Birtingur - 01.01.1961, Page 79

Arnór Hannibalsson Þegar rætt er um vandamál lista í Sovét-
ríkjunum og á íslandi, þá er þar margt,
sem aðskilur. Hið helzta er það, að hér
á landi, sem og annars staðar í hinum
„vestræna heimi“ er listframleiðsla í
höndum einkaframtaksins, og framleiðslu-
vörur listamanna lúta sömu lögmálum
um kaup og sölu og aðrar vörur, sem
koma á markaðinn. Lögmál framboðs og
eftirspurnar er þar ráðandi, og lista-
maður, sem ekki getur selt, sem hefur
á boðstólum vörur, sem ekki njóta eft-
irspurnar — hann er þar með gjald-
þrota, rétt eins og hver annar vöru-
seljandi, sem situr uppi með óseljanleg-
ar vörur. í Sovétríkjunum er þessu á
allt annan veg farið. Þar er rekstur alli’-
ar menningar- og listastarfsemi þjóð-
nýttur, hann er í höndum ríkisins. List-
framleiðsla er þáttur í starfsemi ríkis-
ins, eins og líka önnur vöruframleiðsla
í landinu. En markaðurinn er ekki sá
glundroðamarkaður, sem við eigum við
að venjast, í landinu er rekinn áætlunar-
búskapur, og aðeins þær vörur eru á
boðstólum, sem ríkisvaldið ákveður að
skuli koma á markaðinn. Listamenn eru
starfsmenn ríkisins og þjóna því, eins og
allt launafólk. Aðrar afurðir en þær, sem
eru þóknanlegar ríkinu, þýðir þeim ekki
að bjóða til sölu, því að aðrar vörur
kaupir það ekki og kemur ekki á mark-
að.
Listafurðir hafa þá sérstöðu, að þær full-
nægja ekki beinlínis þörfum munns og
maga, heldur eiga þær að kenna fólki,
öllum almenningi, að virða ríkiSvaldið
og handhafa þess, svo að það leggi meira
á sig í þeirra þjónustu, en það hefur
List og
skriffinnsku
list í Sovét
L
Birtingur 77