Vera - 01.01.1984, Qupperneq 5

Eins og sagt er frá annars
staöar í þessari Veru, hefur nú
veriö opnaö Kvennahús í
Reykjavík. Þar meö rættist
draumur, sem margar okkar
hugöu nýjan af nálinni. Svo er þó
ekki. Úr fórum Kvennasögu-
safnsins barst Veru forvitnileg
Plögg, sem sýndu aö kvenfrels-
isbaráttan fyrr á öldinni átti
Þennan sama draum. í ávarpi,
sem birtist í tímariti Kvenrétt-
indafélags íslands, 19. júní (1.
tbl.) 1926, sagði svo:
>,islenzkar konur ætla að reisa
hús á Arnarhólstúni.
Alþingi hefir gefiö lóð til þess. Hlutafélag
hefir veriö stofnað í þessum tilgangi, 15.
des. s | 0g heitir félagiö „Hlutafélagið
Kvennaheimilið”. í samþykktum félags-
lr|s, 3. gr., er komist svo að orði: Tilgangur
félagsins er að koma upp samkomuhúsi í
Reykjavík handa íslenzkum konum, þar
sem þaer geta dvaliö um lengri eða skemri
tirna. Forgöngukonur þessa fyrirtækis,
yoru nefnd, kosin af Bandalagi kvenna, og
hefir verið leitað aðstoðar allra kvenfélaga
hæjarins og fjölda málsmetandi kvenna
víðs vegar um land allt. Undirtektir hafa
verið góðar, þar sem til hefir frést, enda er
hér um nauðsynjamál að ræða.
Húsi því, er hér er til stofnað, er ætlað að
verða einskonar miðstöð fyrir félagsstarf-
semi íslenzkra kvenna á sem flestum svið-
Urr>. Það á að vera fyrir fundi þeirra og
samkvæmi. Það á að vera athvarf konum
hvaðanæfa af landinu, er hingað koma
ókunnar og þurfa aðstoðar og leiðbeining-
ar við til að koma sér fyrir og geta veitt
Þeim gistingu um lengri eða skemri tíma.
þar á Lestrarfélag kvenna Reykjavíkur að
vera og léttur aðgangur að góðum bókum
°9 blöðum í vistlegum lestrarsal. Þar eiga
Þaer konur, sem fáa þekkja, að eiga vísan
9óðan félagsskap í tómstundum sínum.
Samfara rekstri þessa heimilis verður
hússtjórnarkensla og þá jafnframt mat- og
kaffisala. Þarna ætti og að vera aðalstöð
fyrir verzlun með íslenzkan heimilisiðnað
°9 kaup á efni og áhöldum til hans. — En
fyrst og fremst á húsið að vera fögur um-
9jörð um líf og starf kvenna utan heimil-
anna. Húsið á að vera komið upp 1930.
þar eiga íslenzkar konur að hittast á 1000
ára hátíð Alþingis.
Leyfir bráðabirgðastjórn hlutafélagsins
sér hér með að skora á alla, er skilja nauð-
syn þessa fyrirtækis, karla jafnt sem kon-
Ur> að styðja það með því að kaupa hluta-
bréf félagsins. „Reykjavík, 26. janúar,
1926, Bríet Bjarnhéðinsdóttir, Guðrún
Pétursdóttir, Inga L. Lárusdóttir, Laufey
vilhjálmsdóttir, Steinunn H. Bjarnason. I
varastjórn: Margrjet Th. Rasmusog Ragn-
hildur Pétursdóttir.”
Hlutafjársöfnun
í næsta tölublaði 19. júní (feb. 1926) er
síðan birt hlutaútboð. Þar kemur fram að
eftirtaldar konur og félög stóðu að stofnun
hlutafélagsins um Kvennaheimilið:
Bandalag kvenna, Lestrarfélag kvenna
Reykjavíkur, Thorvaldsenfélagið, Anna
Guðmundsdóttir, Bríet Bjarnhéðinsdóttir,
Camilla Bjarnason, Elín Briem Jónsson,
Eufemía Waage, Gróa Anderson, Guðrún
Bjarnadóttir, Guðrún Eyjólfsdóttir, Guðrún
Pétursdóttir, Halldóra Bjarnadóttir, Hólm-
fríður Þorláksdóttir, Inga L. Lárusdóttir,
Ingibjörg ísaksdóttir, Kristín Símonarson,
Laufey Vilhjálmsdóttir, Lovísa ísleifsdóttir,
Margrjet Th. Rasmus, Ragnhildur Péturs-
dóttir, Sigríður Pétursdóttir, Steinunn Hj.
Bjarnason, Theodóra Thoroddsen, Vigdís
Árnadóttir og Þuríður Lange.
Upphæð hlutafjár var fyrst um sinn
ákveðin kr. 10.000 og var stjórn félagsins
heimilt að hækka það í kr. 100.000. Stærð
hlutanna var 25, 50, 100 og 500 kr. Stofn-
endur höfðu skrifað sig fyrir hlutum að
upphæð 4.325. og afganginn var ætlunin
að fá með almennu útboði. Með útboðinu
í 19. júní gaf stjórnin almenningi kost á að
skrifa sig fyrir hlutum og var auglýst að tek-
ið yrði á móti hlutafjárloforðum af stjórn-
inni svo og á eftirtöldum stöðum: í Bóka-
verslun Arinbjarnar Sveinbjarnarsonar,
Laugavegi 41, í Hannyrðaversluninni á
Laugavegi 23, hjá frú Hólmfríði Þorláks-
dóttur, Bergstaðastræti 3, í Lesstofu
Kvenna, Þingholtsstræti 28, í Mjólkurbúð-
inni Vesturgötu 12 (Lovísa Ólafsdóttir) í
Sápuversluninni Austurstræti 17, í Smjör-
húsinu Irma, Hafnarstræti 22 og í Thor-
valdsenbazarnum, Austurstræti 4. Undir
útboðið skrifuðu konurnar í stjórn félags-
ins, þær hinar sömu og undirrituðu ofan-
greint ávarp.
Hlutabréfið
Hlutabréfin sjálf voru hin fegurstu, um-
girt skreytingu og hugmynd forgöngu-
kvennanna um útlit Kvennaheimilisins en
teikninguna mun Laufey Vilhjálmsdóttir
hafa gert. Fer ekki á milli mála stórhugur
þessara kvenna. Hitt er svo önnur saga,
hver afdrif drauma þeirra urðu og verður
hún ekki sögð að sinni þótt vissulega sé til
þess ástæða að rifja hana upp þótt síðar
verði. En tilvist Hallveigarstaða við Tún-
götu á sínar rætur að rekja til þessara
stofnunar „Hlutafélagsins Kvennaheimil-
ið.”
Við getum svo i lokin leikið okkur að
þeirri hugmynd, að á sjálfum Arnarhóli
stæði veglegt Kvennaheimili! En þegar
öllu er á botninn hvolft, þá höfum við konur
raunar hreiðrað notalega um okkur í
Kvosinni, hjarta Reykjavíkur: Enn er
Thorvaldsensbazarinn við sjálfa slagæð-
ina, Austurstrætið, spölkorn þaðan mið-
stöð heimilisiðnaðar í landinu, verslunin
Heimilisiðnaður, — Hallveigarstaðir
standa svo vestar og ofar og nú hefur
Kvennahús opnað öllum dyr sínar við Hall-
ærisplanið, sem sporgöngukonurnar
hefðu víst betur kannast við undir heitinu
Hótel íslandsplanið. Og svo er Austurvöll-
ur ekki langt undan og gleymum ekki að
hann var upphaflega hugmynd og verk
reykvískra kvenna, sem, þegar þar var
komið fyrir styttu eftir Thorvaldsen, stofn-
uðu með sér Thorvaldsenfélagið í þeim til-
gangi að prýða umhverfi styttunnar blóm-
um og runnum. Svo það er aldrei að vita
nema það yrði létt á þeim brúnin, stofn-
endum Hlutafélagsins Kvennaheimilið,
gæfist þeim kostur að litast um í miðbæ
höfuðstaðarins núna. Raunar sýnist sú
hugmynd alls ekki fráleit þegar allt þetta
kemur til alls, að Hallærisplanið verði end-
urskýrt á þann máta, að minni á framlag
kvenna til bæjarbragsins!
MS
5