Morgunblaðið - 29.12.2010, Blaðsíða 36

36 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. DESEMBER 2010
Í tengslum við
sýninguna Mod-
ern British
Sculpture sem
verður opnuð í
Royal Academy í
London í lok jan-
úarmánaðar,
verður end-
urbyggð hlaða
með verkum eft-
ir þýska mynd-
listarmanninn Kurt Schwitters
(1887-1946).
Schwitters flúði til Noregs frá
Þýskalandi þegar nasistar úr-
skurðuðu að list hans væri úrkynj-
uð, og skildi nær öll sín verk eftir.
Frá Noregi flúði hann til Englands
árið 1940 og árið 1947 tók hann að
breyta gamalli hlöðu í Vatnalönd-
um í eitt allsherjar listaverk, er hún
er þekkt sem „Merz Barn“. Byrjað
var að gera við hlöðuna fyrir fjór-
um árum, með stuðningi lista-
manna á borð við Richard Hamilton
og Damien Hirst, en endurgerð
hennar verður á sýningunni.
Endur-
byggja hlöðu
Schwitters
Verk eftir
Schwitters
Í ársuppgjöri
bókmennta-
gagnrýnenda
norska Dag-
blaðsins, velur
einn gagnrýn-
andinn, Cathrine
Krøger, skáld-
sögu Jóns Kal-
mans Stef-
ánssonar
Himnaríki og
helvíti, sem nýverið kom út á
norsku, eina af þremur bestu bók-
um ársins. Segir hún það ákveðinn
létti, nú á tímum doðranta, að lesa
knappa frásögn Jóns Kalmans um
líf sjómanna fyrir einni öld; um
tíma þegar tilveran var einfaldari
en í dag. Aðrar bækur sem Krøger
valdi eru En dåre fri eftir Beate
Grimsrud og Origien og andre for-
tellinger eftir Nina Lykke.
Meðal bóka sem aðrir rýnar Dag-
blaðsins völdu eru Du eftir Thomas
Marthinsen, Løftet Christians Refs-
ums og Frelsi Jonathans Franzens.
Himnaríki
og helvíti
ein sú besta
Jón Kalman
Stefánsson
Gripla 21 er komin út. Gripla
er alþjóðlegt fræðitímarit
Árnastofnunar á sviði íslenskra
og norrænna fræða. Hún hefur
komið út frá því skömmu eftir
að fyrstu handritin komu heim
frá Danmörku árið 1971.
Greinar eru á íslensku, öðrum
Norðurlandamálum, þýsku,
ensku eða frönsku. Útdrættir á
ensku fylgja öllum greinum.
Með greinum á öðrum málum
en íslensku fylgir einnig íslensk samantekt. Nú-
verandi ritstjóri Griplu er Gísli Sigurðsson.
Að þessu sinni birtast 11 ritrýndar greinar í
Griplu, allt greinar sem geyma viðamiklar frum-
rannsóknir.
Tímarit
Tímaritið Gripla 21
er komið út
Gísli Sigurðsson
Út er kominn hljómdisk-
urinn Úr hörpu hugans,
með söngvaranum Bald-
vin Kr. Baldvinssyni.
Ásamt honum kemur
fram Kammerkór Lang-
holtskirkju undir stjórn
Jóns Stefánssonar, org-
anista og kórstjóra.
Baldvin Kristinn
Baldvinsson er fæddur árið 1950 á Rangá í Kalda-
kinn. Hann hefur frá unglingsaldri sungið við ým-
is tækifæri, bæði einsöng og með kórum. Einnig
hefur hann tekið þátt í söngleikjum og óperum.
Árið 1994 gaf Baldvin út geisladisk með einsöngs-
lögum en áður hafði hann gefið út plötuna Rang-
árbræður með Baldri bróður sínum.
Tónlist
Nýr hljómdiskur
Baldvins Kr.
Austan um land nefnist ljóða-
bók eftir Sigurð Óskar Pálsson
sem út er komin á vegum Fé-
lags ljóðaunnenda á Austur-
landi. Bókin kom fyrst út árið
2001 en birtist nú í aukinni út-
gáfu.
Sigurður Óskar Pálsson er
fæddur í Breiðuvík, sunnan
Borgarfjarðar eystra, árið
1930. Þar ólst hann upp og síð-
ar í Geitavík. Skáldið er tengt þessum stöðum
órjúfandi böndum og dregur upp heillandi mynd-
ir af þeim í mörgum sinna bestu ljóða. Sigurður
Óskar er þekktur fyrir ritstörf og gamanljóð en
hefur farið dult með alvarlegri kveðskap sinn,
eins og þann sem birtist hér.
Bækur
Ljóðabók Sigurðar
Óskars Pálssonar
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Þetta eru klassísk jólalög og sum
þeirra voru á þessari hljómplötu
sem við tókum upp, að segja má
síðasta lífi,“ segir Kristinn Sig-
mundsson söngvari og hlær.
Kristinn er að tala um efnisskrá
jólatónleika Mótettukórs Hall-
grímskirkju, í kvöld og annað
kvöld, en hann kemur fram með
kórnum. Á efnisskrá verða meðal
annars lög af plötunni „Ég held
glaður jól“ sem kórinn og Kristinn
tóku upp árið 1985, fyrir aldarfjórð-
ungi.
Kristinn segist lítið hafa gert af
því að syngja á undanförnum jólum
því þá sé hann yfirleitt í fríi frá
söng. „Ég hef sáralítið sungið jóla-
tónleika undanfarin ár, en ég gat
ekki annað en þegið þetta boð. Það
gekk svo vel síðast, þegar við tók-
um lögin upp fyrir plötuna. Það er
bara kominn tími til að endurútgefa
þessa plötu, hún er miklu betri en
ég hélt að hún væri,“ segir hann.
Sjálfsagður hlutur að taka
þátt í jólatónleikunum
Mótettukórinn flytur um tuttugu
jólasálma, jólasöngva og mótettur á
tónleikunum og segist Kristinn
taka þátt í flutningi um helmings
þeirra.
Hann segir að það hafi verið
sjálfsagður hlutur að taka þátt í
jólatónleikunum, þar sem jólafrí
hans sé að þessu sinni lengra en
verið hefur síðustu árin; í seinni-
hluta janúar heldur Kristinn síðan
til Berlínar þar sem hann tekur
þátt í nýrri uppfærslu á Tristan og
Ísold í Berlínaróperunni. Hann
syngur í Berlín fram á vorið.
Hér á árum áður söng Kristinn
iðulega í óratoríum hér heima á að-
ventunni.
Saknar Jólaóratoríunnar
„Sú var tíðin að það voru ekki jól
hjá mér án þess að syngja í Jóla-
óratoríu Bachs,“ segir hann. „Það
er því miður liðin tíð. Það þarf að
fara að taka þetta upp aftur. Mér
finnst að það þurfi að endurvekja
þá hefð.“
Kristinn hrósar Mótettukórnum
og Herði Áskelssyni stjórnanda.
„Kórinn var góður þegar við unn-
um saman á sínum tíma en hann
hefur einstaklega fallegan hljóm, er
að sumu leyti þroskaðri nú og er
mjög góður,“ segir hann.
Kristinn Sigmundsson syngur
jólalög með Mótettukórnum
Mótettukórinn Hörður Áskelsson stjórnar Mótettukór Hallgrímskirkju á síðustu jólatónleikum.
Annars staðar er heiti nýrrar ljóðabókar sem höf-
undurinn, Hinrik Þór, gefur út sjálfur. Í bókinni
birtist ljóðmælandi sem heldur sjálfum sér föstum
með „eigin væntingum og / klámi“, hann segist
búa órafjarri sjálfum sér, vera „úthverfaaumingi
úr / garðabænum / sem hefur aldrei upplifað / al-
vöru eymd.“
„Í vor var margt að breytast í mínu lífi og ég
var manaður til að gefa út gömul skrif sem ég átti,
frá öðrum tíma í mínu lífi,“ segir Hinrik Þór þegar
hann er spurður út í þessa nýju bók. Hann segir
útgáfuna hafa haft ófyrirséðar afleiðingar þar sem
hann hafði ekkert skrifað síðustu fimm árin en
eftir að hann tók bókina saman fór hann aftur að
skrifa og getur ekki hætt.
„Þessi ljóð eru mest frá 2003 til 2005,“ segir
hann. „ Þetta var vonleysistími í mínu lífi. Þetta
voru fyrstu árin eftir árásina á Tvíburaturnana,
Írakstríðið og stríðið í Afganistan voru í gangi, og
ljóðmælandinn er ungur, fullur, týndur anarkisti á
eyju í Atlantshafinu, alveg að verða brjálaður og
að reyna að fóta sig. Þetta er maður úr forrétt-
indastétt í Garðabænum, með engin raunveruleg
vandamál og hefur aldrei unnið í fiski.
Þetta var tími þegar allt hringsnerist í hausnum
og óljóst hvar sneri upp og hvað niður.“
Hinrik Þór segir að eina leiðin hafi verið að gefa
bókina út sjálfur en þannig nær hann að halda
verðinu skaplegu; hann selur hana á 1.500 kr.
„Það verður framhald. Ég er að velja í næstu
bók, allt önnur ljóð. Stefnufestan er meiri, ég er
þroskaðri og meira edrú. Sáttari.“ efi@mbl.is
„Ungur, fullur, týndur anarkisti“
Ljóðskáldið Hinrik Þór í sjálfsmynd.
 Hinrik Þór hefur gefið
úr ljóðabók og hafði það
ófyrirséðar afleiðingar
Jón Gnarr borgar-
stjóri Reykjavíkur.
Skyldi Will Ferrell verða for-
seti Bandaríkjanna?40
»
Bandaríski fjár-
festirinn Roy
Neuberger er
látinn,107 ára
gamall. Hann var
áratugum saman
einn helsti safn-
ari samtíma-
myndlistar í
Bandaríkjunum.
Neuberger
eignaðist hundruð verka eftir lista-
menn á borð við Willem de Koon-
ing, Jackson Pollock, Edward Hop-
per og Georgia O’Keeffe. Stór hluti
verkanna er sýndur í Neuberger
Museum of Art í Purchase í New
York-ríki, safni sem var opnað árið
1974, en listaverk úr safni Neuber-
gers má sjá í 70 öðrum söfnum í
Bandaríkjunum, þar á meðal í
MoMA og Metropolitan-safninu.
Neuberger
látinn 107
ára gamall
Roy Neuberger
Mótettukór Hallgrímskirkju heldur
tvenna jólatónleika í ár, í kvöld,
miðvikudag, og annað kvöld,
fimmtudaginn 30. desem-
ber, undir yfirskriftinni
„Ég held glaður jól“.
Hefjast tónleikarnir
klukkan 20 bæði
kvöldin.
Kristinn Sig-
mundsson óp-
erusöngvari
syngur með
Mótettukórnum, meðal annars lög
sem hann og kórinn fluttu á met-
söluplötunni „Ég held glaður jól“
frá árinu 1985.
Á efnisskránni eru jólasálmar,
jólasöngvar og mótettur eftir
Sweelinck, Hassler, Praetorius,
Cornelius, Rutter, Sigurð Flosason,
Sigurð Sævarsson, Scheidt, Mathi-
as og fleiri.
Björn Steinar Sólbergsson leik-
ur á orgel og Hörður Áskelsson
stjórnar.
Flytja jólalög og mótettur
ÁRLEGIR JÓLATÓNLEIKAR MÓTETTUKÓRS HALLGRÍMSKIRKJU
Kristinn
Sigmundsson
 „Þetta eru klassísk
jólalög,“ segir Krist-
inn um efnisskrána