Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.12.1966, Blaðsíða 62

86 ^ TlMARIT VPl 1966
liðnu, að hefja sölu sjálf, ef salan hefur ekki
aukizt upp fyrir 75%. Þetta atriði er mikilsvert
varðandi öryggi sölunnar.
Síðan koma ákvæði um skatta. Er þar kveðið
á um, að Kísiliðjan, Johns-Manville á Islandi
og Johns-Manville vegna tækniaðstoðargjalds,
skuli greiða 45% skatt í einu lagi, af öllrnn tekj-
um, eftir að beinn kostnaður hefur verið dreg-
inn frá, þó ekki arður. Þessar heildarskatttekj-
ur eru nokkru meiri en núverandi skattalög gera
ráð fyrir, sem er um 40% af nettótekjum. Sölu-
félagið mim hafa mjög lítinn sölukostnað til
greiðslu frá íslandi. Þess vegna fæst 45% skatt-
ur af mestöllum brúttótekjum þess. Af tekjum
vegna tækniaðstoðar greiðast full 45% í skatt.
Um skipti skattanna á milli ríkis og sveitar-
félaga er ekki enn búið að semja, en verður
væntanlega gert fljótlega.
Það liggur alveg Ijóst fyrir, að engin nauðsyn
var á því fyrir Johns-Manville að staðsetja sölu-
félag á Islandi. Einasti tilgangur þeirra með því
var að greiða fremur skatta til Islands en til
annarra landa, en láta sölukostnaðinn sjálfan
lenda í viðkomandi sölulandi. Þetta sjónarmið
er mjög þýðingarmikið í skattalegu tilliti, þar eð
næstum helmingur sölulaunanna kemur til baka
í sköttum.
I lögum um Kísiliðjuna er heimilt að semja um
lækkun eða niðurfellingu aðflutningstolla. Nið-
urstaðan af samningum varð sú, að helmingur
gjaldanna skyldi greiddur, þó þannig að ríkis-
sjóður skyldi lána tollana.
Bæði félögin, Kísiliðjan og Johns-Manville á
Islandi, eru algerlega háð íslenzkri lögsögu. Verði
um ágreining að ræða, skal íslenzkur gerðar-
dómur skera úr. Er þetta mikilsvert atriði.
Sölusamningur
Þá vil ég segja nokkur orð um sölusamning-
inn, sem er á milli Kísiliðjunnar og Johns-Man-
ville á Islandi. Fyrst er rætt alment um sölu-
una og fyrirkomulag hennar. Næst kemur þýð-
ingarmesta atriðið, sem er verð framleiðslunn-
ar. Varan frá Mývatnsverksmiðjunni cif Ham-
borg eða sambærilegan stað er seld á sama verði,
eins og hún kæmi frá Lompoc í Kaliforníu, að
því tilskildu, að gæðin séu sambærileg. Hins
vegar eru í samningum ákvæði um það, að um-
boðslaun Johns-Manville á Islandi skuli hækka,
eftir því sem magnið vex. Skalinn fer þannig
hækkandi:
0— 3000 tonn 10%
0— 6000 — 12%
0— 9000 — ..... 15%
0—12000 — ............ 18%
0—20000 — ............ 21%
0—24000 — 24%
0—28000 — ............ 28%
0— yfir 28000 tonn 31%
Þetta ákvæði gerir það að verkum, að Johns-
Manville leggur auðvitað aðaláherzlu á að auka
sölirna sem fyrst til að fá hærri umboðslaun.
Þetta er áreiðanlega annað mikilsverðasta
ákvæðið í sölusamningnum, vegna þess að arð-
semi verksmiðjunnar, og þar með skattgreiðslur
félaganna, verður ekki umtalsverð, fyrr en verk-
smiðjan er komin upp í 12.000 tonna framleiðslu.
Síðan fer afkoman ört batnandi og verður orð-
in mjög góð, þegar framleiðslan er komin upp í
30.000 tonn, þrátt fyrir há sölulaun. Það er því
tvímælalaust beggja hagur, að verksmiðjan kom-
ist sem fyrst í fulla stærð, — en þó er það sér-
staklega hagur Islendinga, þar sem skattgreiðsl-
an eykst mikið, bæði frá framleiðslufélaginu og
sölufélaginu, auk þess sem framleiðslukostnaður
lækkar líka mikið á tonn.
Framleiðslan verður seld í umbúðum og undir
vörumerki Johns-Manville, en þess getið á pok-
unum, að framleiðslan sé íslenzk. Þetta tryggir,
að framleiðslan verður að vera jafngóð og þeirra
eigin, því að Johns-Manville myndi varla hætta
vörumerki sínu á framleiðslu, sem væri lakari
en þeirra.
1 stjórn sölufélagsins eru 5 menn og þrír þeirra
íslenzkir ríkisborgarar, þar af einn tilnefndur af
ríkisstjórninni, þótt ríkið eigi ekkert í félaginu.
Er þetta gert til að hægt sé að fylgjast sem bezt
með sölunni, verði, afgreiðslu og þessa háttar.
Tœkniaöstoö
Tækniaðstoðarsamningurinn er gerður á milli
Kísiliðjunnar og Johns-Manville. 1 honum eru þau
ákvæði helzt, að Johns-Manville, eins og segir
orðrétt í sjálfum samningum: „leggur til allar
nauðsynlegar tæknilegar ráðleggingar og aðstoð,
er geri Kísiliðjunni kleift að vinna jarðlögin í
Mývatni og starfrækja verksmiðjuna og fram-
leiða kísilgúrsíunarefni af sömu eða svipuðum
gæðum að áliti Johns-Manville og þau, sem nú eru
eða verða hér eftir framleidd í atvinnuskyni og
seld af Johns-Manville og dótturfélögum þess.
Gæðaeftirlit er innifalið í tæknilegum ráðlegging-
um, svo og tilteknum formúlum. Þá aðstoðar
Johns-Manville við tæknilega þjálfun á starfs-
fólki, sumpart í Lompoc til að byrja með, en send-
ir hingað auk þess vana menn, sem verða hér 6—
12 fyrstu mánuði starfseminnar. 1 stuttu máli