Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1955, Side 98

Á þessu varð ekki breyting fyrr en Arngrímur
lærði kom til sögunnar. Hann dvaldist i Kaupmanna-
höfn veturinn 1592—93 í erindum Guðbrands bisk-
ups, en notaði tímann um leið til þess að koma á
prent bók sinni Brevis commentarius de Islandia.
1 henni var vitnað til íslenzkra heimildarrita og átti
hún vafalaust þátt i þvi að danskir sagnfræðingar
veittu Arngrimi athygli og bundu við hann kunn-
ingsskap. Vitað er að Arngrimur vann að þýðingum
á íslenzkum fornritum fyrir Huitfeldt þennan vetur,
og er sumt af þvi varðveitt. En þessi störf urðu
upphafið að fornfræðastarfsemi Arngríms, sem dró
á eftir sér langan slóða. Þessa starfsemi hóf Arn-
grímur með því að gera útdrætti úr íslenzkum ritum,
sem snertu sögu Noregs og Danmerkur, og varð
dönskum fræðimönnum nú ljóst að þessi rit voru
íslenzk, en áður fyrr munu mörg þeirra hafa verið
talin norsk að uppruna, eins og eðlilegt var, þar sem
Danir kynntust þeim fyrst i Noregi. Arngrímur lærði
vann úr handritunum heima fyrir, gerði úr þeim út-
drætti á latínu, sendi suma þeirra dönskum vinum
sínum í handriti, en önnur rit hans voru prentuð á
alþjóðamáli þeirrar tíðar, latínu.
Á þennan hátt varð Arngrímur fvrstur til að kynna
íslenzkar bókmenntir meðal erlendra lærdómsmanna.
Til hans má því að verulegu leyti rekja áhuga út-
lendra fræðimanna á íslenzkum bókmenntum og við-
leitni þeirra á að komast yfir þessi rit, annað hvort
í þýðingum eða handritin sjálf. Sá maður sem kalla
má brautryðjanda í þessum fræðum meðal Dana og
fyrsta lærisvein Arngríms í íslenzkum fræðum, var
Óli Worm. Þeir Arngrímur hittust þó aldrei, enda
var Worm yngri og tók ekki að fást við norræn fræði
fyrr en Arngrímur var orðinn roskinn maður. Worm
kynntist ritum Arngríms þegar hann fór að glima
við danska fornfræði og þá einkum danskar rúna-
ristur. Hann varð þess fljótt var að tungumálið á
(96)