Freyr - 01.12.1946, Blaðsíða 42

372
FRE YR
um Búnaðarráð, hafi bændastéttin fengið
fullveldi yfir verðlagsmálum sínum.
Ég rnun einhvern tíma hafa látið þau orð
falla í þingræðu, að ég hefði jafnvel kosið
það, að enginn bóndi ætti sæti í Búnaðar-
ráði.
Þetta var tekið mjög óstint upp fyrir mér
af sumum fylgismönnum „ráðsins". Ekki
sagði ég þetta af því, að ég ekki viðurkenni
það, að jafnan sé mikið atriði um hverja
nefndarskipun, hverjir í hana veljast, né
af hinu, að ég vilji neita því, að bændur
ættu að öðru jöfnu að mega vænta meira
af stéttarbræðrum sínum en öðrum, um
meðferð þessara mála.
En ég óttaðist hitt, að skipun bænda í
ráðið, gæti orðið til að slæva dóm-
greind ýmsra þeirra; fela fyrir þeim kjarna
málsins, og svæfa þá í þeirri trú, að ráð-
stjórnarfyrirkomulag þetta væri hið æski-
legasta, — á meðan að verið væri að svæla
þessi miklu hagsmunamál stéttarinnar
undir ríkisvaldið fyrir fullt og allt.
En sem betur fer sjá flestir bændur í
gegnum þennan vef, og vilja ekki sætta
sig við þetta, og eiga ekki að gjöra það.
Landbúnaðarvöruverðið
á Norðurlöndum.
Hr. G. J. skýrir allýtarlega frá verðlagi
landbúnaðarvara á Norðurlöndum, og
mætti ætla að íslenzkir bændur væru eng-
ir smáræðis striðsgróðaburgeisar ef það
vöruverð er borið saman við íslenzkt verð-
lag.
Ekki dettur mér í hug að bera brigður
á þessar tölur.
En það hefði engan veginn sakað vegna
þeirra lesenda blaðsins, sem jafnan blína
á útsöluverðið eitt, og dæma út frá því
íslenzka bændur, okrara og arðræningja,
að drepa ofurlítið á hinn gífurlega mun
á framleiðslukostnaði þar og hér. Það
hefði t. d. mátt geta þess að í Svíþjóð, þar
sem landbúnaðarverkalaunin eru hvað
hæst, fær landbúnaðarverkamaðurinn
röska krónu um klukkustund, og þar í er
innifalið fæði, þjónusta og húsnæði, sem
verkamaðurinn sér fyrir sjálfur. Og í lík-
ingu viö þetta er munurinn á öðrum kostn-
aðarliðum, þótt hlutfallslega kunni að
muna mestu á vinnulaununum, sem líka
eru stærsti liðurinn.
Þá skýrir hr. G. J. einnig frá álitsgerð
norskrar nefndar um það, að landbúnað-
arvörur þar í landi þyrftu að hækka 50%,
„ef bændur ættu að geta greitt verkafólki
sínu tilsvarandi laun við aðra atvinnu-
rekendur“ og ennfremur frá nægjusemi
þeirra, að sætta sig við það að hækkun
þessi yrði aðeins 15%, vegna þess, að
verkalaun væru lægri í landbúnaðinum en
annars staðar.
Þetta finst máske ýmsum vera til fyrir-
myndar?
En þá hefði ekki verið úr vegi að geta
þess, að skortur á landbúnaðarvörum er
víst hvergi á Norðurlöndum jafntilfinnan-
legur og í Noregi, og að flóttinn úr sveit-
unurn frá landbúnaðarstörfunum, er nú
eitt mesta áhyggjuefni meðal hugsandi
manna þar í iandi. Unga fólkið streymir
unnvörpum úr sveitunum til bæjanna og
úr landi t. d. til starfa í Svíþjóð, svo að
til stór vandræða horfir í sumum sveitum.
Ætli að orsökin geti ekki verið meðfram
sú, að „verkalaun eru lægri í landbúnað-
inum en annars staðar“, og að bændur
„sætta sig við“ lægra landbúnaðarvöru-
verð en þeir þarfnast til „að geta greitt
verkafólki sínu tilsvarandi laun við aðra
atvinnurekendur“.
Nei; þetta er ekki til fyrirmyndar, og
þetta ráð dugar ekki úti á íslandi eins og
nú er háttað. Svo mikið er víst.
Það gat gengið hér fyrir nokkrum ár-