Freyr - 01.12.1946, Blaðsíða 16

346
FRE YR
af því að hráefnin eru í landinu, þeirra er
tiltölulega létt að afla, og svo er sænsk
tækni það fullkomin, að á mörgum svið-
um standa Svíar í broddi fylkingar.
Það voru þrengingar landbúnaðarins og
flóttinn úr sveitinni, sem gáfu ýmsum til-
efni til þess að horfa fram í tímann og
hyggja hvað verða mundi, ef svo færi að
byggðin legðizt í eyði og framleiðsla þeirra
lífsnauðsynja, sem landbúnaðurinn skap-
ar, minnkaði að mun.
Fyrir 15 árum síðan var matvælafram-
leiðslan í landinu á ýmsum sviðum ófull-
nægjandi. Eins og þá stóð á, fengust mat-
væli við gjafverði frá öðrum löndum og
ýmsir bæjarbúar báru fram háværar kröf-
ur um að hætta að nytja hinar strjál-
býlu sveitir, þar yrði framleiðsla matvæl-
anna allt of dýr, en frá útlöndum væri
rétt að kaupa þær lífsnauðsynjar, sem
þyldu geymslu og flutning þaðan. Því bæri
að leggja stund á iðnaðinn, flytja iðnað-
arvörurnar út í ennþá stærri stíl og hætta
þessu bardósi með reitings búskap úti um
allar trissur. Því skal bætt við hér, að ef
þá hefði verið farið að ráðum bæjarbú-
anna í Svíþjóð, mundi sultur hafa sorfið
hart að Svíum á stríðsárunum 1940—’45,
því að í stað þess að minnka framleiðsl-
una af landbúnaðarvörum, eins og mælt
var með þá, hefir hún aukist að miklum
mun síðastliðin 15 ár, og þó var stundum
þröngt fyrir dyrum að því er snerti bæði
feitmeti og kjöt á stríðsárunum.
En það var ekki aðeins spurningin um
framleiðslu matvæla, sem kom til umræðu
þegar flóttinn úr sveitinni hófst fyrir
alvöru.
Eins og í öðrum löndum, og ef til vill
fremur en í mörgum öðrum löndum, var
sveitamenning í mjög miklum blóma þar
í landi. Því voru það ýmsir, er sáu að
stefnt gæti í óefni, ekki aðeins að því er
snerti matvælaframleiðslu, heldur og
menningarlegum athöfnum og viðhaldi
fornrar frægðar og minja, sem vel var
geymt í sænskum sveitum.
Það var satt, að margir hurfu úr sveit-
unum en hinir voru þó fleiri, sem létu ekki
bugast af ógnarklóm kreppunnar en hertu
upp hugann og leituðu samtaka í barátt-
unni fyrir tilverunni.
Það var upp úr þessum jarðvegi fjár-
hagslegra þrenginga og menningarlegrar
tvísýni, að samtök og félagsskapur skaut
upp spíru og varð að grænni grein á sænsk-
um þjóðarmeiði. Þessi félagsskapur þró-
ast og eflist enn þann dag í dag, en fé-
lagsskapur sá heitir:
Riksförbundet Landsbygdens Folk (R.L.F.)
en hann mætti á íslenzku nefna Lands-
sambandið Sveitafólkið.
R. L. F. var stofnað árið 1929 og fyrsta
hlutverk þess var að standa á móti og
halda fast, þar sem straumur kreppunnar
svall þyngst. Landbúnaðurinn var þá í
hættu staddur vegna fjárhagslegs öng-
þveitis.
Tilgangurinn með stofnun félagsins var
að sameina bændastéttina í baráttunni
fyrir sómasamlegri afkomu. Skyldi félags-
starfsemin rekin á ópólitískum grundvelli
og, að svo miklu leyti sem hægt væri,
leitað samúðar og samvinnu annarra
stétta. Félagsstarfsemin skyldi beita sér
fyrir málefnum er miðuðu að eflingu vel-
megunar og öryggis innan bændastéttar-
innar, og slá skjaldborg um allt það er
heyrði sveitunum til bæði að fornu og
nýju, til þess að varðveita þann kjarna
þjóðfélagsins, sem átti rætur sínar í sænsk-
um sveitum.
★
Á för minni um Svíþjóð síðastliðið sum-
ar gafst mér tækifæri til þess að kynnast