Ljósmæðrablaðið - 15.06.2007, Blaðsíða 12

Tafla 18
Tíðni foreldrastreitu, greint eftir livernig síðasta barn fœddist
Streitupróf fyri r
foreldra ungbarna
Undir 75 75-89 90 og yfir Samtals
Fæðing síðasta barns Fæðing um leggöng 93 11 4 108
Fæðing með aðstoð sogklukku/töng 9 2 1 12
Keisaraskurður 21 5 2 28
Samtals 123 18 7 148
40
♦ Streita í foreldrahlutverki
35 ■ Streita í samskiptum viö barnið
30 Streita vegna erfiöra skapsmuna barns
25 ■
20 -
15
♦
10 5 "> ■ * ♦♦♦■5 ■/, ♦ ♦ *♦*♦♦♦ ♦ ■ <>♦♦♦■♦ ♦
10 20 30 40 50 60 Streitustig 70
Mynd 2. Foreldrastreita, greind eftir unditflokkum.
Það sést í töflu 20 að samband er
á milli foreldrastreitu og þunglynd-
iseinkenna, þar sem um 43% þátttak-
enda með þunglyndiseinkennastuðul >
12 mældust með > 75 streitustig en
aðeins 7% þátttakenda með engin merki
um þunglyndi, <8, mældust með > 75
streitustig.
Umfjöllun um niðurstöður
I þessari rannsókn var upplýsingum
safnað, með spumingalistum, um fæð-
ingaþunglyndiseinkenni, foreldrastreitu
og lýðeinkenni mæðra sem höfðu
fætt börn sín á 14 mánaða tímabili.
Spurningalistinn var lagður fyrir þegar
þær komu með börn sín í þriggja mán-
aða skoðun í ungbamavemd HAK
(n=235). Svör bárust frá 152 eða 65%
mæðranna. Umfjöllun um niðurstöð-
ur og samanburður við niðurstöður úr
rannsókn Mörgu Thome frá 1998 þar
sem úrtak var af öllu landinu fer hér á
eftir.
Helstu lýðeinkenni þátttakenda voru
eftirfarandi: Fjölmennasti hópurinn
voru konur á aldrinum 30-34 ára alls
52, en næst fjölmennasti hópurinn var
á aldrinum 25-29 ára eða 41 kona.
Meðalaldur kvenna í rannsókn Thome
(1998) var 28,3 ár.
Nær þriðjungur þátttakenda var með
háskólamenntun, 30,9% og 38,2% þátt-
takenda höfðu lokið framhaldsskóla-
menntun. Menntunarstig þátttakenda
var mun hærra en í rannsókn Thome
(1992) þar sem um 13% þátttakenda
(n=201) var með háskólamenntun en
það hlutfall var orðið 19% í næstu rann-
sókn Thome (1998). Þessar niðurstöður
eru nokkuð lýsandi fyrir þær breytingar
sem orðið hafa á menntun í landinu.
Langflestir þátttakenda (93,4%) voru
giftar eða í sambúð með barnsföður
sínum sem er samsvarandi niðurstöðum
Thome (1998, 1992). Stór hluti þátt-
takenda voru að eignast sitt fyrsta barn
(42,8%) og mjög fátítt var að börnin
væru fleiri en þrjú, því einungis 4%
þátttakenda voru að eignast fjórða eða
fimmta barn.
Nokkurfjöldi þátttakenda hafði geng-
ið í gegnum keisaraskurð (18,4%) eða
fætt með aðstoð sogklukku eða tang-
ar (7,9%) við fæðingu síðasta barns.
Athygli vekur að í rannsókn Thome
(1998) þar sem þátttakendur voru af öllu
landinu var tíðni keisaraskurða 12% og
tíðni fæðinga með aðstoð sogklukku
eða tanga 16,7%. Tíðni keisaraskurða
er því hærri í þessari rannsókn, en tíðni
sogklukku og tangarfæðinga lægri en í
rannsókn Thome (1998).
Fæðingaþunglyndiseinkenni
Niðurstöður þunglyndisprófsins leiða í
ljós að 15,6% (vikmörk ± 5,8) þátttak-
enda fengu þunglyndisstuðulinn > 12
sem er örlítið hærra en áður hefur mælst
í íslenskri rannsókn en þar var tíðnin
14,% (Thome, 1998) þó er munurinn
ekki marktækur. Einnig er það ívið
hærra en víðtækar rannsóknir í ýmsum
löndum hafa sýnt fram á, þar sem stuðst
hefur verið við sama mælitæki.
Vert er að velta því fyrir sér hvaða
skýring gæti verið á því að tíðni ein-
kenna fæðingaþunglyndis er með því
hæsta sem mælist í sambærilegum rann-
sóknum. Rétt er að hafa í huga að gögn í
rannsókn Thome (1998) eru frá 1994 og
margt bendir til að tíðni þunglyndisein-
kenna í samfélaginu hafi farið vaxandi
á síðustu árum. Þá má fullyrða að opn-
ari umræða um fæðingaþunglyndi hafi
aukið meðvitund almennings sem aftur
gæti haft áhrif á svör kvennanna þegar
spurt er um líðan þeirra eftir fæðingu.
Eitt af því sem lögð hefur verið
áhersla á í “Nýja barns verkefninu” er að
gera starfsfólk HAK hæfara til þess að
ræða við og opna umræðu um vanlíðan
við skjólstæðinga sína. Skjólstæðingum
mæðra- og ungbarnaverndar ættu því að
gefast meiri tækifæri en áður til að ræða
lillinningalega vanlíðan. Samkvæmt
könnunum frá árunum 1996 og 1998
upplifir um það bil þriðjungur auðveld-
ara að ræða viðkvæm mál við starfs-
fólk HAK eftir að viðtalið við heim-
ilislækni í mæðravernd hafði farið fram
(Anna Karólína Stefánsdóttir og li.
Tafla 19
Tíðni foreldrastreitu, greint eftir þunglyndiseinkennum
Streitupróf fyrir foreldra ungbarna
Undir 75 75-89 90 og ylir Samtals
Edinbogarþunglyndiskvarði Engin merki um þunglyndi 94 5 2 101
Merki um þunglyndi 20 4 24
Nokkuð/mikið þunglyndi 13 5 5 23
Samtals 127 14 7 148
Tafla 20
Hlutfallsleg tíðni foreldrastreitu, greint eftir þunglyndiseinkennum
Streitupróf fyrir
foreldra ungbarna
Undir 75 75-89 90 og yfir Samtals
Edinbogarþunglyndiskvarði
Engin merki um þunglyndi 93,1% 5,0% 2,0% 100%
Merki um þunglyndi 83,3% 16,7% 0,0% 100%
Mikið þunglyndi 56,5% 21,7% 21,7% 100%
12 Ljósmæðrablaðið júnf 2007