Freyr - 01.12.1946, Blaðsíða 44

374
FREYR
ákveða réttlátt verðlag á varningi hver
sem er, þegar ekki verður notast við hinn
gamalkunna mælikvarða, sem framboð og
eftirspurn leggur á verðlagið. Þá skapast
sami vandinn um verðákvörðunina, eins og
sá er að höndum bar, um réttláta ákvörð-
un almenns kaupgjalds, þegar að lögmáli
framboðs og eftirspurnar, var þar vikið
til hliðar, m. a. fyrir forgöngu verkalýðs-
samtakanna. Þetta er allt sami vandinn,
og hann er nú fyrir hendi hér, við ákvörð-
un verðlags á innlendum landbúnaðaraf-
urðum.
Það er ekkert sérstakt vandamál hér aö
ákveða verðlag á sjávarafurðum á inn-
lendum markaði. Þær eru aðalútflutnings-
varningur íslenzku þjóðarinnar, og megin-
hluta þeirra verður að selja í önnur lönd
og fyrir verð sem við íslendingar ráðum
lítið eða ekkert yfir.
Það, sem selt er á innlendum markaði er
aftur á móti svo hverfandi lítið brot af
heildarframleiðslunni, að það er útilokað
að verð á því geti nokkru megnað til lang-
frama um lagfæringu á fjárhag sjávarút-
vegsins, ef það sem út er flutt, seldist nokk-
uð að ráði undir framleiðsiukostnaði. Það
kemur því af sjálfu sér að innlenda mark-
aðsverðið hlýtur í aðalatriðum að ákvarð-
ast af útflutningsverðinu.
Sjávarafurðir okkar eru heimsmarkaðs-
vara og á þeim skapast heimsmarkaðsverð.
Vandi þjóðfélagsins gagnvart sjávarútveg-
inum, er fyrst og fremst sá að búa þannig
í haginn fyrir hann heima fyrir, um vinnu-
laun, verðlag og aðstöðu alla, að hann geti
verið samkeppnisfær á erlendum mörkuð-
um. Hvernig við leysum þann vanda er
vissulega aðalmælikvarðinn á það hvort
okkur tekst að skapa hér heilbrigt atvinnu-
og fjármálalíf. Og vitanlega geta ráðstaf-
anir í sambandi við það orðið að grípa inn
í allt innlent atvinnulíf.
Það, sem hér hefir verið sagt um ís-
lenzkan sjávarútveg, gildir í aðalatrið-
um einnig um danskan landbúnað þar í
landi. Vegna þess hve Danmörk er fram-
úrskarandi vel til landbúnaðar fallin, hefir
atvinnuþróunin þar orðið sú, að aðalút-
flutningsverðmæti þjóðarinnar koma frá
landbúnaðinum, enda er hann undirstaða-
an í dönskum þjóðarbúskap. Það kemur
því einnig af sjálfu sér að innlenda verð-
lagið á dönskum landbúnaðarvörum, á-
kvarðast algjörlega af útflutningsverði
sömu vara, á sama hátt og af sömu ástæð-
um og sjávarafuröum hér á landi.
Verðskráning landbúnaðarvara á inn-
anlands markaði er þar því ekkert sér-
stakt vandamál. Um Svíþjóð og Noreg er
öðru máli að gengna, og svipaðra því, sem
hér gerist.
í þessum þrem löndum er sú skoðun
ríkjandi, að þar sé hæpið að ætla sér að
framleiða landbúnaðarvörur til útfiutn-
ings svo neinu nemi. (Ég hefi að vísu ekki
sannfærst um það enn, að ísl. landbúnað-
ur geti ekki aftur orðið samkeppnsfær á
erlendum markaði i ýmsum greinum, þeg-
ar búið er að koma jafnvægi á verðlagið,
og þar á meðal framleiðsla sauðfjár-
afurða. En ég ræði það ekki frekar hér).
í Svíþjóð og Noregi er það samt sem
áður ríkjandi skoðun, að sjálfsagt sé að
framleiða þar landbúnaðarvörur til neyzlu
innanlands, eftir því sem unnt er til þess,
að þjóðin verði sjálfri sér nóg á því sviði
og ég ætla að ganga út frá því að sams
konar skoðanir séu ríkjandi hér. Ég tel
að minnsta kosti, allt annað svo mikla fjar-
stæðu, að ég leiði hest minn frá því hér,
að rökræða við þá sem kynnu að vera
þeirrar skoðunar, að íslenzku þjóðinni væri
það hollara að flytja inn sem mest af
þeim landbúnaðarvörum sem hún þarfn-
ast.