Vera - 01.01.1984, Side 21

„Afburða greind” börn hafa verið nokkuð til
umræðu í fjölmiðlum að undanförnu. Ástæðan
er sú að Fræðsluráð Reykjavíkur hefur sam-
þykkt að koma á fót „starfsemi, sem hefur það
markmið að bæta aðstöðu afburða greindra
barna í grunnskólum Reykjavíkur.” Kvenna-
framboðið vakti athygli á þessari samþykkt á
borgarstjórnarfundi þann 5. jan. s.l. og um-
ræðan fór af stað.
Kvennaframboðið hefur lýst yfir furðu sinni á þessari
samþykkt og tekið þá afstöðu að það væri verðugra
verkefni fyrir Fræðsluráð að beita sér fyrir gagngerum
úrbótum í grunnskólanum sem kæmu öllum nemend-
um til góða. Ekki eru allir sáttir við þessa afstöðu
Kvennaframboðsins og í lesendabréfum dagblaðanna
hefur m.a. komið fram sú skoðun, að það samrýmist
ekki „jafnréttishugsjón” Kvennaframboðsins að leggj-
astgegnúrbótumáaðstöðu „afburðagreindra” barna.
Ef grannt er skoðað hljóta menn þó að sjá að sú afstaða
sem við tókum er einmitt i anda Kvennaframboðsins.
Hverjir eru „afburða
greindir”?
Hugtakið „afburða greindur” er mjög afstætt og inn-
tak þess er háð tímabilum, aldursskeiðum, þjóðfélög-
um, menningu, upprunao.fi. í þeim greinargerðum sem
Fræðsluráð hefur haft úr að moða er venjulegast geng-
ið út frá því að ,1.5-2.0% skólabarna flokkist undir
þetta hugtak. Nokkuð vefst fyrir mönnum hvernig þeir
eigi að finna þessi börn því greindarvísitalan ein og sér
dugir ekki. Hefur því stundum verið brugðið á það ráð
að afmarka fleiri þætti s.s. sköpunargáfu, andlegt og
líkamlegt heilbrigði, athafnaþörf, andlega lífsorku, við-
horf til náms, sjálfsöryggi, lífsmarkmið o.fl. Hver sá sem
les þessa upptalningu hlýtur að gera sér Ijóst að allir
þessir þættir eru mjög undir uppeldisskilyrðum komnir
og það liggur næstum I augum uppi, að börn með erfið-
an félagslegan bakgrunn koma illa út úr slíkri flokkun.
Jafnframt er mjög líklegt að stelpur komi verr út úr henni
en strákar. Til skamms tíma a.m.k. hafa telpur ekki ver-
ið örvaðar til jafns við stráka og þar sem athafnasvið
kvenna I þjóðfélaginu er mun þrengra en karla, hljóta
viðmiðanir stelpna að vera þrengri en stráka. Það er því
hætt viö að flokkarnir sem gerðar eru á forsendum karla
skilji kvenfólkið eftir úti I kuldanum.
Sveigjanlegra
skólastarf
Það má hins vegar segja aö þetta séu aukaatriði. Að-
alatriðið er að öll börn hafa sérþarfir. Það er því miður
alltof útbreiddur misskilningur að börn með námserfið-
leika (ca. 10% barna) og „afburða greind” börn (ca.
2%) séu þau einu sem hafi sérþarfir. Öll börn þar á milli
(ca. 88%) séu „stöðluð” ef svo má að orði komast, og
fái þörfum sínum fullnægt í skólanum. Því fer auðvitað
víðsfjarri.
Samkvæmt grunnskólalögunum eiga öll börn rétt á
því að komið sé til móts við þarfir þeirra I skólanum. í
lögunum segir: „Grunnskólinn skal leitast við að haga
störfum sínum I sem fyllstu samræmi við eðli og þarfir
nemenda og stuðla að alhliða þroska, heilbrigði og
menntun hvers og eins.” Eigi grunnskólinn að hafa ein-
hverja möguleika á að rækja þetta hlutverk sitt verður
að bæta aðstæður hans til muna. (dag er honum þröng-
ur stakkur skorinn af þeim sem ráða fjármálum hjá ríki
og bæ. Húsnæöisekla, yfirfullar kennslustofur, sundur-
slitinn skóladagur, skortur á góðu námsefni, fábreytileg
viðfangsefni o.fl. er sá veruleiki sem fjöldi íslenskra
skólabarna býr við. Ef gerð væri gangskör að því að
bæta úr þessum vanköntum á skólastarfinu kæmi það
öllum börnum tilgóða, líkaþeim „afburðagreindu”. Þá
fyrst væri opnara og sveigjanlegra skólastarf I sjónmáli,
skólastarf sem miðaðist við þarfir og eðli einstakling-
anna en ekki hinn nafnlausa fjölda. Að þessu á
Fræðsluráð Reykjavíkur ásamt yfirvöldum menntamála
I landinu að beita kröftum sínum, á boröi sem I orði!
Hamingja
einstaklinganna
Aðlokum mágeta þess aðhins.k. „afburðagreindu”
börn eru yfirleitt með mörg járn I eldinum. Þau stunda
oft á tíðum annað nám eða eru virk I íþróttum eða
félagslífi. Þetta eru börn sem hafa allar aðstæður til að
spjara sig I tilverunni. Er full ástæðatil að draga I efa að
þau yrðu hamingjusamari einstaklingar þó misvitrir
menn fengju aö gera úr þeim „úrvalshóþ”. Það er því
enginn skaði skeður þó þessi börn sitji áfram viö sama
borð og aörir nemendur. Það er hins vegar mikill skaði
skeður ef ekki er reynt af fremsta megni að hlúa að þeim
börnum sem búa við erfið félagsleg og uppeldisleg skil-
yrði. Meðan fjármagn er af skornum skammti hljótum
við að veita þeim börnum forgang, þ.e.a.s. ef við viljum
á annað borð að skólinn stuðli að heill og hamingju ein-
staklinganna.
—isg.
■ I ■
21