Ljósmæðrablaðið - 15.12.2007, Page 33

LJðSMÆORABLADID 85
stjórnun. Hún var örugglega dugleg og kjarkmikil en var
nú orðin fullorðin kona og þreytt í starfi. Stöku sinnurn
fnnnst mér ég sjá í gegnum skelina sem hún brynjaði sig
með, og þá fann ég ungu stúlkuna, sem átti sitt æskuheim-
úi á strönd Eyjafjarðar, draumlynd með skáldskapargáfu.
En setti sér það markmið í lífinu, að vinna þýðingarmikið
starf og komast á toppinn í því
starfi. Hún gerði mun á fólki
eftir stéttum. Við áttum að þéra
hana en svo bauð hún okkur dús
að námi loknu. Við áttum ekki
að stofna til kunningsskapar við
gangastúlkur. Þær voru önnur
stett! En árið eftir fór ein ganga-
stúlkan í Ljósmæðraskólann og
fáum árum síðar var hún orðin
yfirljósmóðir og hafði hækk-
að heldur betur í tign. Ég fann,
að sjötta skilningarvitið var
vanþroska hjá mér, ég skyldi
ekki stéttamuninn. Prófessor
fjuðmundur var aftur á móti laus
v'ð allan stéttamismun, allavega
fannst okkur það. Við höfðum
auðvitað mikið meira saman við
f'k. Jóhönnu að sælda en pró-
fessorinn. Hún var æðsta kona
skólans og deildarinnar. Hún
gerði mun á embættismanna-
fním og almenningi. Hún tók á
rr'óti flestum börnum, sem fædd-
ust. þótt hún hefði tvær ágætar
aðstoðarljósmæður, lét hún vekja sig að nóttu til, þegar fæð-
ingar voru, en sem næst því að barnið fæddist.
Onnur aðstoðarljósmóðirin úthlutaði mat til sængur-
venna og nemarnir báru hann inn og hjálpuðu konunum við
að borða, því mig minnir að þær mættu ekki rísa upp nema
upp á olnboga fyrstu dagana eftir fæðingu. Á áttunda degi
°i u þær á fætur stuttan tíma á dag og ef þær voru hitalausar
næsta morgun, voru þær útskrifaðar.
Venja var, að ljósmæðranemi færði frk. Jóhönnu morgun-
a r’ð 1 rúmið klukkan sex, ásamt hitatöflu þeirra kvenna,
sem lágu inni og segja frá almennri líðan þeirra.
Það voru oft mikil þrengsli á deildinni og stundum varð
ac vísa konum frá. Frk. Jóhanna hafði tvö lítil herbergi með
°P>ð á milli og stundum tók hún konur inn til sín og þá þær,
Sem áttu að fara heim daginn eftir. Hún var hörð á því að
engin kona kæmi inn nema fæðing væri örugglega byrjuð
°f ^af beim áminningu, sem voru svo óheppnar að sótt var
| komin í gang. Allar konur áttu að koma í sjúkrabfl og
Venjulega var faðirinn með eða einhver aðstandandi. Oft
sn,Ppaði gamla lyftan milli hæða en ekki man ég til þess
n°kkur kona fæddi þar vegna þess. Hins vegar kom fyrir
f feddu á leiðinni. Eins og eitt sinn, að faðirinn kom
^jiupandi upp og hrópaði: „Bamið er komið“, en um leið
°m lyfian með móður og barn og var verið að kíkja á barnið
§ar pabbinn kom. Annars fóru aðstandendur heim þegar
O'ian var komin á deildina.
'ólessor Guðmundur var tilkallaður í erfiðum tilfell-
Inga Elíasdóttir á vöggustoju.
um og hann ákvað hvað gera skyldi og gerði sjálfur keis-
araskurði og tangarfæðingar. Keisaraskurðir voru gerðir á
skurðstofu skurðdeildarinnar. Við nemarnir fengum að horfa
á og vorum oftast allar kallaðar til ef eitthvað óvenjulegt
var á seyði, hversu „gott“ sem það nú var fyrir móðurina,
en við áttum að læra sem mest á þessu ári sem skólinn var
og nota helst hverja stund til
þess. Venja var að kalla aðstoð-
arlækna að fæðingunum og varð
það að vera nákvæmlega á rétti
augnabliki að ósk frk. Jóhönnu,
og fengu þeir orð í eyra, ef þeir
mætti ekki á „réttum“ tíma.
Vinnutími okkar var lang-
ur. Við byrjuðum strax á vakt
morguninn eftir að við mætt-
um. Fyrstu dagana voru tvær
til þrjár nýútskrifaðar ljósmæður
með okkur og ein var fram á
vor. Þetta var viðbót við aðstoð-
arljósmæðurnar tvær, sem áður
voru nefndar. Þessar áttu að
leiðbeina okkur nýnemunum
fyrstu vaktirnar. Vaktir voru
yfirleitt tólf tíma og byrjað var
kl. 7 á morgnana. Næturvakt frá
kl. 19 til 7. Minn hópurfékk svo
smá breytingu, að tveir nemar
mættu kl. 6 f.h. til að hjálpa til á
annasamasta tímanum á morgn-
ana og var áfram höfð sú regla
til margra ára. Einn frídagur átti
að vera vikulega, en helst áttum við ekki að fara frá ef upp
kærni tilfelli, sem gott væri fyrir okkur að sjá, því þá voru
allir kallaðir til hvort sem þeir voru á vakt eða í fríi. Einnig
var ein vika gefin í sumarfrí, en þá var ekki skylda að vera
í kallfæri.
Hluti af náminu var að vera við nokkrar fæðingar í heima-
húsum og fórum við þá með bæjarljósmæðrum. Tveir nemar
voru alltaf á fæðingarvakt, en það þýddi það, að þá áttu þær
að vera við allar fæðingar sem urðu á þeim tíma og vera með
við að taka á móti. Það var mjög skemmtilegt og stundum
næði til að spjalla saman.
Við vorum í fríu fæði, húsnæði og með vinnuföt. Blessuð
ráðskonan í eldhúsinu sendi næturvaktinni ríflegan og oft
betri mat á kvöldin. Það var því oftast miðlað af honum, ef
einhvern langaði í mat. Kaffi gátum við hitað okkur í býti-
búrinu. Ég minnist ráðskonunnar með hlýju og virðingu.
Hún var vel fullorðin kona, vann mikið og hennar stúlkur.
Allan mat þurfti að vinna á staðnum og senda síðan í sér-
stakri matarlyftu á allar deildir spítalans. Ég eignaðist góða
vinkonu í eldhúsinu og fékk ef til vill meiri innsýn í vinnuna
þar en annars hefði verið og það líkaði ráðskonunni vel.
Eitt sinn (sem oftar) var fjölbyrja í fæðingu og tveir
nemar hjá henni, búið að kalla á frk. Jóhönnu og hún á rölti
um ganginn og hitti þá einhvern, sem hún þekkti og gekk
með viðkomandi út af deildinni. Allt í einu kemur annar
neminn og kallar - frk. Jóhanna - og svo urðu fleiri til að
kalla á frökenina. Hinn neminn hélt við kollinn sem vildi
Ljósmæðrablaðið desember 2007 33