Dagblaðið Vísir - DV - 27.11.2004, Blaðsíða 22

22 LAUGARDAGUR 27. NÓVEMBER 2004
Helgarblað EXV
merkilegt er að ég sé alltaf af löngu
færi ef þar er um að ræða föðurætt
pabba. Ég hitti einu sinni konu sem
er söngkona og mikill listamaður
en hefur þennan skemmtilega
sjarma að vera ekki nákvæmlega
eins og meðalmaðurinn. Hún sveif
á mig og sagði að það væri nú rétt
að við, listamennirnir í fjölskyld-
unni, héldum skemmtun. Ég
spurði hana þá hvort hún vissi um
einhverja fleiri? Og hún svaraði um
hæl: „Nú, Ladda auðvitað!“ Þegar
ég sagði Ladda af þessu kannaðist
hann einmitt við þetta sama. Það
væri auðþekkjanlegt fólkið úr
Dýrafirðinum. Frændur, við Laddi?
Já, þetta er allt sama klanið. Stór-
gáfað og stóreinkennilegt fólk sagði
gamall karl að vestan.“
Þagnað í miðri setningu og
að í þrjátíu ár
bókmenntafræðinni sveiflast
menn milli aðferða við að greina
texta og verk. En ávallt skýtur upp
kollinum sú aðferð sem kennd er við
ævisögulega greiningu sem felst í því
að bera saman verk höfunda og svo
ævi þeirra. Þetta á ekki síst við um
Einar Kárason sem hefur öðrum
fremur sótt grímulaust í sitt nánasta
umhverfi. Og þeir sem hafa lesið
Killiansfólkið (þar sem Einar steypir
saman tveimur sinna bestu skáld-
sagna, Heimskra manna ráðum og
Kvikasilfri saman í einaj og lesa í
hinni nýju bók munu reka sig á tals-
verða samsvörun.
„Það er ekki einfalt að tala um
svona nokkuð. Erfitt er fyrir höfunda
að tala um fyrirmyndir að sínum
sögupersónum. En það er ekki hægt
að neita þvl að það er ýmislegt í fjöl-
skyldumynstrinu, í föðurætt minni,
sem ég notfæri mér. Enda þar margt
sniðugt og sögulegt. Og ég náttúru-
lega væri ekki sá bjáni að fara að
neita því að ég átti föðurbróður sem
var guðfræðinemi sem þagnaði í
miðri setningu og þagði á Kleppi í 30
ár. Það er margt þarna. Þegar pabbi
heitinn las þetta fannst honum þetta
vera saga hans fjölskyldu. En sá sem
er einna fyrirferðarmestur í Killians-
fólkinu, Bárður, ferill hans á sér lida
samsvörun við föður minn þó týpan
sé lík. Pabbi var ekki sá athafnamað-
ur sem Bárður var. En, jú, ýmislegt í
sögu föðurættar minnar blés mér
andaíbrjóst."
Geirfinnsmál í Killiansfólki
Svo áfram sé haldið við að pína
Einar með spurningum um íúið-
stæður í ævi hans og fjölskyldunnar
og svo þræðinum sem ofinn er í
Killiansfólkinu greinir hann frá öðr-
um föðurbróður sínum, Bolla, í
„Hvar frómur flækist". Sá veiktist á
efri árum og sat síðustu æviárin á
sjúkrahælinu Kumbaravogi við
Stokkseyri og horfði „hálflamaður
og síðskeggjaður til hafs“. Bolli er
faðir Einars og Erlu sem tengdust
frægasta sakamáli síðustu aldar,
Geirfinnsmálinu.
„Við skulum segja að þeir sem
lesa báðar þessar bækur munu án
nokkurs vafa rekast á samsvörun.
Meðal annars þetta sakamál sem
kemur upp í lok Killiansfólksins og
svo mál sem börnin hans Bolla
frænda míns voru bendluð við á
mjög einkennilegan hátt. Menn
munu ekkert komast hjá því. Hins
vegar er ég að sjálfsögðu ekki að
skrifa um þetta frændfólk rnitt."
En nú er ekki víst að lesendur
muni líta svo á, þrátt fyrir þessi orð
þín?
„Það getur verið að þetta, það að
sækja efni í mitt nánasta umhverfi,
sé kannski meira áberandi hjá mér
en mörgum öðrum. Ég hef aldrei
legið á því að þetta er að nokkru mfn
vinnuaðferð. Bæði ef menn eru að
skrifa stærra verk og/eða vantar
persónur þá sækja þeir þær í sinn
reynsluheim. En þetta er misjafnt.
Um getur verið að ræða aðstæður
fólks, kannski bara eitt tilsvar, eitt-
hvað í útliti fólks. Og ég hef rök-
studdan grun um að þetta geri flest-
ir epískir höfundar. Það hlyti að vera
undarleg skáldsaga sem maður,
sem aldrei hefur séð né heyrt annað
fólk, sendi frá sér. Þó gaman væri að
rekast á eina slíka."
Innlifun til marks um góða
bók
Þannig getur reynst höfundi snú-
ið að svara ýmsu sem má finna í
verkum hans og svo í hinu raun-
verulega sem að honum stendur.
Einar segist þó algerlega hafa slopp-
ið við öll óþægindi vegna þessa hvað
Killiansfólkið varðar og það þrátt
og svo mál [Geirfínnsmálið] sem börnin
hans Bolla frænda míns voru bendluð við á
mjög einkennilegan hátt."
Bokin æst i tveimur litum!
www.salkaforlaq.is Salka
iir Einars sá fjölskyldusögu sína í Killiansfólkinu „Pabbi
i einhvern úr fjölskyldunni og sagði: Nú er hann Einar minn
a búinn að skrifa heila bók um fjölskylduna.Viðkomandi varð
Ifingu lostinn og hljóp til aðnásérl bókina.
Samanhurður raunveruleika og skáldskapar „Skáldsagnahöf-
undar eiga ekki aö vera að agnúast út fþetta. Partur afþessuer að
marlfJnm lsfáldverk?9 kannski er «í innlifun að einhverju leyti til
marks um að sagan sé velheppnuð."
A PVP
fORTHEVy V
STRAIGHT^GUY, I
i. öyÉjglP^wwásá&iiw. ■ ■ f-
í I
.. - tyi$ asfr-i söstétaíi
FLOTT GJÖF FYRIR
FLOTTA KARLMENN!
Betur sjá hýr augu en auga - hinsegin hollráð
fyrir svoleiðis karlmenn
Hýrleikspiltarnir úr sjónvarpsþáttunum vinsælu Queer Eye for the
Straight Guy vita manna best hvernig karlmenn geta bætt útlit sitt
og innlit, matreiðslu, hárgreiðslu, háttalag og gert lífið skemmtilegra.
Nú hafa þeir skrifað bók sem hefur fariö eins og eldur í sinu um heiminn.
Hinsegin hollráðfyrir svoleiðs karlmenn er stórskemmtileg, gagnleg
og smart bók í frábærri þýðingu Gísla Rúnars Jónssonar.
- forlag með sal
Betur sjá HÝR AUGU en auga ■ htnsrgln hollraí fyrtr swotoiíni lrartm*im
leiðbeina við innlrt, útlíí, snyrtingu,
matreiðslu, hárgreiðsb, háttaiag og betra líf yfirhöfuð
fyrir að faðir hans heitinn hafi talið
sig vera að lesa fjölskyldusögu sína.
„Ég vissi bara um eitthvert óða-
got í systkinahópnum. Pabbi hitti
einhvern úr Qölskyldunni og sagði:
Nú er hann Einar minn bara búinn
að skrifa heila bók um fjölskylduna.
Viðkomandi varð skelfingu lostinn
og hljóp til að ná sér í bókina. En sá
svo að þarna var nú býsna margt
ólíkt og gat varpað öndinni léttara.“
Hins vegar hefur Einar ekki alla
tíð siglt lygnan sjó hvað þetta varðar.
„Það kom, eins og menn vita,
upp kvittur í tengslum við Djöflaeyj-
una, að ég væri þar að skrifa sögu
Grímsstaðarholtsins. Að alit það
fólk sem þar er væri til og allt hafi
gerst sem í sögunni stendur. Og enn
þann dag í dag er ég að hitta fólk
sem ég hef aldrei heyrt né séð sem
telur sig vera fýrirmynd. Síðast í gær
var ég að blaða í skemmtilegri bók
um Eyjólf sundkappa af Holtinu.
Hann getur sér þess réttilega til og
segist hafa heyrt að ég hafi notað
hans fólk og aðstæður þegar ég
skrifaði Djöflaeyjuna. Hefur um það
falleg orð. En svo segir hann af fólki,
sem hann telur fyrirmyndir af hin-
um og þessum persónum, sem ég
hef aldrei heyrt minnst á. Að mörgu
leyti er þetta sjarmerandi eiginleiki
sem ýmsir innlifaðir lesendur skáld-
sagna búa yfir: Að vilja trúa því að
allt sé satt sem þar stendur. Ég stend
mig oft að þessu sjálfur. Ég vil til
dæmis trúa því að góði dátinn Svejk
og sjálfboðaliðinn Marek hafi verið
til. Og vildi gjarnan hitta þá. Skáld-
sagnahöfundar eiga ekki að vera að
agnúast út í þetta. Partur af þessu er
að lifa sig inn í skáldverk og kannski
er sú innlifun að einhverju leyti til
marks um að sagan sé vel heppn-
uð.“ jakob@dv.is
í morð”. Hún hefu
una í Englandi og C
,Éger hértilað
hjálpa öörumw
Leiób. veró. 2.990,-
Tilboósveró 30% afsl.: 2.490