Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1927, Blaðsíða 24

GANGUfí TUNGLÍS OOJ SÓl. VIi A ÍBLAMXJt.
í þriðja dálki hvers mánaðar, sem hefir yfirskriptina »t i li« (tungl
i hádegisstað), og i töblunni á hlaðsiðu (17) er sýnt, livað klukkan er
eptir islenzkum meðaltima, þegar tunglið og sólin eru i liádegisstað
í Reykjavík. En viiji menn vita, livað kiukkan sje eptir islenzkum
meðaltíma, þegar tunglið eða sólin eru i hádegisstað á öðrum stöðum
á íslandi, þá verða menn að gera svo nefnda »lengdarleiðréttingu«
á Reykjavikurtölunni. Verður hún — 4 minútur fyrir livert lengdar-
stig, sem staðurinn liggur austar en Reykjavik, og -f- 4 min. fyrir
hvert lengdarstig, sem staðurinn liggur vestar en Reykjavík. T. d. er
Raufarhöfn um sex lengdarstigum austar en Reykjavík; lengdar-
leiðréttingin þar er þá — 24 min. og 3. júií er sól i hádegisstað í
Raufarliötn þess vegna kl. 12 8. (12 32 — 0 24 = 12 S). Flatey á Breiða-
firði liggur einuVlengdarstigi vestar en Reykjavik og lengdarleið-
réttingin er þar 4 mín. 1. febrúar er þvi tungl i hádegisstað i Flatey
kl. 12 1 e. in. (11 57 + 0 4 = 12 1).
Sólargangurinn i Reykjavik er til greindur i almanakinu hvern
miðvikudag. Sólargangurinn er talinn frá sólaruppkomu (su.), þá er
miðja sólar sést koma upp fyrir láréttan sjóndeildarhring, og til
sólarlags (sl.) þá er sólmiðjan sjest fara niður fyrir sjóndeildarhring-
inn. Til þess að finna sóiarganginn annarstaðar á landinu, þarf að
gera lengdarleiðréttingu á Reykjavíkurtölunni á sama hátt og við sól
eða tungl i hádegisstað, en auk þess breiddarleiðréttingu.
Breiddarleiðréttingin fer eigi aðeins eftir breiddarstigi staðarins,
heldur cr hún einnig komin undir sólarganginum i Reykjavík. í
eftirfarandi töblu er sýnd breiddarleiðrétting fyrir hvert hálft stig,
norðar og sunnar en Reykjavik, þegar sóiargangurinn í Rvik stendur
á heilli stundu. Leiðréttingin er pósitif (+), þegar sólargangurinn
lengist vegna hennar, en negatif (—), þegar sólargangurinn styttist.
Breiddarleiðrétting töblunnar er því lögð við tima sólarlagsins i Rvik,
en dregin frá sólaruppkomutimanum, nema breiddarleiðréttingin sé
negatif (-), þá er það öfugt.
Dæmi: Sólargangur 11. maí á Raufarhöfn, sem cr 6 stigum austar
og 2'/> stigi norðar en Rvík.
Penna dag er sólargangur í Reykjavik 17 st. 45 min. Breiddar-
leiðrétting töblunnar fyrir 2'/> stig norður og sólargang 17 st. er + 23
mín. en fyrir 18 st. + 30 min. og fyrir 17 st. 45 mín. verður breiddar-
leiðréttingin þvi + 28 min. Lengdarleiðréttingin er — 24 min.
1 Reykjavik..............su. 3 33 sl. 9 18
Breiddarleiðrétting . — 28 +28
Lengdarleiðrélting . — 24_______— 24
f Raufarhöfn .... su. 2 41 sl. 9 22
Annað dæmi: Sólargangur 16. nóv. i Flatey á Breiðafirði, sem er
1 stigi vestar og 1'/* stigi norðar en Rvik. Sólargangur i Reykjavík
6 st. 24 min.
í Reykjavik..............su. 9 0 sl. 3 24
Breiddarieiðrétting . + 13 — 13
Lengdarleiðrétting . + 4 _____+ 4
t Flatey.................su. 9 17 sl. 3 15