Morgunblaðið - 17.03.2011, Blaðsíða 25

UMRÆÐAN 25Bréf til blaðsins
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. MARS 2011
Snemma í marsmán-
uði birtir Ragnar Árna-
son grein í Morg-
unblaðinu sem hefst á
því að margri firrunni
er haldið fram í um-
ræðu um aflamarks-
kerfi í sjávarútvegi.
Grein hans er því aug-
ljóslega skrifuð til að
losa fólk úr fjötrum
firrukenndrar um-
ræðu.
Röksemdir og hálfsannleikur
Hann vill því væntanlega ekki
kalla það firru í umræðu að sleppa úr
eigin röksemdafærslu mikilvægum
staðreyndum sem ekki eru til þess
fallnar að styðja hans eigin málflutn-
ing. Um íbúaþróunina á Íslandi þarf
ekkert að deila. Hún er staðreynd
eins og það að tækniþróun hefur
fækkað störfum í grunnatvinnuveg-
um. Hvað er þá athugavert við þá
staðhæfingu að á hundrað ára tíma-
tímabil hafi ekkert kvótakerfi verið
til staðar til að hafa áhrif á íbúaþró-
un? Til dæmis það, sem greinarhöf-
undur getur ekki um, að nokkur
hundruð erlendir togarar stunduðu
veiðar á Íslandsmiðum meginhlutann
af þessu tímabili. Þess vegna var
þess ekki kostur að fiskveiðar gætu
nært íslenskar sjávarbyggðir á sama
hátt og hægt er í dag. Um miðja síð-
ustu öld settist hér að erlendur her
sem hafði gífurleg áhrif á byggðaþró-
un en skildi eftir sig mesta staðbund-
ið atvinnuleysi landsins
á því svæði sem hann
dvaldi í hálfa öld.
Full yfirráð yfir þess-
ari mikilvægustu nátt-
úruauðlind okkar náðist
árið 1976, mest fyrir
harðfylgi skipverja ís-
lensku landhelgisgæsl-
unnar sem lögðu líf sitt
í hættu til að framfylgja
markmiðum okkar. Í
kjölfar þessa fóru Ís-
lendingar fram úr sjálf-
um sér, eins og oft áður,
og fluttu inn og byggðu
innanlands upp undir hundrað nýja
og afkastamikla togara, marga
hverja með litlu sem engu eigin fé.
Þau mistök leiddu af sér ofveiði og
niðurstaðan varð það sem við nú
þekkjum sem kvótakerfi.
Samanburður Ragnars við sam-
drátt sjávarbyggða í Bretlandi,
Þýskalandi og Frakklandi er heldur
hæpinn þegar því er sleppt að allar
þessar þjóðir byggðu sinn sjávar-
útveg að meginhluta á sókn á erlend
mið við Ísland, Kanada, Noreg og
Rússland sem nú eru þeim lokuð. Er
þetta samanburðarhæft við Ísland
sem býr eitt að einum gjöfulustu
fiskimiðum heims – þrjú hundruð
þúsund manna þjóð?
Götótt framsetning
um Vestfirði
Ragnar víkur sérstaklega að
vanda Vestfjarða undir lokin og
kemst þar að þeirri niðurstöðu að þar
sé ekki kvótakerfið að verki heldur
minni leyfilegur heildarafli, einkum á
þorski. Ekki vefengi ég áhrif mikils
niðurskurðar á þorskveiðum en hér,
eins og áður, er sleppt að minnast á
það sem ekki hentar röksemdafærsl-
unni. Það er ekki haft fyrir að upp-
lýsa lesendur um hvað hefur gerst á
síðustu tveimur áratugum eða síðan
lögin um framsal aflaheimilda voru
sett árið 1990. Frá Vestfjörðum hef-
ur horfið á tímabilinu 1991-2010 sam-
tals 33% hlutdeild í heildarþorskí-
gildum. Það segir þó ekki alla söguna
því innan um eru mun hrikalegri
dæmi eins og Bíldudalur sem hefur
séð á bak 90% sinna heimilda, Flat-
eyri 85,7%, Súðavík 81,6% og Hólma-
vík 80%. (Heimild: Fiskistofa.)
Ætlar Ragnar að halda því fram að
brotthvarf þessara heimilda, sem var
í raun grunnur að tilveru þessara
staða, hafi haft einhver önnur áhrif
en minni leyfilegur heildarafli?
Þróunarkenningar
Það er oft gripið til þess að kenna
lítt þokkaða og vanhugsaða löggjöf,
eins og lögin um fiskveiðistjórnun frá
1990, við óhjákvæmilega þróun og þá
gjarnan borið saman við eitthvað
sem gerst hefur erlendis. Þannig tala
menn sem ekki hafa reynt á eigin
skinni hvað það er að missa atvinn-
una vegna slíkra lagasetninga. Þeir
hafa ekki horft á drjúgan hluta ævi-
starfsins, sem liggur í íbúðarhúsi,
hríðfalla í verði, neyðst til að hefja
búsetu tómhentir á nýjum stað. Þess-
ir menn finna þó hjá sér hvöt til að
breiða yfir óþægilegar staðreyndir,
taka þátt í fundaherferðum í þágu
ríkjandi kerfis þar sem tilheyrendum
er bannað að bera fram fyrirspurnir.
Ragnar Árnason ætti að kannast við
slíkar fundaherferðir. Honum er
frjálst að setja fram sín sjónarmið en
þegar ruglað er saman áróðri og
fræðum færi betur á að sleppa því að
hengja nafn stærstu og merkustu
menntastofnunar þjóðarinnar við
nafn sitt.
Leið til sátta
Það er ekki mögulegt að koma á
fullkominni sátt um kerfi sem snýst
um skömmtun á takmarkaðri en
verðmætri auðlind. Fyrirkomulag
sem 70-80% þjóðarinnar eru ósátt við
gerir það augljóslega ekki og því er
brýnt að breyta kerfinu í þá veru að
aukin sátt náist um það. Ég tel að
mikilvægur þáttur í slíkri sátt sé að
byggja inn hvata í kerfið sem stuðlar
að aukinni löndun og vinnslu afla sem
næst auðlindinni þ.e. að byggðir njóti
sinna aðlægu fiskimiða og þannig
myndist einnig hvati til aukinnar
landvinnslu og vinnslu á verðmæta
ferskfiskmarkaði. Allt þetta stuðlar
að aukinni verðmætasköpun og
gjaldeyrisöflun. Hvert landsvæði fái
hlutdeild í gjaldi sem tekið verður af
aðgangi auðlindarinnar. Mörg mark-
mið nást með slíkri breytingu, ekki
síst þau að gefa byggðum víðs vegar
um landið þann nauðsynlega þrótt
sem er undanfari þess að á Íslandi
myndist búsetuskilyrði sem nýta
landkostina. Með því er komið í veg
fyrir þá óheillaþróun að gera landið
að algjöru borgríki.
Um firrur, kvótakerfi
og byggðaþróun
Eftir Ólaf Bjarna
Halldórsson » Frá Vestfjörðum
hefur horfið á
tímabilinu 1991-2010
samtals 33% hlutdeild
í heildarþorskígildum.
Það segir þó ekki
alla söguna.
Ólafur Bjarni
Halldórsson
Höfundur er verslunarmaður.
Það er vissulega nauðsynlegt að
tryggja góða þjónustu Reykjavík-
urborgar við íbúa sína. Til þess eru
ýmsar leiðir og meðal annars að
skattleggja ferðalag ruslaíláta frá
þeim stað sem þau eru geymd að
þeim stað sem sorphirðubílar kom-
ast að þeim. Að mörgu leyti snjöll
hugsun enda álag á sorphirðumenn,
sem vinna störf sín af stakri sam-
viskusemi, mismikið.
Magnús Sædal fjallar ítarlega um
málið í Morgunblaðinu 11. mars sl.
Við hans umfjöllun má bæta einu
sjónarhorni hið minnsta. Það er
skipulag gatna.
Hyggjum að Melunum, milli
Hringbrautar, Hofsvallagötu, Nes-
haga og Furumels (Birkimels). Svo
háttar til að göturnar eru skipulagð-
ar þannig að húsin sem eru odda-
tölumerkt (sunnan/vestan götu)
standa nær götu og milli garðs og
götu. Húsin sem eru með jafnri tölu
(norðan/austan götu) eru þannig á
lóð sett að garður er milli húss og
götu. Þannig var hverfið skipulagt
líklega á fimmta áratug síðustu ald-
ar.
Af þessu leiðir að skrefagjald
leggst á þá sem búa jöfnutölumegin
en ekki á oddatöluhús.
Spyrja má um jafnræði í þessu
samhengi ekki síst þar sem þessi
staða kemur upp vegna ráðstafana
skipulagsaðila og borgaryfirvalda
sem úthlutuðu lóðum. Hvernig vilja
Magnús Sædal og Jón Gnarr leysa
þessa stöðu eða skal ekki gæta jafn-
ræðis í borgarmálum?
ÁSTA KRISTJÁNSDÓTTIR,
Melhaga 8, 107 Reykjavík.
Skipulagið
og jafnræðið
Frá Ástu Kristjánsdóttur
n o a t u n . i s
H a m r a b o r g – N ó a t ú n 1 7 – H r i n g b r a u t – A u s t u r v e r – G r a f a r h o l t
Ö
ll
ve
rð
er
u
bi
rt
m
eð
fy
ri
rv
ar
a
um
pr
en
tv
ill
u
og
/e
ð
a
m
yn
da
br
en
gl
GOTT MEÐ
MEÐ
HOLLT
KAFFINU
ALDINKJÖT
I
OG GOTT
2 PIZZUR
Í PAKKA
TRÓPÍ
330 ML
138 KR./STK.
KUCHEN MEISTER
KÖKUR, 3 TEG.
247 KR./STK.
Við gerum
meira
fyrir þig
30%
afsláttur
CHICAGO TOWN
PIZZUR, 2 TEG.
KR./PK.
GRÍSASNITSEL
KR./KG
1189
1698
499
BBESTIR
Í KJÖTI
ÚRKJÖTBOR
ÐI
ÚR
KJÖTBORÐI
2 1FYRIR
MYLLU
SPELTBRAUÐ