Morgunblaðið - 05.12.2009, Side 44

44 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. DESEMBER 2009
KREPPU-
ÁSTANDIÐ í þjóð-
félaginu eftir hrun
fjármálakerfisins leið-
ir af sér stórfellda
skerðingu á fjár-
framlögum ríkisins til
flestra málaflokka.
Skerðingin á að verða
hlutfallslega jöfn í
flestum verkefnum.
Aðferðin er kölluð
„flatur niðurskurður“ sem er
tískuorðtak um slíkar aðfarir þeg-
ar stjórnmálamenn treysta sér
ekki til að forgangsraða fjár-
munum eftir málaflokkum. Þannig
fyrirkomulag er óstjórn, fundin
upp til að firra stjórnmálamenn
þeirri ábyrgð sem fylgir því að
hafa skynsemi og vinna sam-
kvæmt henni. Velja og hafna á
skynsamlegum og málefnalegum
forsendum eins og ærlegir stjórn-
málamenn ættu að gera. Skerða
ekki fjárveitingar til mikilvægra
málaflokka þar sem skerðingin
mun valda stórfelldu tjóni og
koma þjóðfélaginu í koll með
margföldum þunga á öðrum póst-
um. Einmitt þannig verður það ef
fyrirhugaður niðurskurður á fjár-
framlögum til SÁÁ nær fram að
ganga. Þurfi SÁÁ að draga veru-
lega úr starfsemi sinni vegna fjár-
skorts færist vandinn að sama
skapi inn á mun dýrari sjúkra-
stofnanir svo sem geðdeildir,
slysa- og bráðadeildir sjúkrahús-
anna að ógleymdu
auknu álagi á lög-
reglu og dómstóla.
Áfengis- og vímu-
efnavandinn sem
SÁÁ fæst við verður
sárari og erfiðari fyr-
ir þá einstaklinga og
fjölskyldur sem við
hann glíma og þjóðfé-
lagið allt þurfi SÁÁ
að draga úr starfsemi
sinni.
SÁÁ hefur þjón-
ustusamning við ríkið
um meðferð áfengis- og vímuefna-
sjúklinga. Boðuð skerðing á
greiðslum samkvæmt þeim samn-
ingi er því boðun vanefnda. Er
það siðferðilega réttlætanlegt að
Alþingi Íslendinga ákveði að
standa ekki við gerða samninga?
Og þá sérstaklega þegar vanefnd-
irnar geta haft í för með sér mjög
skertar batahorfur sjúklinga?
Þingmenn spyrji sig að því. Ríkið
hefur þegar vanefnt umræddan
samning. Það dró einhliða og án
skýringa úr framlögum á þessu
ári um 3,4%. Styrkir frá fyrir-
tækjum hafa minnkað og heildar-
tekjur SÁÁ um 3,5%. Greiðslur til
SÁÁ samkvæmt samningnum
nema nú aðeins 80% af kostnaði
við meðferðina. Mismunurinn er
greiddur af sjúklingunum sjálfum
og söfnunarfé SÁÁ.
Sjúklingar frá Vogi sem fara í
eftirmeðferð á Staðarfelli og Vík
þurfa að greiða meðferðina sjálfir.
SÁÁ stofnaði styrktarsjóð til að
styrkja þá sjúklinga sem standa
illa fjárhagslega til að fara í eft-
irmeðferðina svo þeir njóti sömu
heilbrigðisþjónustu og þeir efna-
meiri. Lög leyfa ekki gjaldtöku á
sjúkrahúsum eins og Vogi. Með
orðnum og boðuðum vanefndum á
þjónustusamningnum fer kostn-
aðarhlutdeild ríkisins við með-
ferðina úr 80% í 70%. SÁÁ hefur
engar leiðir til að auka hlut sinn í
meðferðarkostnaðinum um 50%,
úr 20% í 30%.
Þrátt fyrir gríðarlega rýrnun á
sjálfsaflafé SÁÁ sem tæplega
mun snúast við á næstunni eru
tillögur heilbrigðisráðherrans þær
að skerða greiðslur ríkisins til
SÁÁ jafn mikið og framlög til rík-
isstofnana sem ekki hafa þurft að
þola skerðingu annarra tekna en
framlaga ríkisins. Í því felst mik-
ill ójöfnuður því ljóst er að mögu-
leikar samtakanna til að afla fjár
á næstunni eru mun veikari en
áður. Ef skerðing samningsbund-
inna fjárframlaga til SÁÁ nær
fram að ganga getur SÁÁ ekki
veitt þá þjónustu sem gert er ráð
fyrir í þjónustusamningnum. Það
mun koma mjög illa niður á veiku
fólki sem á fárra annarra kosta
völ til meðferðar en sjúkrastofn-
anir SÁÁ. SÁÁ hefur frá stofnun
samtakanna verið leiðandi í með-
ferð áfengis- og vímuefna-
sjúklinga og er nú vel þekkt al-
þjóðleg stærð hjá þeim sem láta
sig varða heilbrigðismál samtím-
ans.
Með áformum heilbrigð-
isráðherra um skerðingu á fjár-
framlögum til SÁÁ í fjárlaga-
frumvarpinu er allt starf SÁÁ
sett í hættu og þar með orðstír
Íslendinga sem ekki má við meiri
áföllum en orðið er. Ef þingmenn
hugsa sér að styðja skerðing-
artillögur heilbrigðisráðherra
ættu þeir að huga vel að afleið-
ingum þess ef meðferðarstarf
SÁÁ hrynur. Það er hvergi það
neyðarástand í landinu að flutn-
ingur fjár frá SÁÁ til annarra
þarfa réttlæti það. Áfengis- og
vímuefnafíkn er kostnaðarsam-
asta heilbrigðisvandamál samtím-
ans og leggur þyngri fjárhags-
byrðar á samfélagið en nokkur
annar sjúkdómur auk mikillar
óhamingju sjúklinga og fjöl-
skyldna þeirra. Meðferð við sjúk-
dómnum er ódýr miðað við kostn-
aðinn af sjúkdómnum þegar hann
er ómeðhöndlaður.
Það er furðulegt að nokkur
haldi að það sé sparnaður í því að
draga úr áfengismeðferð. Þvert á
móti er það að sóa peningum.
Vanefndir á þjónustusamn-
ingi við SÁÁ
Eftir Árna
Þormóðsson » Það er hvergi það
neyðarástand í land-
inu að flutningur fjár frá
SÁÁ til annarra þarfa
réttlæti það
Árni Þormóðsson
Höfundur er næturvörður.
„SAMKVÆMT
heimildum fréttastofu
kosta algengar far-
tölvur nú um eitt
hundrað þúsund
krónur í verslunum
en rétt er að benda á
að samskonar gripi
má fá á svörtum
markaði fyrir innan
við helming þess
verðs.“
Ofanritað er ekki tilvitnun í
Fréttastofu Ríkisútvarpsins né
neina aðra þekkta fréttastofu enda
hefði tæpast farið framhjá almenn-
ingi ef fréttamenn leyfðu sér með
slíkum hætti að beina viðskiptum
til ómerkilegra smákrimma sem
versla í skúmaskotum með þýfi.
Á Íslandi gildir að vera stórtæk-
ur og þess vegna birtist í liðinni
viku frétt í Ríkissjónvarpinu þar
sem íslenskum bókaunnendum var
sérstaklega bent á að kaupa jóla-
bækurnar í Bónus en sniðganga
bókaverslanir.
Verslanakeðjur eins og Bónus
og Eymundsson hafa nú þegar
orðið uppvísar að því að skila ekki
svo sem skila ber andvirði þess
sem þær selja. Fyrir vikið eru
móðurfélög beggja í skipta-
meðferð.
Nú bendir ekkert til að þjóðin
fylgi þessum endemis boðskap
RÚV enda veit almenningur sem
er að í stórmörkuðum eru aðeins
örfáir auglýstir titlar settir niður í
verði en aðrir jafnvel seldir á yf-
irverði. Á sama tíma
bjóða margar af bóka-
búðum landsins stað-
greiðsluafslætti og
sérkjör sem jafnast í
heild á við gylliboð
Bónusmanna. Þegar
við bætist vönduð ráð-
gjöf og þjónusta sér-
verslana má fullyrða
að takmörkuðum jóla-
gjafapeningum sé víð-
ast betur varið en á
svokölluðum kjarapöll-
um stórmarkaða.
Heiðarleg samkeppni verslana
byggist á skilvísi. Eymundsson og
Bónus eru fyrirtæki sem hafa
gengið á undan í rándýru auglýs-
ingaskrumi nú fyrir jólin þar sem
fyrirtækin reyna að halda því að
neytendum að þrátt fyrir gjaldþrot
séu þau ennþá að bjóða bestu kjör.
Ekkert er fjær sanni og þegar við
bætist að skattgreiðendur munu
borga milljarða á milljarða ofan í
meðgjöf með þessum fyrirtækjum
má með sanni segja að bókabrask
þessara aðila sé þjóðinni dýrkeypt.
Ríkissjónvarpið í lið
með gangsterum
Eftir Bjarna
Harðarson
Bjarni Harðarson
» Almenningur veit
sem er að í stór-
mörkuðum eru aðeins
örfáir auglýstir titlar
settir niður í verði en
aðrir jafnvel seldir á yf-
irverði.
Höfundur er bóksali.
VITA er í eigu Icelandair Group.
VITA er lífið
VITA | Skútuvogi 13a | Sími 570 4444
Kanarí í vetur
Síðustu sætin!
GROUP
Skráðu þig í netklúbbinn - VITA.is
ÍS
L
E
N
S
K
A
S
IA
.I
S
V
IT
47
27
9
09
/0
9
Við vildum að farþegum liði eins og þeir væru heima hjá sér
þegar við settum ný sæti og nýtt afþreyingarkerfi í flugflota
Icelandair. Hver farþegi hefur sinn eigin skjá þar sem er í boði
án endurgjalds fjölbreytt úrval af kvikmyndum, vinsælum
sjónvarpsþáttum, tónlist og tölvuleikjum. Hver og einn velur
sína eigin dagskrá og getur auk þess sótt upplýsingar um
flugferðina sjálfa og margt fleira.
Beint morgunflug,
glæsilegur flugkostur.
Hjá VITA eru veittir 2.500 Vildarpunktar fyrir allar
keyptar ferðir í leiguflugi með VITA. Þannig öðlast
þú stöðugt fleiri tækifæri til þess að njóta lífsins.
Auk þess getur þú lækkað verðið á ferðinni þinni
um allt að 10.000 kr. með 15.000 Vildarpunktum.
Þú getur notað
Vildarpunktana
hjá okkur
Verð frá 121.300 kr.*
og 15.000 Vildarpunktar
Las Camelias - 13 nætur
02. jan.–15. jan.
Verðdæmið er m.v. 2 í íbúð m/1 svefnh. á Las Camelias.
* Verð án Vildarpunkta: 131.300 kr.
Innifalið: Flug, flugvallarskattar og íslensk fararstjórn.
Verð frá 114.950 kr.*
og 15.000 Vildarpunktar
Las Camelias - 12 nætur
15. jan.–27. jan.
Verðdæmið er m.v. 2 í íbúð m/1 svefnh. á Las Camelias.
* Verð án Vildarpunkta: 124.950 kr.
Innifalið: Flug, flugvallarskattar og íslensk fararstjórn.
2. og 15. janúar
Eingöngu flug
Flug fram og til baka
69.900 kr.
og 15.000 Vildarpunktar*
*Verð án Vildarpunkta 79.900 kr.
Innifalið: flug og flugvallaskattar
Eingöngu flug
Flug fram og til baka
64.900 kr.
og 15.000 Vildarpunktar*
*Verð án Vildarpunkta 74.900 kr.
Innifalið: flug og flugvallaskattar
Aðeins hjá VITA
Jörðin Háls I í Fnjóskadal, Þingeyjarsveit er til leigu ef viðunandi
tilboð fæst. Háls I er í um 30 mín. akstursfjarlægð frá Akureyri
og liggur að þjóðvegi 1. Á jörðinni er tvílyft íbúðarhús um 190
fm að stærð, auk útihúsa. Hlutar jarðarinnar eru þegar í útleigu
og fylgja ekki.
Afmörkuð hefur verið landspilda, Háls II, um 3,4 hektarar að
stærð. Á henni stendur einlyft íbúðarhús um 122 fm að stærð.
Til greina kemur að leigja spilduna með Hálsi I eða sérstaklega.
Jörðin er ekki leigð til ábúðar eins og hún er skilgreind í
ábúðarlögum nr. 80/2004. Nánari upplýsingar má nálgast á
www.kirkjan.is/hals eða á Biskupsstofu í síma 528 4000.
Skriflegum tilboðum skal skilað til kirkjumálasjóðs,
Biskupsstofu, Laugavegi 31, 150, Reykjavík
eigi síðar en 15. desember 2009.
Til leigu jörðin Háls I og II,
Þingeyjarsveit