Skólablaðið - 01.03.1987, Blaðsíða 30

30 SKÓLABLAÐIÐ
Brautarteinar
Smasaga eftir Wilhelm Emilsson, samin fyrir Skólablaðið
Leyic fylgdist með hvítri lestinni fjarlægjast og renna
saman við hvíta auðnina umhverfis smábæinn. Hún
hvarf hratt, nær því óeðlilega hratt, út í þurrt, ófrjótt
sléttlendið. Lestin hafði verið á leið frá borgum Austur-
strandarinnar til Vesturstrandarinnar. Enginn gat vitað
hvað biði þeirra þar. Flestir voru sannfærðir um að það
væri betra en allt sem þau þekktu, að það væri eitthvað
stórkostlegt og fullkomið. Sumir héldu að það væri
eitthvað hræðilegt. Leyic hafði sínar efasemdir. Síð-
ustu dagana, sem hann dvaldist í lestinni, svaraði
hann sþurningunni um hvað biði þeirra, - þau töluðu
varla um annað, — á þann veg að hann byggist við að
það væri að öllum líkindum „það sama og við höfum
yfirgefið... bara borgir" en bætti við að hann hefði sínar
efasemdir. Hugmyndin var ný. Hún féll engum í geð og
það var auðvelt að taka ekki mark á Leyic því hann tal-
aði of mikið, ætíð án sannfæringar og þeint fannst
hann aldrei meina neitt, — að minnsta kosti ekki til full-
nustu. Þegar hann sagðist ætla að yfirgefa lestina
sögðu þau að hann væri að sóa dýrmætum tíma.
„Til hvers að fara út hér,“ sagði maður með hrukkótt
enni. „í alvöru. Þetta er...,“ hann hrukkaði ennið enn
meir í leit að viðeigandi orði.er hvergi.“ Hann brosti
og fólkið í klefanum kinkaði kolli til samþykkis og sumir
hlógu því manninum hafði tekist að orða álit þeirra á
bænum á fyndinn og skemmtilegan haft. Leyic líkaði
hvorki lýsingin né viðbrögð vina sinna. Honum fannst
þeir of skemmtilegir og of fyndnir. Þau töluðu og ltlógu
öll of mikið. Hann vildi komast út. Einn farþeganna
hafði látist. Það átti ekki að komast uþþ en allir vissu af
því. Enginn vissi nákvæmlega hver það var því það
var einhver sem hafði látið fara lítið fyrir sér meðan
hann lifði. En nú var þessi einhver ástæðan fyrir vægri
óhugnaðartilfinningu sem búið hafði innra með Leyic
frá því atvikið komst uþp. Enginn annar virtist hafa
kippt sér upp við dauðsfallið. Líkhvítur litur eimreiðar-
innar, vagnanna og brautarteinanna hafði frá upphafi
verið orsök óljóss óróleika sem sótt hafði á Leyic. Nú
var raunverulegt lík falið einhvers staðar á meðal
þeirra. Það gat verið hvar sem var. Þó Leyic vissi að
dvölin hér eftir yrði að vísu ekki óbærileg, þá yrði hún
mjög óþægileg. Hann ákvað að fara.
„Hvað ætlastu fyrir?" spurði einhver.
Leyic muldraði eitthvað um næturlest. Hann vissi ekki
hvort það gengju nokkrar næturlestir. Hann var ekki
viss um að þær væru til en hugmyndin gaf honum
nægilegt svigrúm til þess að komast út. Hann stóð á
þrautarpallinum og litaðist um. Hann kunni vel við sig.
Fólkið, sem hann sá, virtist laust við hinn eilítið stirðn-
aða hjúp uppgerðar sem hann vissi að umvafði hann
sjálfan og allíi sem hann þekkti. I iann settist inn á lítið
veitingahús við hlið brautarstöðvarinnar. Hann var
þakklátur fyrir að vera staddur í smábæ en vonaði að
staðurinn væri nægilega stór til þess að ekki hefði
verið tekið eftir komu hans. Hann vildi fá að vera í friði.
í hverjum einasta af hinum óteljandi smábæjum, sem
lestin hafði numið staðar í á leið sinni til Vesturstrand-
arinnar, voru þrír hópar af fólki: venjulegt fólk, fólk, sem
vildi selja þeim eitthvað, og fólk sem vildi segja þeim
eitthvað. Fyrsti hópurinn olli fólkinu í lestinni ekki meiri
vandræðum en það olli hvert öðru. En lengi hafði það
ekki vitað hvernig það ætti að bregðast við fólki úr
hinum hóþunum tveimur. Það var þeim óskiljanlegt.
En þau komust fljótt að því að þau komust ekki undan
því að bregðast einhvern veginn við þeim. Tilvera hóp-
anna var byggð á flóknu kerfi raka, siðareglna og laga
sem upprunalega virtust hafa þróast út frá sérkenni-
legum misskilningi sem var samofinn hverri einustu
hugsun og athöfn bæjarbúa. Leyic sætti sig fljótlega'
við þá, sem sífellt reyndu að selja honum eitthvað,
þrátt fyrir tilhneigingu þeirra til að vilja helst selja
honum hluti, sem hann hafði engin not fyrir, og vilja
ekki sýna honum hverjir þeir væru fyrr en hann hefði
keypt þá, og sérviskulegra leikja sem gengu út á að
láta hann aldrei hafa það sem hann bað um. En hann
komst brátt að því sem hann hafði grunað: Þau hugs-
uðu eftir óbreytanlegum brautum og með því að styðj-
ast við ákveðnar reglur gat hann fengið þau til að selja
honum nokkurn veginn það sem hann þarfnaðist. Sá,
sem bað um sápu, fékk prentsvertu og öfugt, sá, sem
bað um brauð, fékk steina og öfugt og svo framvegis út
í hið óendaniega.