Morgunblaðið - 05.12.2009, Blaðsíða 36

36 Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. DESEMBER 2009
SAMTÖK áhuga-
fólks um áfengis- og
vímuefnavandann
(SÁÁ) voru stofnuð
árið 1977 af ein-
staklingum sem höfðu
átt við áfengis- og
aðra vímuefnafíkn að
stríða og höfðu fengið
lækningu erlendis.
Þessir aðilar vildu
færa nýjar hugmyndir
um vandann og vímu-
efnameðferð til Íslendinga. SÁÁ
eru frjáls félagasamtök sem eru
rekin án hagnaðarvonar og til-
heyra hinum svokallaða þriðja
geira. SÁÁ er stofnað með það að
meginmarkmiði að eyða fordómum
í garð vímuefnasjúkra og bæta að-
stæður þeirra og fjölskyldna
þeirra. Samtökin hafa verið þrótt-
mikil á þessu sviði og haft mikil
áhrif í þjóðfélaginu. SÁÁ hefur frá
upphafi rekið heildstæða meðferð,
þ.e. afvötnun, eftirmeðferð, göngu-
deild og í seinni tíð einnig búsetu-
úrræði. Með tilkomu samtakanna
og stafsemi þeirra varð geysileg
aukning á þjónustu við vímuefna-
sjúka og fjölskyldur þeirra. Starf-
semi samtakanna spratt upp úr
mikilli þörf fyrir meðferð fyrir
vímuefnasjúka og með tilkomu
þeirra hafa orðið gífurlegar fram-
farir í málefnum þeirra. Fjöldi ein-
staklinga hefur átt gott líf vegna
möguleika á góðri meðferð, sem
þeir annars hefðu ekki átt.
SÁÁ hefur verið rekið að stórum
hluta með opinberu fé enda um
lögbundna þjónustu að ræða. Sam-
tökin hafa gert þjónustusamninga
við ríkið í þessu sambandi um þá
meðferð sem veita skal. Mörg und-
anfarin ár hefur verið á brattann
að sækja með að afla fjár hjá rík-
inu fyrir lögbundinni þjónustu með
slíkum þjónustusamningum. Heil-
brigðisráðuneytið gerði þjónustu-
samning við SÁÁ um rekstur
Sjúkrahússins Vogs í janúar 2008.
Við gerð þjónustu-
samningsins var gætt
ýtrasta sparnaðar. Til
að koma í veg fyrir
skerðingu á þjónustu
féllst SÁÁ í þessari
samningagerð á að
greiða árlega 50-60
milljónir af sjálfsafla-
fé sínu til rekstursins
á Vogi. Að mati und-
irritaðrar er það með
öllu óásættanlegt að
samtökin greiði með
sjálfsaflafé sínu lög-
bundna þjónustu.
Sjálfsaflaféð er þar með ekki leng-
ur til, sem kemur í veg fyrir að
samtökin geti eflt félagsstarf og
unnið að fræðslu og forvörnum.
Enn einu sinni þarf SÁÁ að
standa í erfiðum samræðum við
heilbrigðisráðuneytið. Ríkið hefur
einhliða og án rökstuðnings
minnkað greiðslur um 3,4% á árinu
2009 og boðar nú enn meiri breyt-
ingar. Samkvæmt rekstrarreikn-
ingi SÁÁ hefur sá sparnaður sem
öðrum heilbrigðisstofnunum er
uppálagður þegar náðst á Sjúkra-
húsinu Vogi. Við ósköpin sem
dundu yfir þjóðina þegar kreppan
skall á varð SÁÁ fyrir miklu tekju-
tapi þar sem tekjur frá fyr-
irtækjum sem studdu mikilvæga
þætti í meðferðarstarfinu féllu nið-
ur. Fjárframlög sem komu til móts
við starfið í bráðamóttöku og
vegna skyndiinnlagna.
Frá því að SÁÁ var stofnað hef-
ur hópurinn sem hefur farið í með-
ferð á Vogi sífellt stækkað og þeir
sem þangað leita verða sífellt veik-
ari og veikari. Þó margir fái bót er
sigurinn ekki alltaf vís og þrátt
fyrir að allir leggi sig fram deyr
einn á viku úr hópnum langt um
aldur fram. Sprautufíklar verða sí-
fellt eldri og veikari og dagd-
rykkjufólk sem komið er yfir miðj-
an aldur er oft komið í beina
lífshættu þegar það kemur á Vog.
Félagslega illa statt fólk sem
hefur átt við langvarandi vanda að
stríða vegna vímuefnasýki missir
algjörlega fótanna ef ekki er greið-
ur aðgangur að Vogi fyrir það. Um
er að ræða það fólk sem hefur átt
erfitt uppdráttar í námi og á
vinnumarkaði vegna neyslu vímu-
efna og býr við sára fátækt og
mikla hrakninga í húsnæðismálum.
Oft hafa þessir einstaklingar verið
langtímum án atvinnu og tekjur
þeirra verið framfærsla frá sveit-
arfélagi eða TR. Þessir ein-
staklingar eru í mestu hættu á að
verða heimilislausir á Íslandi. Að
lifa af slíkum tekjum til langs tíma
býður ekki upp á annað en sára fá-
tækt og ómögulegt er að komast út
úr því án fjölþættrar aðstoðar.
Meðferðarkerfið og félagskerfið
þarf að taka betur saman höndum
við að vinna að því að bæta að-
stæður þessa fólks. Grundvall-
aratriði í aðlögun að samfélaginu
er að virkja fólk til þátttöku á
vinnumarkaði og auka þannig
tekjur þess.
Til þess að hægt sé að end-
urhæfa vímuefnasjúka þarf að vera
góð og aðgengileg meðferð, sem
SÁÁ hefur staðið fyrir fram til
þessa og er þar með ein af grunn-
stoðum heilbrigðiskerfisins. Þeir
sem ná bata þurfa síður á þjónustu
heilbrigðiskerfisins að halda. Þess
ber að geta að neysla áfengis og
annarra vímuefna er skaðleg fyrir
líkamlega heilsu og er orsök að
slysum, afbrotum og öðru sem er
óæskilegt í samfélagi okkar. Það
er því óskynsamlegt og ekki til
sparnaðar að SÁÁ eigi að skerða
þjónustu sína.
Ef dregið verður úr starfseminni
á Vogi munu önnur meðferð-
arúrræði SÁÁ nýtast verr eða
leggjast af. Ef dregið verður úr
bráðainnlögnum minnkar þjónusta
við aðrar stofnanir eða leggst af.
Ekki verður hægt að taka við sjúk-
lingum frá lögreglunni, Landspít-
alanum og öðrum stofnunum með
sama hætti. Sjúklingar sem eru í
viðhaldsmeðferð við morfínfíkn
búa í búsetuúrræði SÁÁ eða eru í
annarri meðferð eða eftirfylgni og
falla komast ekki auðveldlega á
Vog þó að þeir þurfi þess og munu
þurfa að bíða.
Starfsemi SÁÁ er nauð-
synleg heilbrigðisþjónusta
Eftir Erlu Björg
Sigurðardóttur » Frá því að SÁÁ var
stofnað hefur hóp-
urinn sem hefur farið í
meðferð á Vogi sífellt
stækkað og þeir sem
þangað leita verða sífellt
veikari og veikari.
Erla Björg
Sigurðardóttir
Höfundur er félagsráðgjafi MA og er
í ársleyfi frá störfum sem for-
stöðumaður heimila á vegum Velferð-
arsviðs og situr í stjórn SÁÁ.
NÚ ÞEGAR Sam-
fylkingin hefur setið í
ríkisstjórn í rúmlega
eitt og hálft ár og
Vinstri grænir í tæpt
ár er orðið ljóst að
allt sem áður var að
á að gera verra. Öll
hagfræði og almenn
skynsemi er komið í
ruslatunnuna, og í
staðinn komin hjörð
ráðherra sem tala í kross, segja
ósatt og valta ítrekað með fram-
kvæmdavaldinu yfir Alþingi.
Hagfræðin hunsuð
Þeir sem einhvern tímann hafa
lesið rétta hagfræði vita að hækk-
andi skattar virka eins og sandur
á tannhjól hagkerfisins. Með
hækkandi sköttum er mjólk-
urkýrin smátt og smátt tekin af
lífi í stað þess að fá frelsi og fóður
til að vaxa og dafna og mjólka
betur í framtíðinni. Hækkandi
skattar, ásamt hækkandi opinber-
um skuldum, gjaldeyrishöftum og
pólitískri afskiptasemi af fyr-
irtækjum og framkvæmdum eru
beinar aðfarir gegn hagvexti og
almenningi á Íslandi. Þingmenn
meirihlutans hafa hins vegar meiri
áhuga á að taka úr vasa eins og
setja í vasa annars en að leyfa
veskjum allra að vaxa með vinnu
og framleiðslu.
Almenn skynsemi hunsuð
Slæmt er að hunsa grundvall-
aratriði hagfræðinnar. Verra er að
stinga almennri skynsemi ofan í
skúffu. Af hverju er ennþá verið
að ausa fé í tónlistarhús, söfn, sin-
fóníu, listamannalaun og önnur
áhugamál menningarelítunnar?
Elítu sem lifir á launum almenn-
ings sem nær ekki endum saman.
Það er gaman að vera ríkur og
hafa efni á alls kyns afþreyingu,
en Íslendingar í dag eru ekki ríkir
og hafa hreinlega ekki efni á því
að halda uppi heilli hjörð lista-
manna í einhverri dýpstu kreppu
sögunnar.
Almenningi sagt ósatt
Til að herða tök sín á almenn-
ingi eru ráðherrar byrjaðir að
segja ósatt upp í opið geðið á fjöl-
miðlamönnum sem ekkert gagn-
rýna. Fjármálaráðherra hefur t.d.
sagt að þjóðnýting Icesave-
skuldbindinganna sé
forsenda láns frá Al-
þjóðagjaldeyr-
issjóðnum á meðan
forstjóri sama sjóðs
segir hins gagnstæða
– hvor ætli hafi rétt
fyrir sér? Umhverf-
isráðherra segist ekk-
ert hafa á móti stórum
framkvæmdum sem
nú þegar eru hafnar
en snýr sér svo við og
kaffærir þeim í papp-
írsflóði frá hinu opinbera, þvert á
vilja forsætisráðherra. Það er orð-
ið engin leið að átta sig á því hvað
er raunverulega sagt á bak við
luktar dyr í Stjórnarráðinu.
Hvenær er nóg komið?
Fjölmiðlamenn á Íslandi hafa
kokgleypt hverja vitleysuna á fæt-
ur annarri sem vellur út úr
Stjórnarráðinu þessa mánuðina.
Almenningur fylgist spenntur með
á hverjum degi til að sjá hvar
næsti skattaskellur lendir, kross-
leggur fingur og vonar að hann
lendi á einhverjum „öðrum“. Al-
menningi er sagt að hann þurfi að
eyða næstu árum í að greiða fyrir
skuldbindingar einkafyrirtækis í
útlöndum. Ráðherrar hlaupa um
eins og hauslausar hænur í leit að
nýjum leiðum til að koma sér á
framfæri með fagurgala um rétt-
læti og jöfnuð, miðstýring sam-
félagins eykst og norræna skatt-
byrðin (án velferðarinnar) færist
sífellt nær.
Ekkert af þessu hefur bætt
ástand sem fyrir um ári var þó
orðið mjög slæmt. Ríkisstjórn Ís-
lands er að gera illt verra, og fyrr
en hún víkur mun Ísland ekki geta
hafið endurreisn sína. Vonandi
þarf ekki mikið fleiri mánuði af
skemmdarverkastarfsemi í Stjórn-
arráðinu til að almenningur átti
sig á því.
Ríkisstjórnin
gerir illt verra
Eftir Geir
Ágústsson
Geir Ágústsson
»Ríkisstjórn Íslands
er að breyta slæmu
ástandi í mun verra
ástand. Endurreisn Ís-
lands hefst ekki fyrr en
skipt hefur verið um
stjórn.
Höfundur er verkfræðingur og situr í
stjórn Frjálshyggjufélagsins.
Innsendikerfið
Þeir sem þurfa að senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi blaðsins. Formið er undir liðnum „Senda
inn efni“ ofarlega á forsíðu mbl.is. Einnig er hægt að slá inn slóðina
www.mbl.is/sendagrein
Ekki er lengur tekið við greinum sem sendar eru í tölvupósti.
Í fyrsta skipti sem formið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn í
kerfið, en næst þegar kerfið er notað er nóg að slá inn netfang og lyk-
ilorð og er þá notandasvæðið virkt.
Ekki er hægt að senda inn lengri grein en sem nemur þeirri há-
markslengd sem gefin er upp fyrir hvern efnisþátt en boðið er upp á
birtingu lengri greina á vefnum.
Nánari upplýsingar gefur starfsfólk greinadeildar.
Móttaka aðsendra greina
 
        
    
      
           
     
      
    
       
  
                    
               .

               
            
          
    
   
                   
 
                  
     
Reykjavík
Sími 588 9090
Síðumúla 21 • 108 Reykjavík
www.eignamidlun.is
Sverrir Kristinsson, lögg. fasteignasali
Ziemsenhúsið í Grófinni
Til sölu Ziemsenhúsið. Glæsilegt hús við Grófina í hjarta Reykjavíkur.
Húsið er kjallari og tvær hæðir, samtals um 670 fermetrar. Í kjallaranum er
rekinn vinsæll veitingastaður. Á hæðunum eru skrifstofur. Um er að ræða
um hundrað og tuttugu ára gamalt sögufrægt hús sem var flutt í Grófina
og uppgert á glæsilegan hátt af Mynjavernd. Húsið er allt í útleigu. Góðir
leigusamningar. 5060
Allar nánari upplýsingar veitir Hilmar Þór Hafsteinsson
í síma 824-9098.