Ljósmæðrablaðið - 15.12.2007, Qupperneq 34

LJOSIÆIBABLADID 8S ÁRA
komast út, nú að lokum heyrði hún hrópin og kom hlaup-
andi, en þá varð nemanum svo um, að hún sleppti takinu og
barnið skaust með það sama út í rúm, bráðlifandi og hresst.
Þessi stúlka hafði verið við fæðingar í sinni heimasveit og
brá ekkert við þó barnið skytist í heiminn. En það voru skörp
skil milli þess sem frk. Jóhanna kallaði „of seint“ eða „of
fljótt" og átti það mjög gjarnan við aðstoðarlæknana, sem
áttu að vera við fæðingar.
Svo illa vildi til að skarlatssótt kom upp á deildinni og
veiktumst við nokkrar stúlkur, en sumar höfðu fengið veik-
ina áður. Þetta þýddi sex vikna einangrun og vorum við
sendar á farsóttarhúsið til Maríu Maack en hún var eins
og móðir allra sjúklinganna sem hún hafði. Ég var búin að
vera mikið veik uppi í mínu herbergi og ekki send til Maríu
fyrr en rauðu flekkirnir sáust. Við höfðum það svo mjög
ánægjulegt á farsóttarhúsinu eftir að við fórum að hressast
og María kunni vel við að við værum glaðar og kátar, en
matinn urðum við að ljúka við og hugsa vel um heilsuna.
Fæðingardeildinni var lokað og allt sótthreinsað í hólf og
gólf, en fyrst á eftir var minni aðsókn að deildinni, en það
lagaðist þó fljótlega.
Eina stofnun langar mig til að minnast á, en það er „Líkn“.
Þetta var heldur óásjáanleg bygging af götunni séð og engin
stór skilti til að vísa veginn, en þessi stofnun mun hafa bjargað
mörgum mannslífum. Þangað komu flestar verðandi mæður í
skoðun og fannst þá oft ef eitthvað var að og þá reynt að hjálpa
og ráðleggja meðferð.
Við lukum allar burtfararprófí eftir árið. Sumar okkar voru
ráðnar í umdæmi strax eftir útskrift. Ég var ráðin í umdæmi
í Eyjafirði, en var samt fram eftir vetri á fæðingardeildinni.
Undir vorið lagði ég af stað norður. Fyrsti áfangi var lyftan með
farangur minn og einn nemi var að hjálpa mér. Lyftan stansaði
milli hæða eins og stundum áður og seinkaði mér talsvert. En
skip sem ég átti pantað far með var nýbúið að taka landganginn
þegar ég mætti. Honum var þó skotið á land aftur fyrir síðbúna
ljósmóður. Það var seinfarið norður í Eyjafjörð í þá daga, fyrst
með bát upp á Akranes. Síðan áætlunarbíl til Sauðarkróks, þar
næst með bát til Akureyrar, því Öxnadalsheiði var ófær.
Ég saknaði margs þegar ég kvaddi sjúkrahúsið og Reykja-
vík, en nú tók við nýr kafli - ljósmóðurstörfin í heimabyggð-
inni og hlakkaði ég til þess sem þar biði mín.
Sigrún Hjálmarsdóttir
útskrifuð frá LMSÍ 1944
Árin 1948- 1949
Það var 1. október 1948 sem ég hóf nám í Ljósmæðraskólan-
um. Við vorum tíu stúlkur víðsvegar að af landinu. Skólinn
var til húsa á efstu hæð Landspítalans þar sem hann hafði
verið frá upphafi. Yfirljósmóðir var Jóhanna Friðriksdóttir
sem var orðin öldruð kona og var búin að starfa þar frá
1931 og var einnig kennari við skólann. Við vorum síðustu
nemarnir sem útskrifuðumst í hennar tíð. Yfirlæknir var
Pétur H. J. Jakobsson. Hann tók við af prófessor Guðmundi
Thoroddsen sem hafði starfað þar frá 1931.
Núverandi Fæðingardeild tók til starfa 1. janúar 1949.
Það var mikil breyting til batnaðar. Fæðingar í heimahúsum
höfðu tíðkast áður en á því var orðin mikil breyting. Gamla
deildin var löngu orðin of lítil og margar konur þurftu að
fæða heima þó aðstæður væru ekki góðar. Miklar vonir voru
því bundnar við þessa nýju deild. Öll vinnuaðstaða varð
miklu betri og mikil ánægja varð með aðstöðuna. A neðri
hæðinni voru fjórar fæðingarstofur, skurðstofa, vaktstofa,
baðherbegi og skol. Á annarri hæð var sængurkvennagangur
með sjö stofum fyrir konur sem voru búnar að fæða og þar
dvöldu þær í eina viku. Þriðja hæðin var þá ekki komin í
notkun enn. Þegar mikið var um fæðingar varð að nota allar
fæðingarstofurnar fyrir þær sem voru búnar að fæða, svo oft
þurftu konur að fæða inni á baði, jafnvel á ganginum. Þetta
var afskaplega erfitt fyrir alla aðila eins og gefur að skilja
og stundum kveið maður fyrir að koma, sérstaklega á næt-
urvaktir, því venjulega voru skilaboð til okkar að ekki mætti
neita konum um pláss og var það ekki gert hvernig sem á
stóð. Svona þekkist nú sem betur fer ekki í dag.
Allar konur þurftu að koma í sjúkrabíl og það voru
slökkviliðsmenn sem sáu um að flytja konurnar á fæðingar-
deildina, meira að segja í sjúkrakörfu. Þetta var föst regla
jafnvel þó kona væri stutt komin í fæðingu. Við nemamir
vorum farnar að kynnast sjúkraflutningamönnunum og ef
við vorum að fara út þegar þeir voru á ferðinni þá keyrðu
þeir okkur oft þangað sem við vorum að fara, því þá áttu ekki
allir bfia eins og nú.
Ef vont var veður neituðu þeir að fara að ná í sængur-
konu nema hafa ljósmóður með því á þessum ámm var oft
mikill snjór og ófærð í Reykjavík. Eitt sinn var hríðarveður
og snjókoma og þá var hringt fyrir konu í Laugarneshverfinu
sem þurfti að komast á fæðingardeildina. Laugarneshverlið
var á þessum tíma talsvert út úr bænum. Þeir þorðu ekki að
Úr kennslustofu, 1964. Guðrún Magnúsdóttir, yfirljósmóðir
er aftast.
34 Ljósmæðrablaðið desember 2007