Fréttablaðið - 15.10.2011, Blaðsíða 26

15. október 2011 LAUGARDAGUR26
S
jón er sögu ríkari í tilfelli Borg-
ríkis. Ég má alls ekki segja of
mikið um þessa kvikmynd því
hún er svo margþætt og marg-
slungin,“ segir leikarinn Sig-
urður Sigurjónsson um íslensku
kvikmyndina Borgríki sem frumsýnd var
í vikunni. Í myndinni, sem leikstýrt er af
Ólafi De Fleur Jóhannessyni, leikur Sigurð-
ur spillta leynilögregluþjóninn Margeir og
verða það að teljast þó nokkur tíðindi að
einn ástsælasti gamanleikari landsins sé
fenginn til að leika skúrk.
Held með minni persónu
Eða er Margeir kannski alls enginn skúrk-
ur? Hversu mikið geturðu látið frá þér um
persónuna og kvikmyndina án þess að segja
of mikið?
„Margeir er leynilögreglumaður sem
hefur farið örlítið út af sporinu og rekur
sig því á veggi. Hann er einstæðingur, ein-
mana, og líklega er það ein ástæða þess að
hann fipast aðeins í lífinu. Hann lendir í
vondum félagsskap þar sem hann á hreint
ekki heima. Borgríki fjallar um undirheima
Reykjavíkur og án þess að hafa dvalist
mikið þar held ég að mér sé óhætt að segja
að þessir undirheimar séu mun dekkri og
illskulegri en flestir gera sér grein fyrir.
Hér eru glæpagengi og flest það sem þrífst
í öðrum löndum, þótt það sé kannski í minna
magni. Það var virkilega spennandi fyrir
mig sem leikara að fá að takast á við Mar-
geir, því svona hlutverk hafa ekki verið í
mínum skúffum fyrr. Ég þurfti að glíma við
þessa dökku hlið manneskjunnar og fannst
það krefjandi. Reyndar er það svo að allt-
af þegar ég túlka persónu þá held ég með
henni. Ég get alls ekki sagt að Margeir sé
ómenni. Hann er mín persóna og mér þykir
vænt um hann. Það er bara einn verjandi
fyrir svona persónu og það er sá sem leik-
ur hana.“
Undirbjóstu þig á einhvern sérstakan hátt
fyrir þetta hlutverk?
„Ég sökkti mér ekki ofan í undirheimana
eða neitt slíkt. Undirbúningurinn fólst fyrst
og fremst í því hve óvenjugóð vinnuaðstaða
var fyrir hendi við gerð þessarar kvik-
myndar. Ég fann fyrir því að allt starfsfólk-
ið, sama hversu stórum eða litlum hlutverk-
um það gegndi, stefndi að sama markmiði.
Það er ekki algilt. Í myndinni eru margar
erfiðar senur, til að mynda tilfinningalegs
eðlis, en þegar á hólminn var komið reynd-
ust þær auðveldar því allir voru í sama liði.
Þetta var notaleg reynsla og ég hef trú á því
að það sjáist á útkomunni.“
Er í góðu leikformi
Sigurður er áberandi í listaheiminum um
þessar mundir, eins og raunar margsinnis
fyrr. Utan Borgríkis sést hann á skjáum
landsmanna í tveimur vinsælum þáttaröð-
um, Spaugstofunni og Heimsendi, auk þess
að standa sína plikt í leikhúsunum, og leik-
stýra raddsetningum á teiknimyndum svo
einungis fátt eitt sé nefnt.
Sjá Íslendingar óvenjumikið af þér þessa
dagana?
„Já, það vill svo til. En við leikarar
ráðum ekki alltaf hvenær við komum fyrir
sjónir almennings. Borgríki var til dæmis
tekin upp fyrir einu og hálfu ári og Heims-
endir síðasta sumar, en við búum við þetta.
Sjálfum finnst mér ég vera í góðu leik-
formi um þessar mundir og er til í allt.
Spaugstofan er orðin ansi stór partur af
mínu lífi og hefur verið mjög skemmtilegt
að taka þátt í henni. Við eigum okkar aðdá-
endahóp en erum ekki allra, enda var það
aldrei uppleggið.“
Heyrið þið stundum, jafnvel frá yngri
kynslóðinni, að Spaugstofan hafi misst
þann ferskleika sem einkenndi hana í upp-
hafi?
„Já já, við heyrum alls konar hluti og
það er fullkomlega eðlilegt. Við gerum
ekkert endilega ráð fyrir því að allir kunni
að meta það sem við gerum. Þá horfir það
bara á eitthvað annað. Þetta er sú vara
sem við bjóðum upp á. Þegar þú stendur
fyrir framan dós af Mackintosh velurðu
þann bita sem þig langar í.
Hver er þinn uppáhalds Mackintosh-
moli?
„Ég er svo heppinn að vera kominn á
þann aldur að ég er orðinn alæta á Mack-
intosh, bókmenntir, tónlist, húmor og allt
mögulegt. Auðvitað hef ég minn smekk á
húmor en hann breytist eins og annað. Í
gegnum tíðina hef ég fylgst með öllum nýj-
ungum í gríni sem komið hafa fram hér á
Íslandi. Fóstbræður, Tvíhöfði, Mið-Ísland.
Allt var þetta bráðnauðsynlegt til að fá
smá endurnýjun. Ég get nefnt Ara Eldjárn
sem dæmi. Hann er í miklu uppáhaldi hjá
mér, með mjög ferskan og beinskeyttan
húmor sem er mér að skapi. Æskan á allt-
af að vera í uppreisn og það er gott, en ef
guð lofar eldumst við nú öll og eldri leikar-
ar verða býsna dýrmætir ef þeir halda sér
hraustum og í leikfæru ástandi. Við Íslend-
ingar eigum marga frábæra eldri leikara
og allar kynslóðir njóta góðs
af því. Það væri lítið varið í
sjónvarpsefni og kvikmyndir
ef elsti leikarinn væri alltaf
um fertugt.“
Þykir vænt um Land og syni
Með leik í yfir tuttugu kvik-
myndum á ferilskránni hlýt-
ur Sigurður að teljast meðal
þeirra sem einna mestu reynslu
hafa af þeim geira hér á landi.
Fyrsta stóra verkefni hans
á þeim vettvangi var heldur
ekki af verri endanum, en hann
lék aðalhlutverkið í Landi og
sonum í leikstjórn Ágústs Guð-
mundssonar árið 1980. Sú kvik-
mynd er almennt talin marka
upphaf íslenska kvikmynda-
vorsins svokallaða, eða sam-
felldrar kvikmyndagerðar hér
á landi.
Á hvaða hátt hefur íslensk
kvikmyndagerð breyst á þess-
um rúmu þrjátíu árum síðan
Land og synir var gerð?
„Grunnvinnubrögð leikara
hafa lítið sem ekkert breyst. Breytingin er
fyrst og fremst fólgin í þeirri miklu þjálf-
un sem kvikmyndagerðarfólkið hefur feng-
ið. Tæknin hefur líka þróast mikið. Fyrir
þrjátíu árum var allt miklu þyngra í vöfum,
í bókstaflegum skilningi. En í raun skiptir
litlu hvort kvikmyndatöluvélarnar eru tíu
kíló eða eitt kíló, við erum alltaf að reyna að
segja einhverja sögu. Áhorfendur koma í bíó
og segja við hvíta tjaldið: „Segðu mér sögu“,
og við reynum að sinna því. Alls konar sögur.“
Breytti Land og synir miklu fyrir þig
sjálfan?
„Já, alveg ábyggilega. Þegar ég fékk
hlutverkið var ég tiltölulega nýútskrifað-
ur [Sigurður var í fyrsta hópnum sem lauk
námi frá nýstofnuðum Leiklistarskóla
Íslands árið 1976] og lék í þessari mynd
sem hálf þjóðin horfði á. Ég var að vísu að
vinna í Þjóðleikhúsinu og gekk mjög vel
þar, auk þess sem ég hafði
komið fram í áramótaskaup-
um og slíku sem þá dugði til
að verða þekkt andlit. En það
var ævintýri út í gegn að taka
þátt í gerð myndarinnar. Það
lá við að skylduáhorf væri á
Land og syni og ég átta mig
alveg á því að það gerist ekki
aftur. Ég viðurkenni líka að
mér þykir notalegt að hafa
það á ferilskránni að vera
eyrnamerktur þessari merki-
legu mynd, kominn á þennan
aldur.“
Þykir þér vænna um Land
og syni en önnur kvikmynda-
hlutverk sem þú hefur leikið?
„Já, líklega vegna þess
að það var fyrsta myndin.
En ég hef leikið í alls konar
bíómyndum og smakkað
ansi margar sortir í þessum
bransa. Kvikmyndagerðin er
mjög skemmtilegur vinnu-
vettvangur. Í seinni tíð hefur
aðsókn á íslenskar bíómynd-
ir nokkuð daprast, sem er
miður. Ég sakna þess dálítið að almenn-
ingur standi betur með íslenskum kvik-
myndum, því þær eru oft og tíðum alveg
frábærar og standast samanburð við mynd-
ir frá öðrum löndum. Það erfitt að svara
því hvað veldur því að færri áhorfendur
fara á íslenskar myndir. Leikhúsin virðast
einhverra hluta vegna halda velli og vel
það. Auðvitað eru hæðir og lægðir þar en
almennt held ég að leikhúsið hafi svo sterk
ítök í íslenskum almenningi að það virðist
lifa af ótrúlegustu hluti. Það er eins og bíó-
myndir séu varnarlausari gegn tískusveifl-
um. Þetta er þróun sem við þurfum að snúa
við og okkur mun takast það.“
Hefði getað hugsað mér að verða málari
Eins og margir vita hefur Sigurður alið alla
sína ævi í Hafnarfirði þar sem hann fædd-
ist í heimahúsi og eignaðist vini og fjöl-
skyldu. Börnin hans þrjú búa líka í Hafn-
arfirði og eru ekkert á leiðinni að flytja á
brott í bráð.
Hvað er það við Hafnarfjörðinn sem
heillar svo mjög?
„Það er bara þannig með okkur, þessa
sönnu gaflara, að við erum vanafastir.
Enda ekki nokkur ástæða til að flytja úr
þessu fallega bæjarfélagi sem hefur upp á
allt að bjóða. þegar ég var að alast upp leit
ég á Hafnarfjörð sem stóran leikvöll. Þar er
stutt í allar áttir, upp á fjöll, niður í fjöru,
út í óbyggðir, niður að læk að veiða, allt var
þetta innan seilingar. Ein af ástæðum fyrir
því að ég hef aldrei flutt er sú að ég vildi
ekki neita börnunum mínum um að upplifa
allt þetta líka. Ég tala aldrei um að fara í
bæinn, heldur keyri ég til Reykjavíkur í
vinnuna.“
Lá alltaf fyrir þér að leggja leiklistina
fyrir þig?
„Nei, alls ekki. Leiklist var alls ekki í
tísku þegar ég ólst upp. Það var ekkert Séð
og heyrt til þá, engin aðsókn í frægð. Sjálft
orðið, frægð, var hreinlega ekki notað svo
mikið á þessum tíma. Líklega hef ég haft
einhverja meðfædda hæfileika og var
hreinlega heppinn að rata inn í leiklistar-
skólann, því fólkið í kringum mig vissi
ekki almennilega hvað leiklist var og það
var ekki inni í myndinni að einn úr okkar
fjölskyldu yrði leikari. Flestir jafnaldrar
mínir lögðu fyrir sig iðngreinar. Bróðir
minn fór í trésmíði og í fjölskyldunni eru
margir iðnaðarmenn. Ég hefði alveg getað
hugsað mér eitthvað slíkt, hefði þá senni-
lega orðið málari. En ég, ljóti andarunginn,
valdi leiklistina og hef ekki gert neitt annað
af viti síðan.“
Eldri leikarar eru dýrmætir
Sigurður Sigurjónsson leikur spilltan lögreglumann í kvikmyndinni Borgríki sem frumsýnd var í vikunni. Hann sagði Kjartani
Guðmundssyni frá yfir þriggja áratuga ferli í kvikmyndaleik, þróun í íslensku gríni og heimavellinum í Hafnarfirði.
LANGUR FERILL „Fyrir þrjátíu árum var allt miklu þyngra í vöfum, í bókstaflegum skilningi. En í raun skiptir litlu hvort kvikmyndatöluvélarnar eru tíu kíló eða eitt
kíló, við erum alltaf að reyna að segja einhverja sögu,“ segir Sigurður. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Leiklist var
alls ekki í tísku
þegar ég ólst
upp. Það var
ekkert Séð og
heyrt til þá,
engin aðsókn í
frægð.