Fréttablaðið - 15.10.2011, Blaðsíða 22

22 15. október 2011 LAUGARDAGUR
Ritstjóri Fréttablaðsins vitn-ar í Kristin H. Gunnarsson
(12.10) sem svo að oft gleymist
að þótt allir (!) hafi það heldur
verra en fyrir hrun, er ekki nema
(!) fimmtungur í verulegum erf-
iðleikum. Hinir borga af lánum
sínum (upphr. ATG).
Þetta notar ritstjórinn til þess
að lýsa eftir umræðu um lána-
mál heimila á grunni blákaldra
staðreynda. Eina telur hann vera
þá að allar lagfæringar á lánum
lenda fyrr eða síðar á skattborg-
urunum. Þetta eru auðvitað mikil
tíðindi og bláköld staðreynd sem
almenningur hefur ekki vitað.
Væri þá, Ólafur og Kristinn, eins
með lagfæringar á lánum bólu-
fyrirtækja og nokkur hundruð
hrunvalda sem lánastofnanir
taka á sig? Almenningur hefur
væntanlega ekki heldur skil-
ið að þær lenda fyrr eða síðar á
skattborgurunum. Líklega hefur
alþýða manna aldrei fattað að
almenningur leysir samfélagið
að mestu út úr kreppum, með fé
sínu og vinnu. Stórmerkilegt.
Gæti verið að hasarinn í samfé-
laginu út af kröfum um leiðrétt-
ingu fasteignaskulda stafi af því
að almenningi (miklum meiri-
hluta) finnst byrðunum misskipt?
Skilvísu lánagreiðendurnir, sem
ritstjórinn og fyrrverandi alþing-
ismaðurinn minnast á, gætu hafa
frétt að lánastofnanir, einkum
bankar, eignuðust lánasöfn á
útsölu. Þau söfn höfðu hækkað
í einu vetfangi um 20-30% eða
meir. Svo sér fólkið eignahluta
sinn í fasteigninni minnka hægt
og bítandi meðan svigrúm til
afskrifta er sagt lítið eða ekkert –
um leið og það borgar skilvíslega
til lánastofnunar sem hagnast
þokkalega (nema kannski Íbúða-
lánasjóður). Heldur einhver í
alvöru að skuldendur líti einfald-
lega á þetta sem sjálfsagða sam-
félagsskyldu og viti ekki hvað
kröfur um leiðréttingu þýða? Hve
margir af „hinum“ eiga að bætast
í hóp fólks „í alvarlegum skulda-
vanda“, áður en eitthvað verður
að gert fyrir þessa „hina“?
Þegar kröfum um önnur vinnu-
brögð við skuldajöfnun er mætt
með barnalegum mótbárum um
að kostnaðurinn lendi á skatt-
borgurum, er einmitt verið að
þvæla málinu út í kviksyndið
sem ritstjórinn varar við. Auð-
vitað vita allir að samfélagið
borgar það sem þar er gert.
Meira að segja skuldlausir ein-
staklingar taka þátt í að borga
kreppuna. Eða hvað? Um dreif-
ingu greiðslna er að ræða þegar
tekist er á um afskriftir lána eða
niðurskurð þjónustu. Deilum um
hvernig þær skuli dreifast!
Gagnrýni ritstjórans og fyrr-
verandi alþingismannsins missir
marks. Margir stjórnmálamenn
og þorri almennings heimtar
ekki sömu lífskjör og 2007, eins
og tvímenningarnir halda fram.
Fólk krefst einfaldlega réttlætis
í greiðslubyrðaburðinn. Kominn
er tími til að fleiri ráðamenn og
fjölmiðlungar fatti það.
Gagnrýni rit-
stjórans og fyrr-
verandi alþingismannsins
missir marks.
Þórólfur prófessor Matthíasson er harðskeyttur gagnrýnandi íslensks
landbúnaðar. Það má hver hafa sína skoð-
un á landbúnaði eins og öðrum málum en
ekki er hjá því komist að gera verulegar
athugasemdir við ýmislegt í málflutningi
hans.
Í grein í Bændablaðinu 29. september
fór undirritaður með rökstuddum hætti
yfir skrif Þórólfs í sama blaði 1. septem-
ber síðastliðinn. Þórólfur fullyrti að ekki
væri hægt að bera saman útflutnings-
verð kindakjöts við heilskrokkaverð til
bænda. Þetta er rangt hjá honum eins og
útflutningsskýrslur sýna. Þórólfur full-
yrti að afurðastöðvum væri ekki lengur
heimilt að verðfella kjöt til útflutnings.
Þetta er rangt hjá honum. Afurðaverð
er frjálst og þar með einnig hvað greitt
er fyrir útflutning. Þórólfur fullyrti að
innanlandsmarkaður hefði gleypt við öllu
því magni sem flutt var út ef verð hefði
verið lækkað um 10-20%. Þetta er rangt
hjá honum eins og dæmi um verðteygni
kjöts á innanlandsmarkaði sýnir. Í svar-
grein í Fréttablaðinu hinn 8. október síð-
astliðinn kýs Þórólfur að svara engu af
þessu enda getur hann það ekki.
Þórólfur byrjar á því að gagnrýna að
undirritaður hafi notað tölur Hagstof-
unnar en ekki gögn SS um útflutning
og spyr hvers vegna ekki sé upplýst um
útflutningsverð SS á ærkjöti í heilum
skrokkum. Væntanlega á Þórólfur við
útflutningsverð SS á kindakjöti en ekki
ærkjöti því þær tölur sem vitnað var til
voru um kindakjöt og kindakjötsafurðir.
Kindakjöt er samheiti um dilkakjöt og
ærkjöt en þessi ónákvæmni er skiljanleg
og minniháttar. Það er auðvelt að upp-
lýsa um tölur frá SS en hvernig er hægt
að byggja umræðu á gögnum sem einn
hefur aðgang að en aðrir ekki? Að sjálf-
sögðu verður umræðan að byggjast á
gögnum sem eru öllum aðgengileg enda
snúast þessi skoðanaskipti ekki um SS
heldur um landbúnaðinn og útflutning
kindakjöts í heild sinni.
Þórólfur heldur áfram og spyr hvort
hugsanlegt sé að SS sé að selja kjöt til
útlanda með stórfelldu tapi. Það má setja
sig í heimspekilegar stellingar og segja
að æði margt sé hugsanlegt. En í grein
undirritaðs í Bændablaðinu var upp-
lýst að undanfarin tvö ár hefði SS fengið
hærra verð fyrir útflutt kindakjöt en
það sem selt hefur verið innanlands. Og
miðað við útflutningsverð og verð til
bænda er ljóst að viðunandi framlegð var
af þessu viðbótarmagni og það ekki selt
með tapi.
Áfram heldur Þórólfur með furðulega
staðhæfingu um að neyt-
endur eigi rétt á upp-
lýsingum um útflutn-
ingsverð SS því SS gæti
verið að halda kjöti frá
innanlandsmarkaði til að
hækka verð innanlands.
Það hefur líklega farið
alveg framhjá Þórólfi að í
umræðu um meintan kjöt-
skort seinni hluta síðasta
sumars sendi SS oftar en
einu sinni frá sér upplýs-
ingar um að félagið ætti
nóg af kjöti og hefði gætt
þess að takmarka útflutn-
ing til að sinna innan-
landsmarkaði. Í þessu
samhengi er einnig gott
fyrir Þórólf að hafa í huga
að SS er með innan við
20% af sauðfjárslátrun
landsins og hvorki með
vilja né getu til að spila
með markaðinn eins og
hann telur mögulegt að SS geri. Þessi
rökleiðsla Þórólfs sem hefst á því hvort
eitthvað sé hugsanlegt og endar svo með
staðhæfingu um mögulegt kolólöglegt
athæfi er æft og útsmogið áróðursbragð.
Þórólfur mótmælir tölum um framlegð
sem sóttar voru í búreikninga og telur að
þar séu vantaldir margir kostnaðarliðir
sem geri að breytilegur kostnaður sé allt
annar og meiri en búreikningar segi og
þess vegna sé stórfellt tap á útflutningi
kindakjöts. Það má til sanns vegar færa
að hluti af þeim kostnaðarliðum sem
Þórólfur telur vantalda séu breytilegir
eða hálfbreytilegir kostnaðarliðir þó að
þeir hafi ekki verið taldir breytilegir í
útreikningi á framlegð í búreikningum.
Ákvörðun hvers bónda að framleiða
aukalega til útflutnings eða ekki byggir
ekki á hagfræðiskilgreiningum heldur
þeirri gullnu reglu að ef ákvörðun hefur
ekki áhrif á kostnaðarlið á kostnaðar-
liður ekki að hafa áhrif á ákvörðun. Með
öðrum orðum verður hver og einn bóndi
að meta hvaða kostnaðarliðir breytast
og hverjir ekki ef hann tekur ákvörð-
un um að framleiða meira magn sem
leiðir til útflutnings. Einu tekjur bónd-
ans af útflutningi eru
afurðastöðvaverðið þar
sem stuðningur ríkis-
ins er fastur og ótengdur
magni og því verður það
verð sem bóndinn fær
frá afurðastöðinni fyrir
útflutning að vera hærra
en breytilegur kostnaður
bóndans við útflutninginn
til að framleiðslan borgi
sig.
En málið er síðan flókn-
ara en þetta vegna þess að
við slátrun verða eigenda-
skipti á kjötinu, sem eftir
það er í eigu og á ábyrgð
sláturleyfishafa sem
reyna væntanlega hver
fyrir sig að hámarka það
skilaverð sem þeir geta
fengið og flytja út eða
ekki eftir því sem hver
telur hagkvæmast. Miðað
við tölur um útflutnings-
verð og verð til bænda er ljóst að slátur-
leyfishafar hafa ávinning af þeirri fram-
legð sem aukin framleiðsla skilar þeim,
sem hjálpar þeim svo aftur að greiða
bændum hærra verð. Það verður einn-
ig að álykta að bændur hafi ávinning af
útflutningi og þær tekjur séu meiri en
breytileg gjöld því annars myndu þeir
draga úr framleiðslu. Það er hins vegar
rétt og viðurkennd sú niðurstaða Þórólfs
að sauðfjárframleiðsla á Íslandi stendur
ekki undir sér án ríkisstuðnings en mörg
góð rök eru fyrir þeim stuðningi.
Þórólfur fer víða með málflutning sinn
og í 31. tbl. Vísbendingar 9. september
síðastliðinn fer hann löngum orðum um
áætlunarbúskap Sovétríkjanna sálugu og
heimfærir hann svo upp á hluta íslensks
landbúnaðar. Það er þekkt áróðursbragð
að draga fram neikvæða fyrirmynd sem
lesendur þekkja og heimfæra hana á það
sem gagnrýna skal til að móta neikvæða
afstöðu lesenda.
Þessi sovéski áætlunarbúskapur er
hvergi til í íslenskri kjötframleiðslu. Öll
framleiðsla á kjöti er frjáls. Verðlagning
á öllu kjöti er frjáls og engar nefndir eru
til staðar sem hafa nokkurt vald í þessum
efnum. Það er því rangt hjá Þórólfi að
halda því fram að áætlunarbúskapur sé í
íslenskri sauðfjárframleiðslu.
Þórólfur seilist langt í að sverta stöðu
sauðfjárræktar og leggur reiknaðan
kostnað við afréttarbeit við framleiðslu-
kostnað. Þessi reiknaði kostnaður er til-
búningur Þórólfs og á sér enga stoð enda
hafa bændur notað afréttina frá upphafi
Íslandsbyggðar og ekki hægt að byggja
umræðu á slíku.
Í sömu grein fer Þórólfur enn og aftur
með rangt mál er hann fullyrðir að sam-
keppni við óhefðbundnar greinar á borð
við svín og kjúkling sé takmörkuð með því
að leggja skatt á fóður fyrir þær greinar
en aðföng fyrir mjólkur- og sauðfjárfram-
leiðendur séu niðurgreidd. Samkvæmt
reglugerð 431/1996 með síðari breyting-
um er gjald sem lagt er á hráefni til fóður-
gerðar endurgreitt að fullu, sem og gjald
sem lagt er á innfluttar fóðurblöndur sem
fluttar eru inn frá löndum EES. Því er
engin raunveruleg gjaldtaka af kjarnfóðri
til staðar. Þórólfur heldur því einnig fram
að aðföng fyrir mjólkur- og sauðfjárfram-
leiðendur séu niðurgreidd. Þetta er einnig
rangt hjá honum nema hann búi yfir upp-
lýsingum sem aðrir hafa ekki.
Í þessum greinum Þórólfs sem nefndar
hafa verið eru sex til sjö rangar fullyrð-
ingar og tvö ómálefnaleg áróðursbrögð.
Það hvarflar ekki að nokkrum manni að
Þórólfur sé viljandi að afvegaleiða les-
endur heldur hlýtur skýringin að liggja í
skorti á tíma til rannsókna.
Skortur á tíma til rannsókna
Það stefnir í að fjöldi erlendra ferðamanna á þessu ári verði
um 600.000, sem er 20% fjölg-
un frá síðasta ári með tilheyr-
andi aukningu gjaldeyristekna.
Þessi árangur ferðaþjónustunn-
ar er vitanlega glæsilegur en
hann hefur ekki komið af sjálfu
sér. Iðnaðarráðuneytið er þess
fullvisst að efling ferðaþjónustu
hér á landi skili fjölbreyttum og
áhugaverðum störfum og þess
vegna hafa fjárframlög til grein-
arinnar aukist verulega þrátt
fyrir niðurskurð víða annars
staðar. Í sumar sem leið var gerð
ítarleg greining á stuðningsum-
hverfi ferðaþjónustunnar innan
iðnaðarráðuneytisins, en slíkar
upplýsingar hefur sárlega vant-
að svo hægt sé að efla stuðnings-
kerfið enn frekar og gera það
skilvirkara.
Þá ber þess að geta að hags-
munaaðilar innan greinarinnar
og stjórnvöld hafa borið gæfu til
að vinna saman. Átakið Inspired
by Iceland er kannski besta
dæmið um árangur slíkrar sam-
stöðu.
Ferðaþjónusta skapar í dag
þúsundir starfa um land allt og er
orðin ein af undirstöðuatvinnu-
greinum okkar Íslendinga og
sú sem er í hvað örustum vexti.
Mikil fjölgun ferðaþjónustufyrir-
tækja er gott dæmi um þá grósku
og uppgang sem ríkir í greininni.
Stjórnvöld hafa á undanförnum
árum stigið markviss skref í
þeirri vegferð að bæta starfsum-
hverfi greinarinnar.
Framkvæmdasjóður ferðamanna-
staða er mikilvægt skref
Síðastliðið vor var samþykkt á
Alþingi ferðamálaáætlun 2011
til 2020. Í áætluninni er lögð rík
áhersla á vöruþróun, nýsköpun,
kannanir og rannsóknir í ferða-
málum. Rannsóknir og hagtölur
hefur sárlega vantað til að meta
vöxt og framtíðarmöguleika
ferðaþjónustunnar eins og gert
er í öðrum atvinnu-
greinum.
Örum vexti í
ferðaþjónustu
fylgir jafnframt
mikil ábyrgð. Því
hafa öryggis- og
umhverfismál verið
ofarlega á baugi.
Stærsta skrefið í
þeim efnum er vafa-
laust stofnun Fram-
kvæmdasjóðs ferða-
mannastaða, en lög
um hann voru sam-
þykkt af Alþingi
í júní sl. Sjóðnum
er ætlað stórt hlut-
verk í uppbyggingu,
viðhaldi og vernd-
un ferðamannastaða. Einnig er
honum ætlað að taka á öryggi
ferðamanna. Með sjóðnum bjóð-
ast einnig tækifæri til að fjár-
magna hönnun og uppbyggingu
nýrra áfangastaða og dreifa
þannig ferðamönnum betur um
landið.
Sá angi ferðaþjónustunnar
sem vex og dafnar hvað mest í
heiminum í dag er heilsuferða-
þjónusta og þar tel ég möguleika
Íslendinga mikla, jafnt á innlend-
um sem erlendum markaði. Það
var einmitt í þeirri trú sem ég
beitti mér fyrir stofnun og stuðn-
ingi við klasann Heilsulandið
Ísland, sem er samstarf fyrir-
tækja og áhugafólks um heilsu-
ferðaþjónustu sem var stofnað til
í janúar 2010.
Veturinn og Ísland allt árið
Stærsta áskorunin sem við stönd-
um frammi fyrir í ferðamálum
er að fjölga ferðamönnum yfir
vetrartímann. Verkefninu Ísland
allt árið var hrundið af stað sl.
mánudag. Er það eitt stærsta
verkefni sem ráðist hefur verið
í innan ferðaþjón-
ustu á Íslandi. Ekki
er einungis um land-
kynningu að ræða því
samhliða hafa Lands-
bankinn og iðnað-
arráðuneytið tekið
höndum saman um
stofnun þróunarsjóðs
til þess að styrkja
heilsársverkefni í
ferðaþjónustu. Sjóðn-
um er ætlað að taka
virkan þátt í upp-
byggingu fyrirtækja
og verkefna í ferða-
þjónustu sem skapað
geta heilsársstörf og
aukið þannig tekjur
í þessari mikilvægu
atvinnugrein.
Í Ísland allt árið er markmiðið
mjög skýrt; að jafna árstíðasveiflu
í komu ferðamanna, skapa ný störf
og auka arðsemi. Stjórnvöld hafa
skuldbundið sig til að leggja fram
300 milljónir árlega næstu þrjú
árin til verkefnisins. Um 130 fyr-
irtæki, Reykjavíkurborg og fleiri
aðilar leggja síðan fram sambæri-
lega upphæð á móti. Ef við sem
að ferðamálum komum stöndum
saman er ég sannfærð um að við
munum ná árangri og skapa hér
blómlega vetrarferðamennsku.
Með skýrri stefnu, vönduðum
vinnubrögðum og samtakamætti
eru tækifærin í ferðaþjónustunni
óendanleg.
Allt að gerast í ferðamálum!Allir þessir hinir
Landbúnaður
Steinþór
Skúlason
forstjóri Sláturfélags Suðurlands
Fjármál
Ari Trausti
Guðmundsson
rithöfundur og
jarðvísindamaður
Ferðaþjónusta
Katrín
Júlíusdóttir
iðnaðarráðherra
Með skýrri
stefnu, vönd-
uðum vinnu-
brögðum og
samtakamætti
eru tækifærin í
ferðaþjónustunni
óendanleg.
Þessi sovéski áætlun-
arbúskapur er hvergi
til í íslenskri kjötfram-
leiðslu. Öll fram-
leiðsla á kjöti er frjáls.
Verðlagning á öllu
kjöti er frjáls og engar
nefndir eru til staðar
sem hafa nokkurt
vald í þessum efnum.