Vera - 01.10.1989, Blaðsíða 9

SAMVISKUBIT
Samviskubit
yfir aö sofa ekki heima hjó barni
samviskubit
yfir aö fara út ó kvöldin
samviskubit
yfir aö fó sér á snípinn
samviskubit
yfir aö eiga mann
samviskubit
yfir aö sofa aldrei heima
samviskubit
yfir aö vera kona
því ertu alltaf svona
ertu vond
ertu góö
ertu sljó
ertu nógu mjó
ég reyni aö lifa
einsog kvenmaöur
reyni aö lifa
einsog kvenmaöur
kvenmaöur kvenmaöur
kvenmaöur.
Textinn er eftir Kamarorghestana og
hann er aö finna á plötunni „Bísar T
banastuöi" sem kom út áriö '1981.
Lagiö var sungið af Lísu Pálsdóttur.
engu að síður. Kannski sektarkennd- Ljósmynd: Rut Hall-
in komi einmitt með valinu? Valdi ég grímsdóttir.
rétt eða ekki? Valdi ég eitt en vil
annað? Valdi ég sjálf eða lét ég aðra
velja fyrir mig?
En kannski erum við bara fæddar til
sektar? Kannski kristinn átrúnaður og
kirkja hafi dæmt okkur sekar allt frá
því Eva fékk Adam til að borða af
eplinu í Paradís forðum?
Séra Hanna María Pétursdóttir
segist ekki geta rakið sektarkennd
kvenna til átrúnaðarins sem slíks, til
biblíunnar sjálfrar. „Þvert á móti, þá
er gífurlega mikið af textum í biblí-
unni sem ganga út á það að konur
megi velja. í þessu sambandi get ég
t.d. nefnt söguna um Mörtu og Maríu.
Marta vildi læra og hún var ávítuð af
því hún hafði valið en Jesús varði val
hennar. Sá boðskapur er skýr í bib-
líunni að Jesús kallar konur til frels-
is. Það má líka segja að hann
hafi gert það sama og við konur erum
að gera núna. Hann tók veruleika-
skynjun síns tíma til endurmats.
Hanna María
Pétursdóttir: „Konur
í dag eru í sömu
sporum og Adam
foröum. Guö lét
hann nefna alla
hluti og hann gaf
þeim nafn út frá
eigin reynslu. Við
erum núna aö
nefna veruleikann
upp á nýtt.“
Mér finnst eins og þessi sektarkennd
sem við konur erum að burðast með
sé vegna þess að við erum að vakna
til meðvitundar um okkur sjálfar og
um feðraveldið og uppbyggingu þess.
Við erum á milli steins og sleggju,
rnilli þess sem var og þess sem er.
Merkingarvefur okkar er að hrynja
þ.e.a.s. sú veruleikaskynjun sem
hefur verið lögð til grundvallar í upp-
eldi okkar í margar aldir. Við erum
hins vegar byrjaðar að skapa nýjan
merkingarvef út frá okkar eigin
reynslu og þá kemur sektarkenndin.
Um þetta má kannski nota þá
skemmtilegu samlíkingu sem komin
er frá fræðikonu sem nefnist Mary
Daly, að konur í dag séu í sömu spor-
um og Adam forðum. Guð lét hann
nefna alla hluti og hann gaf þeim nafn
út frá eigin reynslu. Við erum núna
að nefna veruleikann upp á nýtt. Við
erum að vinna úr eigin reynslu sem
hefur orðið sýnileg með kvennabar-
áttunni."
Og er forvitni Evu þá sektarkennd
kvenna óviðkomandi? „Þegar við
förum að túlka Gamla testamentið þá
erum við komin út í allt aðrar bók-
menntir en Nýja testamentið. Þetta er
svo forn heimur að það er mjög erf-
itt að rýna í hann. Að sjálfsögðu var
textinn um Adam og Evu túlkaður í
mjög karlstýrðu samfélagi og karl-
stýrðri kirkju og það má í rauninni
segja að þarna komi fram hið gamal-
kunna þema um „la famme fatale“.
Aftur á móti vilja margar konur sem
eru gamlatestamentisfræðingar halda
því fram að þarna séu á ferðinni mjög
gamlar mýtur sem eigi rætur að rekja
til mæðraveldis. En túlkun textans fer
eftir merkingarvef þess sem hann
les.“
Helga Sigurjónsdóttir kennari er
þeirrar skoðunar að klerkaveldið eða
karlveldið, bæði hið forna og hið
nýja, hafi komið sektarkenndinni inn
hjá konum. Reyndar hafi mæður not-
ið ákveðinnar virðingar allt fram á
þessa öld og á þær verið litið sem líf-
gjafann og því beri körlum að vera
móðurinni þakklátir. „En“ segir hún
,,ef við tökum svo 20 öldina þá hefur
klerkaveldi kirkjunnar færst yfir á
vísindin og fræðimennina. Þetta
nýja klerkaveldi gengur enn lengra en
9