Vera - 01.12.1983, Blaðsíða 16

Hvað
merkja
laga-
greinar?
Fyrrverandi félagsmálaráðherra
Svavar Gestsson skipaði fyrir
nokkru nefnd á vegum Félagsmála-
ráðuneytisins sem hafði m.a. það
hlutverk að endurskoða núverandi
jafnréttislög. Nefndin skilaði af sér
störfum í vor rétt fyrir kosningar og
vannst því ekki tími til að leggja
frumvarpið fyrir þáverandi Alþingi.
Núverandi ríkisstjórn mun ætla að
leggja fram frumvarp þetta, að mér
skilst í næsta óbreyttri mynd á
þessu þingi.
Nú skal tekið fram að viö sem áttum sæti i
þessari nefnd gerðum okkur engar vonir
um að frumvarp um jafnrétti og jafnstöðu í
þeirri mynd sem við vildum helst sjá, næði
fram að ganga. Við sömdum frumvarp til
laga, sem við töldum að einhver von væri til
að fengist samþykkt, en ekki frumvarp sem
kvenfrelsiskonur yrðu fullkomlega ánægð-
ar með, þó svo að þaö hefði óneitanlega
verið freistandi að fá umræðu um róttækari
lög á Alþingi.
Jafnrétti, jöfn staða
Fyrsta grein ofangreinds frumvarps
hljóðar svo:Tilgangur laga þessara er að
koma á jafnrétti og jafnri stöðu kvenna og
karla á öllum sviöum. Sérstaklega skal bæta
stöðu kvenna til að ná því takmarki".
Síðasta málsgreinin er nýmæli, og ef
frumvarpið verður að lögum, yrði það út af
fyrir sig allmerkur áfangi í réttindabaráttu
kvenna, því í því felst í raun forgangsréttur
kvenna í ýmsum málum.
Hugtakanotkunin í greininni er hins veg-
ar athyglisverð. ,,Jafnrétti“ og ,,jöfn staða“
eru hugtök sem hafa verið notuð mjög mikið
síðasta áratug eða svo, en lítt skilgreind.
Hvað er jafnrétti?
Jafnréttishugtakið er nokkuð gamalt.
Rousseau var iíklega fyrstur til að nota það í
svipaðri merkingu og það er notað í dag (þá
á ég að sjálfsögðu ekki við jafnrétti kynj-
anna). í frönsku byltingunni var jafnrétti
sem kunnugt er eitt af þrem aðal kjörorðum
borgarastéttarinnar. Hvers konar jafnrétti
fékk svo franska þjóðin þegar upp var stað-
ið og byltingin búin? Jú, hún fékk „jafn-
rétti“ á forsendum þeirra forréttindahópa
sem fyrir voru. Borgararnir komust smám
saman í svipaða forréttindaaðstöðu og að-
allinn hafði áður haft, en alþýða manna
varð lítiö sem ekkert vör við breytingu í
jafnréttisátt. Svipaða sögu mætti segja um
sjálfstæðisbaráttu Bandaríkjamanna. Ófáir
voru þeir sem börðust og létu lífið fyrir jafn-
réttishugsjónina, en jafnrétti það sem þjóð-
in fékk var réttur vissra hópa til að verða
ríkari og rétturannarratil að verðafátækari.
Jafnréttisbarátta svartra manna í Bandaríkj-
unum hefurfært þeim lítiðannað enjafnrétti
á við hvíta til að kjósa sér forystu úr hópi
hvítrar yfirstéttar.
Jafnréttisbarátta kvenna hefur verið við-
Við núverandi aðstæður höfum við konur
jafnan rétt á viö karlmenn.
EF við búum með karli, sem er tilbúinn til að
gefa upp á bátinn forréttindi karlmannsins á
heimilinu.
EF allir fjölskyldumeðlimir eru við hesta-
heilsu.
EF við erum barnlausar og karlmannslaus-
ar.
EF viö erum reiðubúnar til að ganga inn í
þjóðfélagið og starf a þar á forsendum karla.
EF við höfum aðstæður til að mennta okkur.
EF við höfum áhuga á hefðbundnum karla-
greinum.
EF við erum reiðubúnar til aö fórna tilfinn-
inga- og fjölskyldulífi fyrir metorð.
EF flestar eða allar þessar forsendur eru til
staðar, mætti kannski fara að tala um að
einhvers konar jafnrétti sé fyrir hendi.
Vissulega má benda á einstaka konur I
áhrifastöðum, enda er það óspart gert til að
sýna og sanna, að konur geti sko alveg ef
þær hafa „metnað og dugnað“ eins og það
heitir. Það, að einstaka yfirburðakonum
tekst að yfirstíga allar hindranir, sem á veg-
inum eru, er hreint ekki til marks um neitt
jafnrétti.
0O<’0' *•
an fylgdi í kjölfar aukinnar sjálfstæöis- og
réttindabaráttu. Snemma fóru konur að
heimta kosningarétt og að honum fengnum
var mikið talað um jafnrétti! Nú, þegar litið
er yfir farinn veg sjáum við, að árangurinn af
baráttunni er sá, að við höfum jafnan rétt á
við karlmenn til að kjósa fulltrúa karlveld-
isins í áhrifastöður. Krafan um sömu laun
fyrir sömu vinnu fékkst í gegn eftir töluvert
stranga baráttu. Stórlega efast ég um, að
sú barátta hefði náð fram að ganga ef
vinnumarkaðurinn væri ekki jafn kynskiptur
og raun ber vitni. Með því að þalda launum
fyrir hefðbundin kvennastörf lágum, hefur
misréttinu verið viðhaldið á þessu sviði.
Á hvaða forsendum
stöðulaus síðan í lok síðustu aldar um allan
vesturhluta heims. Konur hafa löngum ver- Rangt verðmætamat
ið réttindaminni en karlar hvort sem þær Mér er það persónulega ekki keppikefli,
hafa fæðst eða gifst inn í forréttindastéttir aðstúlkurverðijafnmargardrengjumínámi
karla eða undirstéttir þeirra. Kvennabarátt- við raungreinar Háskóla (slands og mér
16