brotist inn í tölvu-
kerfið.
Robert Watson, einn af helstu vís-
indaráðgjöfum bresku stjórnarinn-
ar, hefur hvatt til þess að allur
gagnagrunnur CRU verði birtur til
að fólk geti gengið úr skugga um
hvort loftslagsdeildin hafi hreint
mjöl í pokahorninu.
Yfirmaður CRU, Phil Jones, hefur
látið af störfum þar til óháðri rann-
sókn á málinu lýkur. Háskóli Austur-
Anglíu hefur falið sir Muir Russell,
fyrrverandi embættismanni, að
stjórna rannsókninni.
Jones neitar því að hafa reynt að
leyna gögnum, sem samræmist ekki
kenningum vísindamanna, og segir
að tölvupóstar hafi verið slitnir úr
samhengi til að koma höggi á vís-
indamennina.
Efasemdamenn í loftslagsmálum á
Bandaríkjaþingi hafa notfært sér
málið í andstöðunni við að þingið
samþykki aðgerðir til að draga úr
losun gróðurhúsalofttegunda. „Ef
tölvupóstarnir eru ófalsaðir er þetta
mjög alvarlegt mál vegna þess að
það vekur efasemdir um loftslagsvís-
indin í heild sinni,“ sagði repúblik-
aninn James Sensenbrenner.
Aðalsamningamaður Sádi-Arabíu
í loftslagsmálum sagði að ásakanirn-
ar myndu hafa „gríðarmikil áhrif“ á
aðildarríkjaþing loftslagssamnings
SÞ í Kaupmannahöfn.
Rannsakar
ásakanir um
gagnafölsun
Nefnd SÞ segir ásakanirnar alvarlegar
Heimild: Colorado-háskóli * Plús eða mínus 0,4 mm á ári
BREYTINGAR Á HÆÐ SJÁVARBORÐS
Vísindamenn hafa áætlað að sjávarborð kunni að hækka um 0,5 til 1,5 metra fyrir lok aldarinnar
vegna hlýnunar jarðar. Yfir 100 milljónir manna búa á svæðum sem eru
undir einummetra yfir sjávarmáli og verði hlýnunin mikil er talin hætta á að
láglendar eyjar hverfi í hafið og nokkur eyríki heyri sögunni til.
Maldíveyjar
Hawaii
Míkrónesía
Marshall-eyjar
Kíribatí
Túvalú
Fídjieyjar
Vanúatú
Nýja-Kaledonía
151260-6Gögn
vantar
Breyting
mm/ári
Eyríki
Hita-
útþensla
50%
Bráðnun
jökla
33%
Annað
17%
MEÐALSJÁVARMÁL Í HEIMINUM
Meðalbreyting 3,2 mm á ári*
40
30
20
10
0
-10
-20
-30
mm á ári
1995 2000 2005 2010
MÖGULEGAR ORSAKIR BREYTINGA Á SJÁVARMÁLI
Á nokkrummánuðum eða lengra tímabili verða breytingar á hæð sjávarborðs vegna tveggja þátta:
Hitaútþensla
Hlýnun sjávar verður
til þess að vatnið þenst út
en kólnun sjávar veldur því
að vatnið dregst saman
Vatn gufar upp frá hafinu og kemur síðan
aftur í það, annaðhvort sem regnvatn
eða óbeint
(frá snjó, ís, vötnum,
ám, grunnvatni)
Bráðnun jökla
Vatn úr jöklum eða
ísbreiðum rennur
í hafið
STJÓRN Austur-Kongó hefur full-
vissað norsk stjórnvöld um að
Norðamennirnir Tjostolv Moland og
Joshua French verði ekki teknir af
lífi þótt áfrýjunardómstóll hafi stað-
fest dauðadóm yfir þeim.
„Thambwe Mwamba, utanríkis-
ráðherra Austur-Kongó, hefur árétt-
að loforð sitt um að dauðadómnum
verði ekki fullnægt. Hann áréttaði
einnig að kongóska stjórnin hefði
stöðvað allar dauðarefsingar og að
slíkum dómum væri ekki lengur full-
nægt í landinu,“ sagði í yfirlýsingu
frá norska utanríkisráðuneytinu.
Þrátt fyrir allmarga dauðadóma
hefur enginn verið tekinn af lífi í
Austur-Kongó frá árinu 2000 að und-
anskildum hópi sem var dæmdur
fyrir aðild að valdaráni.
Norðmennirnir voru dæmdir fyrir
morð á bílstjóra sínum og njósnir en
þeir neita sök. Þeir höfðu báðir
gegnt herþjónustu í Noregi.
Áfrýjunardómstóllinn sagði að
Norðmennirnir hefðu verið með gild
herskírteini þegar þeir voru hand-
teknir og norska ríkið bæri því
ábyrgð á þeim sem hermönnum.
Dómstóllinn dæmdi norska ríkið til
að greiða Austur-Kongó bætur að
andvirði 500 milljóna dollara, jafn-
virði rúmra 60 milljarða króna.
Utanríkisráðherra Noregs, Jonas
Gahr Støre, hringdi í starfsbróður
sinn í Austur-Kongó og neitaði því
algerlega að mennirnir hefðu stund-
að njósnir í þágu Noregs.
bogi@mbl.is
Verða ekki teknir af lífi
Stjórn Austur-Kongó hefur lofað því að lífi tveggja Norð-
manna verði þyrmt þótt þeir hafi verið dæmdir til dauða
RÍKISSTJÓRN Danmerkur hefur
neyðst til að setja lög til að stöðva
fjársvik í tengslum við viðskipti
með losunarheimildir og er málið
álitið áfall fyrir evrópska kolefnis-
kvótakerfið (ETS) sem komið var á
til að draga úr losun gróðurhúsa-
lofttegunda. Málið er einnig vand-
ræðalegt fyrir dönsku ríkisstjórn-
ina nú þegar hún undirbýr
aðildarríkjaþing loftslagssamnings
Sameinuðu þjóðanna.
Hermt er að lögreglu- og skatta-
yfirvöld í mörgum Evrópulöndum
séu að rannsaka virðisaukaskatt-
svik sem nemi hundruðum milljóna
evra í tengslum við viðskipti með
losunarheimildir frá Danmörku þar
sem greiða á 25% virðisaukaskatt
vegna slíkra viðskipta.
Stjórnvöld í Bretlandi, Frakk-
landi og Hollandi gripu til svipaðra
aðgerða í sumar gegn fjársvikum í
tengslum við viðskipti með los-
unarheimildir en svikin færðust þá
til Danmerkur, að sögn breska dag-
blaðsins The Guardian í gær.
Blaðið hefur eftir sérfræðingum
að furðu sæti hversu seint danska
ríkisstjórnin hafi brugðist við fjár-
svikunum því möguleikinn á slíkum
svikum hafi lengi blasað við. „Það
er mjög undarlegt að eftir að
frönsk, bresk og hollensk stjórn-
völd þurftu að grípa til aðgerða
gegn svikunum í sumar skuli Danir
ekki hafa gert þetta fyrr, einkum í
ljósi loftslagsráðstefnunnar sem er
að hefjast,“ sagði Richard Ains-
worth, prófessor við Boston-
háskóla, en hann hefur sérhæft sig í
rannsóknum á áhrifum virð-
isaukaskatts.
Tapaði hundruðum
milljóna danskra króna
Svikin eiga sér stað þegar fjár-
festir í einhverju landa ESB kaupir
losunarheimildir frá öðru landi þar
sem ekki þarf að greiða virðis-
aukaskatt vegna viðskiptanna.
Hann selur síðan heimildirnar og
innheimtir 25% virðisaukaskatt af
kaupandanum en hverfur síðan án
þess að standa skil á skattinum.
Danska stjórnin kveðst ekki vita
hversu miklu fé hún tapaði vegna
svikanna en talið er að þau nemi
alls hundruðum milljóna danskra
króna eða jafnvel milljörðum.
Evrópska kolefniskvótakerfið
hefur sætt vaxandi gagnrýni að
undanförnu. Áætlað er að við-
skiptin með losunarheimildir nemi
alls um 90 milljörðum evra á ári,
eða jafnvirði 17.000 milljarða
króna, að sögn The Guardian.
bogi@mbl.is
Danir setja lög
til að stöðva
stórfelld fjársvik
Töpuðu miklu fé á
svikum í tengslum
við kolefniskvóta
Reuters
Svikamylla Glæpamenn hafa grætt
á viðskiptum með losunarheimildir.