Ljósmæðrablaðið - 15.06.2007, Qupperneq 4

Ritstjóraspjall
Stundum vorar seint á okkar norð-
lægu slóðum en við erum vön því og
segjum bara „betra er seint en aldrei”.
Ljósmæðrablaðið kemur nú út í seinna
lagi miðað við vorútgáfu, þetta verð-
ur eiginlega að kallast sumarútgáfa að
þessu sinni. En engu að síður skartar
blaðið fjölbreyttu efni eins og vant er.
Ritrýndar greinar eru að þessu sinni
þrjár, þar af fjalla tvær þeirra um andlega
líðan kvenna eftir barnsburð. í þriðju
ritrýndu greininni hverfum við aftur í
tímann þar sem við fáum sögulega inn-
sýn inn í menntun og störf íslenskra Ijós-
mæðra, er Bragi Þór Olafsson rekur sögu
fyrstu kennslubókar í Ijósmóðurfræði
á íslensku Yfirsetukvennaskólans, sem
kom út árið 1749.
Þar sem ég sat nýlega ráðstefnu NJF í
Turku eru áhrif ráðstefnunnar enn sterk
í huga mér. Það má segja að í gegn-
um fjölbreytt úrval fyrirlestra, hafi eitt
atriði verið eins og rauður þráður í
umræðunni; það að vera hjá konunum
- yfirsetan. Það hefur ekki verið að
ástæðulausu sem áðurnefnd kennslu-
bók Yfírsetukvennaskólinn hefur heitið
því nafni. Frá upphafi hefur það verið
höfuðatriði í störfum ljósmæðra að vera
hjá konum, veita stuðning, fylgjast með
vellíðan móður og barns - vera til staðar.
Óneitanlega hefur margt breyst síðan á
tímum Yfirsetukvennaskólans, enda má
rekja uppruna þeirrar bókar þrjár aldir
aftur í tímann. Ljósmæður í dag byggja
störf sín á rannsóknum og reynsluþekk-
ingu með velferð og vilja konunnar í
fyrirrúmi. Þrátt fyrir miklar breytingar
á 300 árum, þá virðist sem formæður
okkar hafi sinnt sínum störfum í sam-
ræmi við það sem nýjustu rannsóknir
sýna að eru góðir starfshættir - þær
voru hjá konunum! í dag virðist þó sem
yfirseta ljósmæðra eigi víða undir högg
að sækja og ljósmæðrum finnst þær
hafa æ minni tíma til að sinna konum
og fjölskyldum þeirra eins og þörf er á.
Valgerður Lísa Sigurðardóttin
Ijósmóðir
Er það miður, þar sem við höfum rann-
sóknir sem styðja einmitt við mikilvægi
yfirsetunnar.
En það er ekki eingöngu í fæðingu
sem þetta á við, það er ekki síður mik-
ilvægt að hlú vel að fjölskyldunni fyrir og
eftir fæðingu barns, eins og kemur fram
í greinum Sigfríðar Ingu Karlsdóttur
og fleiri frá Heilsugæslustöðinni á
Akureyri. Niðurstöður úr verkefni sem
kallast „Nýja barnið” birtast hér í tveim-
ur greinum, annars vegar um andlega
líðan kvenna á Akureyri eftir fæðingu
og hins vegar um tengsl þunglyndisein-
kenna og foreldrastreitu við heilsufar,
félagslega stöðu og líðan kvenna á með-
göngu. Þar sem vitað er að ákveðinn
hópur kvenna virðist ekki leita aðstoðar
vegna andlegrar vanlíðunar eftir fæð-
ingu, er mikilvægt fyrir okkur að öðlast
innsýn inn í hvaða konur eru í meiri
áhættu en aðrar á slíkum vandamálum.
Síðustu áiin hafa barnshafandi
konum í auknum mæli boðist skimpróf
af ýmsu tagi en lítið hefur hins vegar
verið fjallað um þau a.m.k. á síðum
Ljósmæðrablaðsins. Það er því ánægju-
efni að Anna Sigríður Vernharðsdóttir
deilir hér með okkur hugleiðingum
sínum um þátt ljósmæðra í skimun
fyrir HIV á meðgöngu, þar sem m.a. er
fjallað um ávinning, áhættu og kostn-
að við skimun og meðferð. Þarna fá
ljósmæður í hendur upplýsingar sem
auðvelda þeim fræðslu til kvenna, þegar
þeim er boðið skimpróf fyrir HIV.
Afram heldur útrás Ljósmæðra-
blaðsins á mið lesenda en á síðasta ári
urðu þau tímamót í sögu blaðsins að það
varð aðgengilegt á vefnum. Nú hefur
dreifmgin aukist enn meira, því greinar
úr Ljósmæðrablaðinu birtast nú í nýlega
stofnuðu varðveislusafni Bókasafns
LSH, Hirslunni en slóðin inn á það er
http://www.hirsla.lsh.is/lsh/sfh. Þar birt-
ast fræði- og fræðslugreinar eftir starfs-
menn LSH og fleiri sem tengjast heil-
brigðisþjónustunni á einhvern hátt. Nú
þegar eru komnar þar inn nokkrar greinar
úr Ljósmæðrablaðinu frá árunum 2004-
2006. í ritstjóraspjalli í nóvember 2005
vitnaði ég í orð Þuríðar Bárðardóttur,
fyrrverandi formanns Ljósmæðrafélags
íslands vegna þess að mér þótti hún
komast svo skemmtilega að orði við
upphaf á útgáfu Ljósmæðrablaðsins,
þegar hún líkti því við barn; „... og veit
enginn okkar hver örlög þess verða, -
hvort króginn verður látinn lognast út af
úr hor og hungri, eða hvort Ijósmœður
vilja verða samhuga um að gera sitt til
að liann geti lifað.” Mér finnst við hæfi
að minnast þessara orða í Ijósi þess að
enn og aftur hefur króginn okkar sýnt
hvers hann er megnugur, hann er orðinn
85 ára og verður ekki betur séð en að
hann hafi dafnað vel og sé enn að hasla
sér völl á nýjum slóðum.
Kæru ljósmæður og aðrir lesendur,
það er von ritnefndar að þið takið vel
á móti króganum og að þið hafið að
honum bæði gagn og gaman.
Njótið sumarsins vel!

’spron
® _ -A/nr a//f eom
- fyrir allt sem jbú ert
vistor
4 Ljósmæðrablaðið júní 2007
J