SunnudagsMogginn - 09.05.2010, Page 53

9. maí 2010 53
Margir muna eflaust eftir hetjunni Mo-
desty Blaise sem barðist við óþokka í Dag-
blaðinu og Vísi á níunda áratugnum, en
höfundur hennar, Peter O’Donnell, lést í
vikunni. O’Donnell skapaði Modesty
Blaise og skrifaði teiknimyndasögur og
bækur um hana í um fjóra áratugi, en Mo-
desty lagði byssuna á hilluna 2001 þegar
O’Donnell komst á níræðisaldur.
Modesty Blaise birtist fyrst á prenti í
bresku dagblaði 1963 með Willie Garvin,
sem var hægri hönd hennar, og náði svo
mikilli hylli að hún gekk samfellt í fjóra
áratugi og gat af sér þrettán skáldsögur og
smásagnasöfn, sjónvarpsþætti og kvik-
myndir. Teiknari framan af var Jim Hol-
daway, en hann fékk hjartaáfall í miðjum
klíðum, sat við að teikna þegar hann hné
niður örendur. Það var mjög umdeilt
meðal aðdáenda Modesty að í Cobra Trap,
síðustu bókinni sem O’Donnell skrifaði,
farast þau bæði, Modesty og Willie.
Peter O’Donnell allur
Sögulok Modesty Blaise Eymundsson
1. Nine Dragons eftir Michael Connelly
2. 8th Confession eftir James
Patterson
3. Ford County eftir John Grisham
4. Pirate Latitudes eftir Michael
Crichton
5. Italian Shoes eftir Henning Mankell
6. Purge eftir Sofi Oksanen
7. Blindman’s Bluff eftir Faye
Kellerman
8. Fear The Worst eftir Linwood Barclay
9. The Legend of Sigurd and Gudrún
eftir J.R.R. Tolkien
10. About Face eftir Donna Leon
New York Times
1. Deliver Us From Evil eftir David
Baldacci
2. The Help eftir Kathryn Stockett
3. The Double Comfort Safari Club eftir
Alexander McCall Smith
4. This Body of Death eftir Elizabeth
George
5. Lucid Intervals eftir Stuart Woods
6. The Shadow of Your Smile eftir Mary
Higgins Clark
7. Burning Lamp eftir Amanda Quick
8. Every Last One eftir Anna Quindlen
9. Eight Days to Live eftir Iris Johansen
10. Changes eftir Jim Butcher
Waterstone’s
1. The Short Second Life of Bree Tan-
ner eftir Stephenie Meyer,
Stephenie Meyer
2. Burned - House of Night #7 eftir P.C.
Cast & Kristin Cast
3. Tempted - House of Night #6 eftir
Kristin Cast & P.C. Cast
4. The Return: Shadow Souls - Vampire
Diaries #6 eftir L.J. Smith
5. Kiss of Death - Morganville Vampires
#8 eftir Rachel Caine
6. Dead in the Family: A True Blood
Novel eftir Charlaine Harris
7. How Not to Grow Up: A Coming of
Age Memoir. Sort of. eftir Richard
Herring
8. Lover Mine - Black Dagger
Brotherhood Series #8 eftir J.R.
Ward
9. The Lost Symbol eftir Dan Brown
10. House Rules eftir Jodi Picoult
Bóksölulisti
Í
mér skelfur tilgangsleysið,“ segir
gamli maðurinn í nýrri skáldsögu
Guðbergs Bergssonar, þegar læknir
ráðleggur honum að fá sér hund því
röddin í gamalmennum fari að titra ef
þau hafa engan til að tala við.
Gamli maðurinn segist aldrei sofa en
hann vakir ekki heldur og sér sjálfan sig
liggja í rúminu milli svefns og vöku. Þar
kynnist lesandinn honum, hugsunum,
brotum úr lífi hans og hans nánustu, og
lífi gamals manns sem sér ekkert nema
tilgangsleysið. „Það sem sótti á hann var
ekki þunglyndi heldur bölvun sem fylgir
ellinni, ekki söknuður, ekki eftirsjá,
bara dapurleiki í sinni hreinustu mynd.“
Skáldsagan Missir er sögð „stuttsaga“
og höfundur hefur afar styrk tök á formi
og innihaldi í knappri framsetningunni.
Suðið í hraðsuðukatli gamla mannsins,
þar sem suðan virðist ýmist aldrei ætla
að koma upp eða vera alveg að koma
upp, er leiðarstef í verkinu, einskonar
taktur lífsins eða hjartans sem enn
höktir. Meðan ketillinn suðar birtast
lesanda hugsanir og frásögn, rétt eins og
gufa sem puðrast úr katlinum sem mað-
urinn heyrir í þar sem hann mókir.
Athyglisvert er að bera lýsingar á
gömlu fólki í eldri bókum Guðbergs,
eins og Önnu og Tómasi Jónssyni -
metsölubók, saman við myndina af
gamla manninum í Missi. Umfjöllunar-
efnið er í grunninn náskylt, gamli mað-
urinn hér, gamla konan í Önnu og Tóm-
as sjálfur. Í eldri bókunum er
sjónarhornið iðulega afar gróteskt og
frásögnin er toguð og teygð af óhaminni
frásagnargleði. Vissulega má sjá grótesk-
ar lýsingar í Missi, eins og þegar fitan
tekur mesta höggið af sjúkri eiginkonu
sögumanns þegar hún fellur í gólfið. Þá
eru hinar sérstöku og nákvæmu lýsingar
á smáatriðum og viðbrögðum fólks, sem
má sjá um allt höfundarverk Guðbergs,
hér til staðar: þegar maðurinn vaknaði
einn morgun með konuna látna í rúm-
inu við hliðina á sér hafði hann „snert
annað brjóstið á henni og klipið í geir-
vörtuna“. Nálgunin er hinsvegar öll hóf-
stilltari hér en í eldri verkunum, stíllinn
meitlaðri, og skilningurinn á persónum
og því sem þær glíma við allt annar; hér
má finna ákveðna samkennd og skilning
á örlögum gamalmennis. Vitaskuld hefur
stíllegur og frásagnarlegur þroski höf-
undar mikið að segja; Guðbergur hefur
hér meistaraleg tök á efninu og frásögn-
inni allri. Missir er tvímælalaust eitt af
hans áhrifameiri verkum, knappt og
meitlað og vekur lesendann til umhugs-
unar.
Umfjöllunarefnið í verkinu er í senn
viðkvæmt og mikilvægt. Einsemd, lífs-
gæði og aðbúnaður aldraðra. Í sögunni
birtist oft harla kaldranaleg sýn á þenn-
an veruleika: „Ellin er versti og magn-
aðasti saur lífsins. Ellin nær til allra sem
lifa lengi. Langlífi er æskilegt en ekki
ellin.“
Dapurleiki í sinni hreinustu mynd
Bækur
Missir
bbbbm
Skáldsaga eftir Guðberg Bergsson.
128 bls. JPV útgáfa 2010.
Einar Falur Ingólfsson
Í Missi fjallar Guðbergur Bergsson um ellina
og það sem henni fylgir.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ég var að byrja á Pride and Prejudice and
Zombies eftir Jane Austen, með viðbótum
eftir Seth Grahame-Smith. Bókin er ná-
kvæmlega eins og titillinn segir. Eliza-
beth Bennet og systur hennar berjast við
uppvakninga og ástarsorg. Það er spurn-
ing hvort brandarinn endist í 300 síður,
en hingað til er mér verulega skemmt.
Það er bara eitthvað við uppvakninga
sem ávallt heillar. Sérstaklega á þessum
væmnu vampírutímum.
Annars les ég fátt annað en myndasög-
ur. Um daginn hakkaði ég í mig The Los-
ers eftir Andy Diggle. Það er svolítið eins
og að lesa hasarmynd, enda er búið að
framleiða eina slíka eftir bókinni. Hér
segir frá útlægri sérsveit, þjálfaðri í her-
kænsku, sem ákveður að hefna sín á fyrr-
verandi vinnuveitendum sínum, þ.e.a.s.
leyniþjónustu BNA. Persónurnar eru afar
hnyttnar og gaman verður að sjá hvaða
one-linerar enda í myndinni. Vonandi
þessi: „I’m the black McGyver. Black-
yver!“
Annað sem á hug minn allan þessa dag-
ana er hið epíska Dark Reign-ævintýri
sem er í fullum gangi í Marvel-ofur-
hetjuheiminum, sem er svo margþættur
og flókinn að til eiga við hann má maður
helst ekki lifa einhvers konar lífi. Hver
hetja er með sína eigin bók, og maður
þarf helst að lesa allavega þrjár í einu til
að ná almennilegri heildarmynd yfir
þetta.
Í Dark Reign berst langveikur Iron Man
ásamt nýupprisum Kapteini Ameríku
(hann var ráðinn af dögum fyrir um
þremur árum) gegn spilltum yfirvöldum.
Inn í þetta blandast almáttuga ofurhetjan
Sentry sem einnig er haldinn ofurmann-
legum geðklofa. Vonandi að hann drepist
í lokin, enda takmarkast þessar allra
máttugustu ofurfígúrur fljótt sem per-
sónur. Ég bíð með öndina í hálsinum eftir
lokaheftinu.
Ég sá í nýlegri ferð minni í Nexus, bestu
myndasögubúð Norðurlanda, að indí-
myndasögumeistararnir Peter Bagge
(Hate) og Daniel Clowes (Ghost World)
voru báðir að senda frá sér nýjar bækur.
Ég verð að lesa þær sem fyrst, enda má ég
ekki bara lesa spandex. Other Lives eftir
Bagge er mannlegt grín-drama um net-
nörda. Óskandi er að sagan virki sem for-
vörn á mig, því ég eyði sjálfur óæskileg-
um tíma á netinu. Wilson eftir Clowes
segir frá miðaldra einfara sem talar við
hundinn sinn. Ætli það verði ekki ágæt
forvörn líka. Þó ég myndi nú frekar fá
mér kött.
Lesarinn Hugleikur Dagssson rithöfundur
Uppvakningar heilla
Hroki og hleypidómar og uppvakningar = un-
aðsstund.