Vera - 01.11.1995, Blaðsíða 14

Karl-mennskan
„Ég hef aldrei lært aö vera karlmaður en ég er aö
kenna sjálfum mér það. Ég átti fööur sem var
ónothæf fyrirmynd, hann misnotaöi vald sitt
algiörlega og endaöi á því að fremja sjálfsmorö
þegar ég var tíu ára. Bróðir minn, sem er fjórum
árum eldri, var þá eina fyrirmyndin mín en hann
kunni náttúrlega ekki heldur aö vera karlmaður
svo ég fann mér karlmannsfyrirmynd I nágranna,
sem ég reyndi að nýta mér í nokkur ár. Þaö
reyndist mér dýrkeypt því þessi maöur misnotaöi
mig kynferöislega. Þar meö var sú fyrirmynd hrun-
in og ég sat eftir meö þaö verkefni aö skilgreina
sjálfur mínar fyrirmyndir. Ég tel aö þaö aö viö
eigum ekki nothæfar fyrirmyndir í karl-mennsk-
unni (og ég vil setja bandstrik þarna á milli)
einkenni stööu margra karlmanna í dag, en viö
þurfum aö gangast viö okkur eins og viö erum og
ekki síst því sem sker okkur frá öðrum. Þaö aö
vera karlmaður er hluti af sérstööu hvers karl-
manns og hlýtur aö felast í hans sjálfssátt."
Karlar fyrir karla
Axel hefur sótt karlanámskeiö sem nefnast Men
for Men hjá breska mannúðarsálfræðingnum
Terry Cooper. Hann rekur sálfræöimiðstööina
Spectrum í London, ásamt eiginkonu sinni sem
einnig er mannúðarsálfræðingur, en Spectrum
heldur einnig sérstök kvennanámskeið. Axel
stundar einnig FBA-fundi (fullorðin börn alkóhól-
ista) og flestir nánir vinir hans kannast við
Spectrum námskeiðin og FBA-fundina og margir
þeirra hafa tekið þátt í þeim tveimur karlanám-
skeiðum sem Terry Cooper hefur haldiö hér á
landi, en hann hefur haldiö tugi blandaðra nám-
skeiöa hér á landi sl. 12 ár.
Hvatinn aö karlahópnum sem
Axel er félagi í er reyndar
kominn frá konum í kvenna-
hópi sem hefur hist mán-
aöarlega í heilt ár og skoöað
gömlu kvennaarfleifðina,
hvernig goösögur um gyðjur
hafa mótað þjóöfélagið og
„Vift sem erum í
karlahópnum erum ekki
aft hittast vegna þess að
eitthvað haTi farift
úrskeiðis í lífinu og við
séum í erfiðleikum þess
vegna heldur vegna þess
að við viljum enn
auðugra líf.“
söguna og hvemig konur hafa misst tengslin viö sína
fomu arfleifö. Og þaö var einmitt eiginmaöur einnar
konunnar í þeim hópi sem fylltist eins konar öfund
og sagði: „Mig langar llka..."
„Við hittumst mánaöarlega og skoöum okkur
sem karlmenn. Við veltum því fyrir okkur hvaða
fyrirmyndir viö höfum, hvaöa fyrirmyndir viö viljum
og spyrjum okkur spurninga eins og hvernig feður,
elskhugar, vinir og vinnufélagar viljum viö vera?
Eitt af því sem viö leggium áherslu á er þaö sem
við köllum „auölegðarvitund" og gengur út á þaö
aö skoða hvað þaö er sem ræður í raun lífsgæð-
um okkar. Hvaö er þaö sem ræöur því hvaö ég fæ
I laun og hvaöa viðhorf I sjálfum mér koma I veg
fyrir að ég sé rikur. Þátttaka 1 þessum hópi er
einnig fjárhagsleg skuldbinding og þaö veldur því
aö viðhorf þátttakenda til peninga koma mjög
skýrt fram. „Auöugt" líf er líf sem gerir mig ham-
ingjusaman og þótt þaö þurfi ekki að snúast um
peninga þá er þaö alkunna aö fjárhagsáhyggjur
rýra gæöi lífs okkar. Þannig hangir fjárhagsleg
auölegö saman viö andlega auölegö. Einnig trúi
ég því aö andleg auðlegð skili mér veraldlegri auö-
legð ef ég vil. Viö sem erum I karlahópnum erum
ekki að hittast vegna þess aö eitthvað hafi fariö
úrskeiöis I lífinu og viö séum I erfiöleikum þess
vegna heldur vegna þess aö við viljum enn auð-
ugra lif. Hins vegar er þaö nú svo aö það eru oft
einhvers konar erfiðleikar sem fá menn til aö fara
aö skoöa þessa þætti I lífi sinu.“
Vitsmunaleg karlaráðstefna
Ástæöa þess að Axel sótti karlaráöstefnuna I
Stokkhólmi á dögunum var sú aö karlamálin eru
orðin forgangsmál hjá honum.
„Karlaráðstefnan endurspeglaöi fullkomlega
stööu karlmanna eins og ég sé hana. Ráðstefnan
var ákaflega vitsmunaleg, niðurnjörvuö og ein-
kenndist af óöryggi - skipuleggjendur vissu ekki
hvernig svona ráðstefna á að vera rétt eins og viö
vitum varla hvernig karlmaöur á aö vera. Þaö er
lika athyglivert aö á þessari ráöstefnu var mikið
litiö á karlmanninn sem fórnarlamb og leitaö að
sviðum þar sem viö karlar gætum látið hiö opin-
bera bæta rétt okkar. Göran Wimmerström og
einstaka karlmenn á ráöstefnunni lögöu hins
vegar áherslu á nauðsyn þess aö karlmenn skapi
svigrúm fyrir sinn eigin styrk en þaö finnst mér
miklu mikilvægara en aö gera þá kröfu að hið
opinbera taki ábyrgö á mér. Þaö var einnig athygli-
vert aö af 500 þátttakendum karlaráöstefnunnar
voru 200 konur en það endurspeglar I rauninni
þaö að viö sækjum okkarfyrirmynd til kvenna. Viö
höfum líka mikiö til þeirra aö sækja vegna þess
aö viö getum skoðað kvennavakninguna og sleppt
því sem miöurfórl henni. Þanniggetum viö sleppt
því aö kenna konum um hvernig staða okkar er
enda bera þær enga ábyrgö á henni.
Þegar konur hófu sína vakningu kenndu þær
karlmönnum um og ég held
að þaö hafi verið nauösyn- „Ég tel að hluti af því
legur þáttur I þróuninni alveg að verða ábyrgari
eins og unglingar kenna felist í því að hætta
foreldrum um þegar þeir eru að taka of mikla
aö brjótast undan foreldra- ábyrgð á öðrum.“
valdinu. Allir þeir sem hafa
vald misnota þaö einhvern tíma af þeirri einföldu
ástæðu aö enginn er fullkominn. Konur hafa þó
ekki misnotaö sitt foreldravald á sama hátt og
karlar - þær hafa verið aö endurskoöa sitt hlut-
verk um árabil og náð forskoti á okkur karla á
þessu sviði. Þar af leiðandi eru þær meðvitaðri og
misnota sitt vald ekki eins mikiö og karlar. Á
sama hátt þurfum viö nú aö uppgötva þetta meö
einlægri sjálfsskoöun og nánd.
Manndómsvígsla
Axel kynntist Göran Wimmerström á karlaráð-
stefnunni en fyrirlestur Görans um Ólétta pabb-
ann, sem frægur er orðinn, heillaði hann upp úr
skónum. Og ástæöan fyrir því var sú aö þessi
fyrirlestur „kom ekki úr hausnum heldur úr hjart-
anu og maganum - Göran talaði um tilfinningar á
tilfinningalegan hátt.“ 1 framhaldi af því bauö Axel
honum til íslands til aö kynna honum meðferöar-
dagskrá fyrir karla sem Axel er aö skipuleggja en
hún gengur út á nokkurs konar manndómsvlgslu.
„Viö höfum mikinn hug á aö standa fyrir
þerapíuferðum til Islands, og Göran ertilbúinn til
aö kynna þennan valkost I Svíþjóö. Hann fór I
gegnum þetta prógramm meö okkur I sumar og
átti varla orö til aö lýsa hrifningu sinni."
Kenningar bandaríska sálfræöingsins Robert
Bly hafa haft áhrif á mótun ferðanna, en bók hans
Iron John er að sögn Axels oröin viömiöunarbók I
karlavakningunni og gengur út á þaö aö karlar
endurheimti styrk sinn með nánd viö aöra karla I
leik og útivist ogjafnvel mannraunum. Meöferöin
byggist á tveggja til þriggja stunda lífsreynslu og
síðan nokkurra klukkustunda hópvinnu til sjálfs-
skoðunar á hverjum degi. Feröin stendur I eina
viku ogfelst m.a. íjeppaferöum um hálendið, vél-
sleöaferöum á jökla og gúmmbátaferðum meö
Bátafólkinu niöur Hvltá. Stöan verður mönnum
m.a. boðiö aö stökkva I ána af átta metra háum