Vera - 01.07.1984, Blaðsíða 18

1
detta í hug að leita lceknis,” sagði hún. „Það er ekkert að
mér líkamlega. Ég hef hvergi þrautir. Ég á fagurt heimili
oggóðan eiginmann. Börnin mín eru upp vaxin oggift. Ég
veit, að ég er vel heilbrigð, og ég hef verið mjög hamingju-
söm, og það er einmitt þess vegna, sem armœðan sœkir að
mér. Ég er svo döpur, að mig langar mest til að deyja, og
líklega vœri það bezt.
„En vitið þér ekki — ”? ætlaði ég að takafram i.
„Nei, nei, bíðið andartak,” sagði hún. „Ég var viss um
það, að ég vœri orðin geðveik, en í nótt, þegar ég lá and-
vaka, varð mér Ijóst, að svo var ekki, heldur aðeins hitt,
að mín er engin þörf lengur. Mér hefur ætíð fundizt, að
ég hefði mikilvægu hlutverki að gegna fyrir fjölskyldu
mína, en í nótt varð mér það Ijóst, hve auðvelt væri að
kaupa, og það fyrir lítið verð, allt sem ég geri til gagns nú
orðið.
Eiginmaður minn hefur atvinnu sína að stunda og það
skipar honum sess í lífinu, og heimurinn erfullur af yngri
og laglegri konum en ég er, ef hann vildi sinna því. Af
hverju skyldi ég halda áfram að lifa?”
Og þaö stóð ekki á lækningu. Hinn mikilsvirti kvensjúkdóma-
laeknir leiddi konuna inn i sólríka stofu bak viö lækningastofuna
og sýndi henni dásemdir læknavísindanna — allskyns sprautur
og glerhylki. Konan hressist óðara og spyr hvort hún geti fundið
hamingjuna aftur í einu þessara litlu glasa — læknirinn fullvissar
hana um það og kallar á hjúkrunarkonuna til að gefa hinni döpru
miðaldra konu sprautu — hormónasprautu og þar með er vand-
inn leystur. ,,0g það er ekki einu sinni sárt.”
En það eru ekki allar konur svona meðfærilegar.
Einhverjar óheppilegustu afleiðingar, sem tíðastöðvun-
in hefuríförmeðsér, erþað tækifœri, sem hún gefursum-
um konum tilþess að verðaþeim, sem þær umgangast, til
byrði og armœðu.
Þessar konur, sem ég hef í huga, gera eins mikið úr
þessu og auðið er. Þær gráta, þegar enginn vill sinna
duttlungum þeirra. Þær halda börnum sínum, sem ættu
að vera farin að lifa sjálfstæðu og óháðu lífi, í ánauðar-
fjötrum. Þær eyðileggja hjónaböndfyrirsonum sínum og
dætrum, af því að þærgeta ekki hugsað sér að táta börnin
afrækja sig þannig, þegar þær eru búnar að þræla fyrir
þeim svona lengi.
Ég kenni sannarlega í brjósti um konur, sem þjást við
tíðabreytinguna, en við þessa eigingjörnu harðstjóra veit
ég ekki nema eina nógu áhrifamikla aðgerð. Hún ersú, að
fjölskyldan taki þær blátt áfram með valdi og fari með
þær til lœknis, og láti hann síðan fjalla um þær á þann
hátt, sem hann telur nauðsynlegt.
Árið 1966 kom út í USA bók eftir virtan kvensjúkdómalækni að
nafni Robert Wilson. Bókin heitir „Kvenleg alla ævi” (Feminine
forever). Meðal gullkorna í fimmta kafla bókarinnar, en hann ber
yfirskriftina, Tíðahvörf — glötun kveneinkenna og glötuð heilsa,
er að finna eftirfarandi lýsingar:
.. . eggjastokkarnir skreppa saman og deyja við tíða-
hvörfin.
. . . konan verður sambœrileg við gelding.
. . . engin kona getur verið örugg um að komast hjá ógn-
um þessarar lifandi hrörnunar. Allar konur verða að horf-
ast í augu við mikla vanlíðan og örkuml.
. . . flestar konur gera sér grein fyrir hvílík fötlun tíða-
hvörfin eru.
Ég hef séð konur, sem ekki hafa fengið hormónameð-
ferð, verða skrípamynd af sjálfum sér.
Þó að líkamleg vanlíðan vegna áhrifa tíðahvarfanna
sé sannarlega hræðileg, finnst mér þó enn dapurlegra að
sjá persónuleika kvenna glatast við þau.
Morð á konum vegna breytinganna við tíðahvörfin
kunna að vera sjaldgæf, en þó ekki eins sjaldgæf ogflestir
halda.
Breytingin á nokkrum árum á konusem áður hefur ver-
ið þœgileg og atorkusöm í daufgerða en tunguhvassa
skrípamynd af sjálfri sér, er eitt hið dapurlegasta í mann-
legu llfi.
Bók Wilsons seldist í þúsundum eintaka og vinsælustu kvenna-
tímaritin hafa notað hana sem heimild í skrifum sínum um ógnir
tíðahvarfanna. Lausnarorð Wilsons og kvennablaðanna var að
dæla í konur hormónalyfjum.
Árið 1972 kom hér á landi út bókin Allt sem þú hefur viljað vita
um kynlífið, eftir dr. David Reuben. Þýðandi er Páll Heiðar Jóns-
son og Guðsteinn Þengilsson læknir hefur lesið handritið yfir.
Á bókarkili stendur að dr. Reuben styðjist við nýjustu niðurstöð-
ur rannsókna í læknis- og sálarfræði auk kynreynslu þúsunda eig-
in sjúklinga. Þar segir einnig að doktorinn felli enga siðgæðis-
dóma, en svari spurningum á léttan, látlausan og fullnægjandi
hátt, hann færi okkur þekkinguna í stað þekkingarleysis. Hér fara
á eftir sýnishorn úr 15. kafla bókarinnar sem ber heitið Tíöalok.:
Hvað veidur tíðalokunum?
Galli i sköpunarverkinu. Það er því líkast að eitthvað
hafi verið til sparað fyrir 500 þúsund árum síðan. Þá var
hámarksaldurinn 30 til 35 ára ogflest líffœrin voru miðuð
við það að endast svo lengi. (Raunar voru mikilvægustu
liffærin eins og hjartað og heilinn endingarbetri.) Þegar
nútíma læknisfræði kom til skjalanna, varð fólk miklu
langlífara en því var upphaflega fyrirhugað. Áður fyrr var
konan komin undir græna torfu áður en hormónastarf-
semin hœtti, en nú lifir líkami hennarþrjátíu áreða lengur
eftir að eggjastokkarnir eru dauðir.
Dr. Reuben útskýrir síöan eöli Estrogen-hormónsins sem sé
undirstaða kveneðlisins. Þessi hormón ráði ekki aðeins líkamleg-
um kveneinkennum, hann valdi einnig hinu. .
... dularfulla fyrirbrigði, sem við köllum kvenlegan
hugsunarhátt. Hann stjórnar því að stúlkan hugsar eins
og stúlka og hún hagar sér eins og stúlka, einkum og sér
í lagi ísambandi við kynlífið. „Estrogen ” hormóninn stýr-
ir öllu kynlífi konunnar, en heiti hans er dregið af gríska
orðinu „oistros”, sem þýðir „blind ástríða”. Breytilegt
magn hormónsins í tíðahringnum ræður mestu um kyn-
þörf konunnar. Höfuðatriði þess að vera kona hverfa þess
vegna, þegar eggjastokkarnir fjara út.
Þegar „estrogen ” skorturinn gerir vart við sig, hverfur
18