Vera - 01.04.2000, Blaðsíða 62

Kvenna
r á ð u n e y t i I a gt n i ð u r
í i A u s t u r r i k i
Virkar kvenréttindakonur hafa skipað sér í þá fjölmennu sveit sem
óttast hið versta af hinni nýju hægri stjórn Austurríkis. Ekki liðu
nema örfáir dagar frá valdatöku samsteypustjórnar Frelsisflokksins
og Þjóðarflokksins þangað til hún lagði niður kvennaráðuneytið,
sem stofnað var fyrir aldarfjórðungi, og fól undirdeild félagsmála-
ráðuneytisins að annast málefni kvenna. Málefnum þeirra verður
því héðan í frá slegið saman við ýmis fjölskyldu- og félagsmál, í
stað þess að sérstakt ráðuneyti annist þau, ráðuneyti sem mátti sín
mikils með atkvæði sínu í ríkisstjórnum þar sem allar ákvarðanir
verða að vera samhljóða. 370 milljón króna árleg fjárveiting til
málefna kvenna úr ríkissjóði verður nú lækkað um helming, þar
eð ráðuneytið hefur verið lagt niður. Auk þess er búist við því að
framlög til ýmissa verkefna sem tengjast konum verði lækkuð um
10-20 af hundraði, þótt fjárlög þessa árs hafi enn ekki verið sam-
þykkt vegna þess hve tímafrekt var að mynda stjórnina. En í röð-
um þeirra 180 óháðu kvennasamtaka sem starfa í landinu óttast
konur hið versta.
„Neyðist óháðu kvennasamtökin til að hætta starfsemi sinni er
óvíst hver tekur við verkefnum þeirra. Starf þeirra er miklilvægara
en nokkru sinni fyrr því framundan er mikil óvissa um hlutskipti
kvenna," segir Gundi Dick, sem starfar í Frauensolidaritaet (Sam-
stöðu kvenna).
Barbara Hey, umsjónarkona kvennafræða við háskólann í Graz:
„Konum er mikll vandi á höndum hér í Austurríki. Stjórnarsáttmáli
ríkisstjórnarinnar er íhaldssöm hægristefna. Konum er ætlað afar
hefðbundið hlutverk, þótt í orði kveðnu sé rætt um jafnan at-
vinnurétt foreldra. En við þekkjum fólkið sem situr í ríkisstjórn-
inni, og óttumst því að framkvæmdirnar verði jafnvel verri en
stefnuyfirlýsingarnar." Þá er búist við því að ríkisstjórnin bjóði
heimavinnandi foreldri 33 þúsund króna greiðslu á mánuði fyrir
hvert barn innan þriggja ára aldurs. Þessi greiðsla hefur hingað til
verið greidd foreldrum í árs fæðingarorlofi.
„Margir óttast að þessi greiðsla lokki konur af vinnumarkaði,
og að löng fjarvera valdi svo því að þær eigi erfitt með að fá vinnu
á ný“, segir Max Preglau, prófessor í félagsfræði við háskólann í
Innsbruck.
Samtök kvenna eru ekki einu hreyfingarnar sem framvegis fá
lægri framlög hins opinbera. Hin nýja ríkisstjórn Austurríkis
hyggst draga stórlega úr fjárveitingum til ýmissa þjóðfélagshópa
sem nutu góðs af löngum valdatíma jafnaðarmanna. En Jörg
Haider, fyrrverandi formaður Frelsisflokksins, sýnir konum sér-
staka fyrirlitningu. Eitt sinn sagði hann: „Ég hef aldrei hitt kyn-
þokkafulla konu í stjórnmálum. Þau leika næstum allar konur
grátt."
Barbara Prammer, sem til skamms tíma var kvennamálaráð-
herrra, sagði blaðamanni fyrir skömmu að Haider .....hefði ávalt
átt þann draum að senda allar konur inn í eldhúsið á ný.“
Það er því nokkuð kaldhæðnislegt að Haider skyldi skipa konu
leiðtoga flokks síns þegar hann sagði af sér í fyrra mánuði. Hún
heitir Susanne Riess-Passer. Hún er fyrsti vara-kanslarinn í röðum
kenna, ein af fimm kvenráðherrum nýju stjórnarinnar, en þrír
þeirra eru úr Frelsisflokknum. Konur sem einnig fengu mikilvæg
embætti í stjórninni eru Mares Rossman, sem fer með málefni
ferðaþjónustu í efnahagsmálaráðuneytinu, og Elisabeth Sickl, sem
fer með félags-, fjölskyldu-, og heilbrigðismál.
Riess-Passer er náinn skjólstæðingur Haiders, trú honum og
trygg í hvívetna. Mikilvægi hlutverks hennar í Frelsisflokknum lýs-
ir sér vel í því viðurnefni sem hún hefur fengið: gleraugnaslang-
an. Það fékk hún fyrir að beita liðsmenn hörku séu þeir grunaðir
um að sýna forystunni ekki næga hollustu.
Riess-Passer fer með málefni kvenna, þvert á óskir kvenréttinda-
kvenna, en það var hún sem lýsti yfir því í sjónvarpsviðtali fyrir
skömmu að kvennaráðuneytið væri lagt niður af því að það hefði
aðeins táknrænt gildi, færi hvorki með fjárráð né völd.
Staðreyndin er sú að ráðuneytið hefur annast málefni kvenna
frá því á áttunda áratugnum. 1975 heyrði það undir kanslarann,
og hafði ekki atkvæði í ríkisstjórninni. Það tók 15 ár í viðbót að
koma því í kring að þetta undirráðuneyti kvenna .....yrði fullgilt
ráðuneyti í ríkisstjórn, með atkvæðisrétti, fastri fjárveitingu, þótt
lág væri, en miklum áhrifum vegna óformlegs bandalags við
óháðar kvennahreyfmgar,“ segir Preglau.
Fyrir fimm árum hóf kvennaráðuneytið auglýsingaherferð sem
bar góðan árangur. Hún nefndist „Skiptum húsverkunum jafnt
með okkur.“ Markmið hennar var að auka jöfnuð í atvinnutæki-
færurn karla og kvenna með sanngjarnri skiptingu húsverka.
Verena Kaselitz er ein þeirra austurrísku kvenréttindakvenna
sem hefur áhyggjur af því sem framtíðin ber í skauti sér. Hún er
önnur þeirra kvenna sem skipulögðu Samband kvennaathvarfa,
sem stofnað var 1988, en í röðum þess eru allar starfskonur
óháðra kvennaathvarfa í Austurríki. Búist er við því að niðurskurð-
urinn bitni ekki síst á þeirri þjónustu sem kvennaathvörfm veita.
„Fjármögnun einkaaðila er óþekkt fyrirbæri í Austurríki, þess
vegna er hætta á því að við neyðumst til að loka athvörfunum,"
segir Kaselitz. „Fari svo er tveggja áratuga starf unnið fyrir gýg.“
Kaselitz og samtök hennar eru meðal þeirra fjölmörgu Austur-
ríkiskvenna sem óska eftir liðveislu í baráttunni sem framundan er.
Þær fara fram á að fólk skrifi bréf þar sem því er mótmælt að
kvennaráðuneytið hafi verið lagt niður, og framlög til verkefna
kvenna stórlækkuð. Bréfin þyrftu að berast Wolfgang Schussel
kanslara.Thomas Klestil forseta, eða þeim báðum.
„Við óttumst að fyrr en síðar hætti atburðir í Austurríki að vera
forsíðuefni stórblaða og að þá verði látið til skarar skríða gegn
okkur,“ segir Kaselitz.
Joy Pincus, Austurríki.
þýtt úr WIN
6 2 • V E RA