Morgunblaðið - 16.12.2009, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. DESEMBER 2009
Skólakerfi á krossgötum
FRÉTTASKÝRING
Eftir Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
Í FRUMVARPI til fjárlaga 2010 er gert ráð fyrir að
framlög til framhaldsskóla lækki að meðaltali um 5,5%
frá fjárlögum yfirstandandi árs eða um 848,3 milljónir
króna. Gert er ráð fyrir 50% samdrætti í námsframboði í
fjarkennslu og kvöldskólum, þjónusta við nemendur í 10.
bekk grunnskóla verði felld niður og framlag til
eignakaupa í framhaldsskólum helmingað. Þessar
aðgerðir leiða til fækkunar um 820 ársnemenda í
skólunum. Á móti koma ýmsar hækkanir og
heildarframlögin lækka því alls um tæplega 400
milljónir króna, samkvæmt frumvarpinu, en
lækkunin er mun meiri að sögn skólastjórnenda.
Í lögum um framhaldsskóla nr. 92 2008 segir
að þeir sem eiga rétt á að hefja nám í framhalds-
skóla eiga jafnframt rétt á því að stunda nám í
framhaldsskóla til 18 ára aldurs. Niðurskurð-
urinn á því ekki að bitna á þessum ungmenn-
um en hætt er við að eldra fólk,
sem vill fara í
skóla, eigi ekki
trygga skólavist
að óbreyttu.
Sumarfjarnám
blásið af
Fjölbrautaskól-
anum við Ár-
múla er gert
að skera nið-
ur um tæp-
lega 100
milljónir
króna eða
12,4%. Gísli
Ragnarsson
skólameistari
segir að í raun sé
skerðingin, miðað
við árið 2009, tæpar
170 milljónir eða um 18,4%. Samkvæmt fjár-
lagafrumvarpinu verði ársnemendum skólans
fækkað um 160 og kennslan skorin niður í fjar-
námi sem því nemur. Sumarfjarnám verði
sennilega lagt niður. Sl. sumar hafi um 1.200
nemendur verið í sumarfjarnámi sem jafngilti 95
ársnemendum.
Yfir 2.000 nemendur hafa verið í fjarnámi í FÁ
á haust- og vorönn og hvergi fleiri. Gísli bendir á
að þar hafi mörgum og mismunandi hópum
verið þjónað, meðal annars atvinnulausu
fólki, og því sé slæmt að þurfa að skera
þar niður. „Þetta er ódýrt námsúrræði
sem kostar mun minna heldur en dagskól-
inn,“ segir hann. Gísli segir að kennslustundum fækki
mikið og þar af leiðandi verði erfitt að fylla kennslu-
skyldu kennara. Dregið verði úr yfirvinnu og þannig
reynt að komast hjá uppsögnum. „Við reynum að verja
störfin og höfum ekki sagt upp neinum um áramótin,“
segir hann. „Við munum reyna að deila kennslunni niður
á næsta skólaári þannig að allir fái stöðu. Ekki er þó
hægt að útiloka að einhverjir verði að sætta sig við skert
stöðuhlutfall, en gert er ráð fyrir í rekstraráætlun að
launakostnaður lækki um tæplega 124 milljónir eða um
14,8%.“
Auk fyrrnefnds er reynt að hagræða á öllum sviðum,
að sögn Gísla. Hann segir að niðurskurðarhnífnum sé
alls staðar beitt og í sumum tilfellum sé verið að fresta
vandanum eins og til dæmis í sambandi við sum
tækjakaup. Tekist hafi að fá lækkun á leigu-
samningum og rekstrarafgangur fyrri ára
komi sér vel til að mæta erfiðri fjárhagsstöðu
á þessu ári og því næsta.
350 færri
nemendur
Kvöldskóli
Fjölbrauta-
skólans í
Breiðholti er
fjölmennasti
kvöldskóli
landsins með um
700 nemendur.
Framlag til kvöld-
skólans minnkar
um 53,7 milljónir og það
þýðir 50% fækkun nemenda frá áramót-
um, að sögn Guðrúnar Hrefnu Guð-
mundsdóttur skólameistara.
Ekkert fjarnám er í FB en ríflega 1.400
nemendur eru í dagskólanum og segir Guð-
rún Hrefna að minna framlag valdi skólanum
miklum vandræðum. Almennum aðhalds-
aðgerðum sé beitt, kennslumagn verði mark-
visst minnkað og reynt að spara á öllum svið-
um. Eignakaup verði skert og það gangi í
einhvern tíma en svo komi að því að endurnýja
þurfi tölvubúnað og fleira. Í þriðja lagi minnki
framlag til skólans um 5,6 milljónir vegna þjón-
ustu við nemendur í 10. bekk og hún verði aflögð.
Samfara minna kennslumagni minnkar yfirvinna
en Guðrún Hrefna gerir ekki ráð
fyrir að þurfa að segja upp
kennurum, að minnsta kosti
ekki um áramót. Hún
bendir á að samkvæmt
lögum eigi hver nemandi
rétt á ákveðnum ein-
ingafjölda og því sé erf-
itt að höggva í náms-
framboðið. Þá hafi
skólinn tekið með sér 112
milljóna kr. halla inn á yf-
irstandandi skólaár og það
auki enn á vandann.
Fjarnám og
kvöldskóli í hættu
 Gert ráð fyrir 50% samdrætti í námsframboði í fjarkennslu
framhaldsskóla og kvöldskólum auk annarrar skerðingar
 Hætt er við að eldra fólk en 18 ára sem vill fara í skóla eigi
ekki trygga skólavist í framhaldsskóla að óbreyttu
Framhaldsskólar - rekstrargrunnur
Fjárlög Frumvarp Breyting
2009 2010 frá fjárl.
m.kr. m.kr. %
Menntaskólinn í Reykjavík 500,8 476,6 -4,8
Menntaskólinn á Akureyri 495,7 502,0 1,3
Menntaskólinn að Laugarvatni 157,1 158,7 1,0
Menntaskólinn við Hamrahlíð 720,2 710,4 -1,4
Menntaskólinn við Sund 419,7 423,5 0,9
Menntaskólinn á Ísafirði 263,6 284,8 8,0
Menntaskólinn á Egilsstöðum 256,3 270,2 5,4
Menntaskólinn í Kópavogi 752,8 688,0 -8,6
Kvennaskólinn í Reykjavík 319,9 303,5 -5,1
Fasteignir framhaldsskóla 87,8 61,2 -30,3
Framhaldsskólar, stofnkostnaður 699,0 627,0 -10,3
Framhaldsskólar, almennt 1.722,9 1.507,9 -12,5
Fjölbrautaskólinn í Breiðholti 903,5 857,6 -5,1
Fjölbrautaskólinn Ármúla 797,0 698,4 -12,4
Flensborgarskóli 479,9 503,3 4,9
Fjölbrautaskóli Suðurnesja 658,7 643,3 -2,3
Fjölbrautaskóli Vesturlands 451,1 475,3 5,4
Framhaldsskólinn í Vestmannaeyjum 173,6 174,7 0,6
Fjölbrautaskóli Norðurlands vestra 311,2 315,6 1,4
Fjölbrautaskóli Suðurlands 642,4 686,6 6,9
Verkmenntaskóli Austurlands 205,3 221,5 7,9
Verkmenntaskólinn á Akureyri 1.011,6 1.019,0 0,7
Fjölbrautaskólinn í Garðabæ 455,8 461,4 1,2
Framhaldsskólinn í A-Skaftafellssýslu 121,8 110,7 -9,1
Framhaldsskólinn á Húsavík 134,0 132,7 -1,0
Framhaldsskólinn á Laugum 154,5 179,4 16,1
Borgarholtsskóli 850,9 810,9 - 4,7
Fjölbrautaskóli Snæfellinga 192,2 196,8 2,4
Menntaskóli Borgarfjarðar 97,3 121,0 24,4
Menntaskólinn Hraðbraut 168,2 158,0 -6,1
Framhaldsskólinn í Mosfellsbæ 51,3 36,6 -28,7
Framhaldsskóli við utanverðan Eyjafjörð 23,6 22,3 -5,5
Fullorðinsfræðsla fatlaðra 248,1 240,7 -3,0
Símenntun og fjarkennsla 1.151,6 1.255,3 9,0
Tækniskólinn 1.721,3 1.668,5 -3,1
Iðnskólinn í Hafnarfirði 603,9 605,9 0,3
Hússtjórnarskólinn í Reykjavík 28,1 28,9 2,8
Hússtjórnarskólinn Hallormsstað 27,1 27,0 -0,4
Fjöltækniskóli Íslands 0,0 0,0 0,0
Iðnskólinn í Reykjavík 0,0 0,0 0,0
Verslunarskóli Íslands 953,1 903,8 -5,2
Samtals 19.012,9 18.569,0 -2,3
Aukning
Minnkun
700
nemendum færra
verður í kvöldskóla
FB og fjarnámi
VMA.
848,3
milljóna króna
lækkun verður á
framlögum til
framhaldsskóla.
1.200
nemendur voru í
sumarfjarnámi FÁ
sl. sumar en það
verður líklega lagt
niður.
Samkvæmt fjárlagafrumvarpinu á
framlag til Menntaskólans við
Hamrahlíð að minnka um 10 millj-
ónir króna, en Lárus H. Bjarnason,
rektor MH, segir að vegna uppbóta
vegna ófyrirséðra hækkana sem
komu eftir á á líðandi ári en séu í
frumvarpinu 2010 sé lækkunin í
raun um 40 milljónir.
Ógnun við reksturinn
Niðurskurðurinn er ógnun við
rekstur öldungadeildarinnar, að
sögn Lárusar, en um 240 nemendur
eru í deildinni. „Að óbreyttu hefði
þetta þýtt niðurlagningu öldunga-
deildarinnar,“ segir hann, en vegna
kipps í innritun og fjölgunar nem-
enda í hverjum námshópi sl. haust
var ákveðið að bíða og sjá til um
framhaldið eftir næstu önn.
Lárus segir að niðurskurðinum
verði mætt með því að endurnýja
lítið sem ekkert húsgögn og tækja-
búnað á næsta ári og lækka launa-
kostnað um 3-3,5%. Lækkuninni
verði náð með því að fjölga nem-
endum í hópum að meðaltali,
þ.e.a.s. fækka fámennari hópum, og
með því að leggja niður einhver
verkefni.
Nánast engar nýráðningar
Rekstrarafgangur á þessu ári
mildi auk þess höggið á næsta ári
en vonandi þurfi ekki að koma til
uppsagna. Hins vegar verði nánast
engar nýráðningar og sl. haust hafi
hann til dæmis ekki kynnt neinn
nýjan kennara til sögunnar. Það
hafi ekki gerst síðan hann tók við
starfi rektors 1998.
Öldungadeild MH í uppnámi