Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.12.1966, Qupperneq 13

TlMARIT VFl 1966
37
25V
2. mynd. Árinntak með hólklokum.
fells er gerður 3900 m langur varnargarður til
þess að vatnið renni ekki úr skurðinum yfir í
Þjórsá aftur. Þessi garður er úr steinsteypu á
fyrstu 1600 m með krónu í 248,0 m hæð, nema
síðustu 200 m eru lægri í hæð 246,9 m og verður
þar yfirfall. Neðri hluti garðsins um 2300 m er
gerður sem jarðfylling með steinsteypukjarna í
miðju. Kjarninn er allsstaðar grafinn niður á
fasta klöpp og verður 13 m hár, þar sem hann er
hæstur. Efnið í fyllinguna er skilið, þannig að
það, sem fíngerðast er, verður látið innst, en hið
stórgerðasta yzt. Aðrennslisskurðurinn verður
132 m á breidd í botni neðst og botnhæð 240 m.
Verður þá 3 m dýpi í skurðinum við venjuleg
rekstrarskilyrði. Neðst í endanum er grafið
niður í 230 m hæð. Verður þar renna fyrir fram-
an stöðvarinntakið.
1 stöðvarinntakinu eru 20 inntakshólf hvert
fyrir sína þrýstivatnsæð. 1 gátt hvers hólfs er
varnarrist, er liggur á bitum, sem eru nægilega
sterkir til þess að bera loku af sérstakri gerð,
þannig að tæma megi hvert inntakshólf sér-
staklega. Lekavatni, sem kynni að safnast, er
veitt burtu um tæmingarrás með renniloka.
Varnarristarnar eru settar saman af flek-
um, sem eru viðráðanlegir til að taka megi þá
upp til eftirlits og hreinsunar. Er til þessa not-
aður bokkkrani, er rennur á spori á inntaks-
þakinu. Framan við aðrennslisop hverrar þrýsti-
vatnsæðar er járnloka, er rennur á hjólum í
grópum í steypunni til beggja hliða. Er bokk-
kraninn notaður til að hreyfa lokurnar. Gert er
ráð fyrir að nota tvo bokka á stíflunni, er renna
á sama sporinu, bæði til vara og til þess að geta
unnið við tvö hólf samtímis. Gert er ráð fyrir
að inntakslokurnar séu ekki hreyfðar, ef vatns-
þungi hvílir á þeim. Verður því að nota sérstaka
áfyllingarloku með. Lekavatni við lokurnar er
veitt í tæmingarrásir inni í stíflunni, hver með
sinn renniloka. Þessar tæmingarrásir ásamt
þeim sem voru aftan við varnarristarnar, eru
allar leiddar saman í frárennslisrásinni í göng-
um í stíflunni, þar sem rennilokunum er komið
fyrir. Þessi sameiginlega rás flytur allt lekavatn
niður fyrir stífluna á hentugum stað.
Þegar inntakslokurnar eru settar fyrir, renn-
ur vatnið úr þrýstivatnsæðunum og verður þá að
hleypa lofti inn í þær til að verjast yfirþrýstingi
á æðarnar, sem gæti lagt þær saman. Það er
því séð fyrir loftopum í steypunni, sem ná upp
fyrir stíflukrónu. Eru opin gerð svo stór, að
komast megi niður mn þau inn í æðarnar til
eftirlits. Við annan enda inntaksstíflunnar er
komið fyrir ísrás og botnrásum. ísrásinni er
lokað með járnhlera, sem hleypa má niður undir
vatnsborð og fleyta þannig yfir hann ísi eða
öðru, sem safnazt hefir í inntaksþróna og við
þarf að losna. Sérstök vinda er fyrir íslokuna.
Botnrásinni er skipt í tvennt og er járnrenniloka
fyrir hvorum helmingi og sérstök vinda til að
hreyfa lokurnar. Forstreymis við lokurnar er
steinsteypan klædd járnplötum til hlífðar vegna
vatnshraðans, þegar hleypt er úr. Sameiginlegt
lokuhús er byggt á stíflunni yfir vindurnar.
Frá stöðvarinntakinu liggja þrýstivatnsæðarn-
ar niður stífluna loftmegin inn í lokahús, þar
eru hraðvirkir spjaldlokar, kallaðir önglokar
(throttlevalves), sem ætlað er að loka sjálfvirkt
æðinni, ef vatnshraðinn í henni fer upp í til-
tekna hæð, svo sem verða myndi ef æðin brysti.
Er notaður til þessa þrýstiolíubúnaður, sem
verkar á lokunarstrokka lokans og lokar honum
á um það bil 15 sek. Auk þess má loka með
hendi, og rafrænni fjarstýringu úr aflstöð er
einnig komið fyrir. Lofti er hleypt inn í æðina
um sérstakan loftloka, þegar vatnið rennur úr.
Þrýstiolían fær þrýsting sinn frá tveimur raf-
knúnum olíudælum. Er önnur þeirra til vara.
Þeim er komið fyrir í sérstakri viðbyggingu
lokahússins. Yfir lokunum er rennikrani, sem
notaður er við setningu lokanna og upptekt. 1
öðrum enda lokahússins er viðbygging fyrir
vindu strengbrautar, er liggur meðfram þrýsti-
vatnsæðunum. Með henni má lyfta öllum þung-
um vélahlutmn upp í húsið og flytja þá þaðan
með rennikrana, hvern á sinn stað. Yfir þessum