Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1955, Page 25

>Cambrium« hefjast einhvers staðar á bilinu 500—5£0 milljónir. En aldurshlut-
fö'.l ættu að vera nærri lagi.
Heiti | Tími
Fornöld:
Cambrium 515
Ordovicium 395
Silur 355
Devon 330
Missisippium 290
Pennsylvanium 255
Perrn 210
MiBöld:
Trias 175
Jura 150
Krít 120
Nýöld:
Paleocen 75
Eocen 61
Oligocen 40
Miocen 30
Pliocen 10
Ísaldartíminn 1
Nokkur einkenni tímabilsins
Aðallega skeldýr hafa fundizt steingerð.
Fyrstu fiskar.
Fyrstu landdýr (einskonar köngulær).
Fyrstu burknaskógar. Fyrstu froskdýr.
Þróun hákarla og annarra fiska.
Þróun skordýra og skriðdýra.
Burknaskógar víkja fyrir barrskógum.
Skriðdýr þróast mjög.
Risaskriðclýr. Fyrstu fuglar. Viss skriðdýr hafa oröið
að frumstæðum spendýrum.
Spendýr og fuglar færast í aubana. Risaeðlur líða undir
lok. Þróun blóœplantna.
Spendýrin þróast ört. Snemma á þessu skeiði renna
þau hraunfióð, sem mynda elztu þekkt jarðlög ís-
latids. Suðrænn gróður á íslandi. Á þessu skeiði
hefur ísland ef til vill verið áfast við Ameríku og
Evrópu
Ísaldartíminn hefst fyrir um það bil einni milljón ára, en ekki eru skörp
skil á milli upphafs hans og pliocen-tímans. Þess vegna eru áætlanir ura lengd
hans nokkuð á reiki, og er hún venjulega talin 6C0 þúsund—1 milljón ár. Á
þessum tíma varð kólnun loftslags um alla jörð 4-5 sinnum, og náðu jöklar
mikilli útbreiðslu á þessum jökulskeiðum, en milli þeirra voru löng hlé, og
Ioftslag þá svipað og á vorum dögum. í Alpafjöllum hefur tekizt að greina að
5 jökulskeið, er svo heita: Dóná, Giinz, Mindel, Ríss oj Wiirm. Stóð hvert
þeirra í 50 — 100 þúsund ár, en bilin milli þeirra náöu yfir 100—200 þúsund ár.
Þegar jöklar voru mestir, þöktu þeir Norðurlönd öll, Bretland suður að
Lundúnum, meginhluta Þýzkalands og stór svæöi Rússlands nálega suður að
Kaspíahafi. Kanada var allt undir jökli og stór hluti Bandaríkjanna. ísland var
hulið jökli. Þó hafa háfjöll á útskögum staðið upp úr.
Elztu leifar frumstæðra mannlegra vera (Pekingmaðurinn og Javamaðurinn)
eru áætlaðar um t/2 milljónar ára gamlar, svo og frumstæðustu steináhöld.
Fyrsta og lengsta menningartímabilið nefnist eldri steinöld. Henni lýkur með
upphafi yngri steinaldar fyrir um 10000 árum, en þá hefst akuryrkia, líklega
fyrst í íran. Fáum árþúsundum síðar koma fram r.ki fyrir botni Miðjaröar-
hafs, og hefst upp frá því hin elzta saga eftir letruðum heimildum.
(23)