Morgunblaðið - 29.12.2010, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. DESEMBER 2010
að sl. 23 ár. Aðgerðum hans hefur
fjölgað jafnt og þétt úr aðeins örfá-
um fyrsta árið í nær 1.000 í ár. Auð-
un er sérfræðingur í skurðlækn-
ingum í efri meltingarfærum, þ.e. í
maga og vélinda, og sérfræðingur í
aðgerðum sem eru gerðar í gegnum
kviðsjá. Hann segir að þegar maga-
bandið hafi komið til sögunnar hafi
hann verið önnum kafinn við
krabbameinsaðgerðir en fljótlega
hafi hann snúið sér hægt og sígandi
að magabandsaðgerðum. „Þetta vatt
fljótt upp á sig og síðan 2004 höfum
ég og félagi minn á læknamiðstöð-
inni verið umfangsmestir á þessu
sviði í Bretlandi.“
Að sögn Auðunar er árangur af
aðgerðinni mjög góður, en í því sam-
bandi skipti aðgerðin og eftirmeð-
ferðin miklu máli. Markmiðið sé að
ná helmingi yfirvigtar af sjúklingum
á fyrsta ári og síðan allt að tveimur
þriðju upprunalegrar ofþyngdar á
næstu árum, en magabandið fylgi
sjúklingnum til æviloka og hjálpi
honum að halda vigtinni í skefjum.
„Viðvarandi þyngdartap af þessari
gráðu leiðir til bættrar heilsu og
meiri lífsgæða,“ segir hann.
Vörn gegn fylgikvillum
Auðun er í um 50% starfi á rík-
isspítala og gerir þar um 10% að-
gerðanna, en annars framkvæmir
hann þær í læknamiðstöð, þar sem
hann er með einkastofu. Auk maga-
bandsaðgerða sinnir hann einnig
magahjáveituaðgerðum auk annarra
aðgerða. „Um 90% vinnu minnar
fyrir ríkið og nær 100% vinnunnar á
einkastofunni eru offituaðgerðir,“
segir hann. Magabandsaðgerðin
kostar um 5.500 sterlingspund (um
eina milljón kr.) og greiðir ríkið að-
eins fyrir þá sem eru í verstu stöð-
unni eða fyrir um 5.000 manns á ári.
Í það heila eru gerðar um 15.000 að-
gerðir í Bretlandi á ári. „Ríkið hjálp-
ar því fólki sem er mjög þungt og er
með marga fylgikvilla eins og syk-
ursýki, of mikla blóðfitu, kæfisvefn,
of háan blóðþrýsting, stoðkerfis-
sjúkdóma eins og slitgigt og svo
framvegis,“ segir Auðun og leggur
áherslu á að rannsóknir hafi sýnt að
magabandið lækni eða bæti fyrr-
nefnda kvilla. „Vegna þess hversu
vítæk áhrif þessarar læknisaðgerðar
eru hefur magabandið stundum ver-
ið nefnt sem áhrifamesta meðferðin í
læknisfræðinni.“ Hann bætir við að
30 til 35 ára manneskja með þyngd-
arstuðul milli 30 og 35 og fáa fylgi-
kvilla fái ekki opinberan stuðning í
Bretlandi. Hins vegar séu flestir á
þessu róli og til dæmis séu um 30%
íbúa í Vestur-Miðlöndum með
þyngdarstuðul yfir 30. Á svæðinu
búi um 6 milljónir og vandamálið sé
sennilega hvergi meira í Evrópu.
„Um 50% menntaskólakrakkanna
hér eru tilbúin til að fara í aðgerð og
þetta fólk, sem nú er 16 til 19 ára, á
varla möguleika á að ná eðlilegri
þyngd í framtíðinni. Kannanir sýna
að um einn af hverjum 20, sem eiga
við offitu að stríða í menntaskóla,
nær meðalþyngd síðar á ævinni.
Vandinn eykst og við bætast sjúk-
dómar eins og háþrýstingur, hjarta-
og kransæðasjúkdómar, sykursýki
og fleiri sjúkdómar, að ekki sé
minnst á krabbameinin sem tengjast
offitunni. Sumt af þessu fólki missir
fæturna, þarf að fá nýru milli þrí-
tugs og fertugs og fer að deyja á
þessum aldri. Vandamálið er gíf-
urlegt og það vex. Offita er orðin
eðlileg í hópnum.“
Kynning á Grand hóteli
Offituvandinn er úti um allan
heim og Auðun bendir á að í nýlegri
alþjóðlegri skýrslu hafi Ísland verið
5. feitasta þjóð veraldar. Maga-
bandsaðgerð hefur ekki enn verið
gerð á Íslandi en Auðun hefur fengið
um 10 Íslendinga út til sín í aðgerð.
Hann segist hafa fengið vaxandi fyr-
irspurnir frá fólki sem vill komast í
aðgerð og því hafi hann ákveðið að
vera með kynningu á Grand hóteli
kl. 17.30 – 19.00 á morgun, fimmtu-
daginn 30. desember.
„Magabandið vinsælasta
aðgerðin gegn offitu“
 Auðun Svavar Sigurðsson, yfirlæknir á Englandi, með nær 1.000 aðgerðir í ár
Morgunblaðið/Ernir
Skurðlæknir Auðun Svavar Sigurðsson, yfirlæknir í Shropshire á Englandi, kynnir magabandsaðgerðir á Grand hóteli á morgun.
Auðun Svavar Sigurðsson lýsir
magabandinu, aðgerðinni og
áhrifunum á eftirfarandi hátt.
„Magabandið er sílikon-hringur
með stillanlegri innri blöðru sem
situr um efra magaopið. Maga-
bandið virkar þannig að það slær
á hungurtilfinningu sjúklingsins
sem þar með getur náð tökum á
þeim vanda sínum að búa við
stöðuga svengd og finnast hann
aldrei vera búinn að borða nægju
sína. Blaðran í magabandinu er
stillt þannig að eftir fremur litla
venjulega máltíð verður sjúkling-
urinn saddur og býr sú tilfinning
með honum um töluverðan tíma
og því nægir sjúklingnum vel að
borða einungis þrjár litlar mál-
tíðir á dag. Í hvert skipti sem
sjúklingurinn kyngir matarbita
ertir það taugar undir magaband-
inu. Taugarnar senda þessi
taugaboð upp í heilann (í mat-
arlystar-stöðina) og þannig verð-
ur sjúklingurinn mettur á til-
tölulega skömmum tíma.
Magabandsaðgerðin verður að
vera framkvæmd af mikilli ná-
kvæmni og jafnframt er eftir-
meðferðin mjög mikilvæg til að
ná góðum árangri. Stilla þarf
magabandið mjög nákvæmlega
annan hvern mánuð fyrstu 18
mánuðina eftir aðgerðina. Slík
stilling fer fram annaðhvort á
læknisstofu eða á röntgendeild
og er notuð fín nál til að fylla í
lítinn brunn sem situr undir húð-
inni á kviðveggnum. Tekur það
einungis nokkrar mínútur og er
sársaukalaust.“
Þrjár máltíðir nægja á dag
MAGABAND
Magaband Hringur með stillanlegri
innri blöðru situr um efra magaopið.
VIÐTAL
Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
Auðun Svavar Sigurðsson, yfirlækn-
ir á stórri skurðdeild í Shropshire á
Englandi undanfarinn áratug, gerir
flestar magabandsskurðaðgerðir (e.
a gastric band operation) vegna of-
fitu sjúklinga þar í landi eða allt að
10 á dag og hátt í 1.000 aðgerðir í ár.
„Magabandið er vinsælasta aðgerðin
gegn offitu á heimsmælikvarða og
eru gerðar um 350.000 slíkar að-
gerðir árlega, en þeim fjölgar jafnt
og þétt á hverju ári samfara aukinni
tækni og æ betri árangri,“ segir
hann.
Að sögn Auðunar hófust þessar
aðgerðir 1986 með svokallaðri opinni
aðgerð. Upp úr 1990 fjölgaði aðgerð-
unum eftir að hægt var að gera þær
með kviðsjá. Fyrstu skrefin voru
stigin í Belgíu og á Ítalíu en aðgerð-
in breiddist hratt út um Evrópu og
Ástralíu á næstu árum. Bandaríkja-
menn fengu leyfi til þess að gera
þessa aðgerð fyrir um átta árum.
„Um 60% aðgerða gegn offitu í
Bandaríkjunum eru nú gerðar með
magabandi,“ segir hann, en um
177.000 magabandsaðgerðir eru
gerðar í Bandaríkjunum árlega.
Bætt heilsa og lífsgæði
Magabandsaðgerðin er gerð á
fólki 18 ára og eldra. Yfirleitt er mið-
að við þyngdarstuðul (BMI, body
mass index) yfir 30 kg/m², fólk sem
hefur reynt flest önnur úrræði án
viðvarandi árangurs. Í Bandaríkj-
unum er miðað við þyngdarstuðulinn
35 en Auðun segir að öll fagfélög
skurðlækna og fleiri þar í landi beiti
auknum þrýstingi á heilbrigðisyf-
irvöld að færa viðmiðunina niður í
þyngdarstuðulinn 30.
Aðgerðin er gerð með kviðsjá í
svæfingu og tekur um 30 mínútur.
Sjúklingurinn er útskrifaður daginn
eftir og segir Auðun að yfirleitt séu
sjúklingar komnir á fullt á ný innan
við viku frá aðgerð. „Aðgerðin er
mjög örugg og hætta á fylgikvillum
er mjög lítil,“ segir hann.
Undanfarin níu ár hefur Auðun
gert yfir 3.500 magabandsaðgerðir í
Bretlandi þar sem hann hefur starf-
Bráðabirgða-
samningur um
rekstur Sólheima
í Grímsnesi var
undirritaður á
fundi fram-
kvæmdastjóra
Sólheima og
sveitarstjórnar
Árborgar í gær.
Samkvæmt
samningnum fá
Sólheimar 23 milljónir núna um ára-
mótin frá Árborg, sem tryggja
reksturinn út janúar.
Engar breytingar verða því gerð-
ar á Sólheimum um áramótin. Gert
er ráð fyrir að nýjar samninga-
viðræður um heildarsamning hefjist
í byrjun næsta mánaðar, samning
sem taki við þegar bráðabirgða-
samningurinn rennur út.
Guðmundur Ármann Pétursson,
stjórnarformaður Sólheima, segir að
þetta samkomulag feli í sér yfirlýs-
ingu um vilja beggja aðila til að
ganga til formlegra viðræðna um
gerð nýs þjónustusamnings. Af hálfu
beggja aðila sé vilji til að klára þetta
hratt. Samkomulag hafi orðið um að
óska eftir því að ríkissáttasemjari
hefði milligöngu um að leiða viðræð-
urnar.
Guðmundur sagði að þetta mál
væri óþarflega flókið og erfitt vegna
þess að löggjafinn hefði ekki tekist á
við það heldur skilið það eftir í hönd-
um Sólheima og sveitarfélagsins.
„Ég tel að löggjafinn hafi brugðist
okkur og við þurfum því að leysa mál
sem átti að leysast annars staðar, en
ég vona að það gangi vel. Það skiptir
miklu að það finnist góð lausn,“
sagði Guðmundur í samtali við
mbl.is
Rekstur
tryggður
út janúar
 Ríkissáttasemjari
leiði viðræður
Kertagerð á
Sólheimum.
Lögreglan í Fjallabyggð stöðvaði
för ungs ökumanns eftir hádegið í
gær eftir að hafa fylgt bifreið unga
ökumannsins eftir í gegnum Héð-
insfjarðargöngin. Í ljós kom að öku-
maðurinn var aðeins níu ára gamall
og var það afi hans á níræðisaldri
sem hafði leyft stráksa að keyra frá
Héðinsfirði til Siglufjarðar.
Að sögn lögreglunnar þótti öku-
lag bifreiðarinnar eitthvað rykkjótt
og var því ákveðið að kanna málið.
Þegar bifreiðin var stöðvuð sá lög-
reglumaður drenginn stökkva úr
ökumannssætinu og aftur í. Hins
vegar sat afi piltsins í framsæti bif-
reiðarinnar og viðurkenndi að hafa
leyft drengnum, sem með réttu ætti
að sitja á púða aftur í, að keyra.
Níu ára ökumaður
með afa við hlið sér
Herjólfur siglir til Landeyjahafnar
í dag, 29. desember, og falla ferðir
ferjunnar til hafnarinnar því ekki
niður eins og ráð hafði verið fyrir
gert. Að sögn Guðmundar Ped-
ersens, rekstrarstjóra Herjólfs,
„kemur það á óvart að höfnin skuli
hafa haldist opin eftir veðrið um
jólahelgina“.
„Dýpið virðist ekki vera hindrun.
Vindur og veður gæti hins vegar
sett strik í reikninginn. Spáin
næstu daga er góð, eins langt og við
sjáum. Það eina sem við getum sagt
við farþega er að fylgjast vel með
áætlun. Ölduspáin fyrir Landeyja-
höfn er góð fram yfir áramótin.
Spáð er ágætisveðri til 2. janúar en
ég ítreka að þetta eru spár og þeim
ber að taka með fyrirvara sem slík-
um,“ sagði Guðmundur í samtali við
mbl.is
Herjólfur siglir til
Landeyjahafnar