Freyr - 01.12.1946, Blaðsíða 15

FRE YR
345
ar vorrar eða þó öllu heldur ómenningar.
Vér skiljum ekki almennt, að hlutdeild
vor í henni er ekki sú að vér séum herrar
lífsins, heldur þjónar þess. Og reynslan
mun sú, að því betur sem þetta er skilið,
því bjartara umhverfi, því þroskaðri þjóð.
Sameinumst því um að vekja þjóðina í
heild til skilnings á þessu, skilnings á því,
að ræktun moldar og miða sé sá grunnur,
sem framtíð þjóðarinnar verður að byggj-
ast á. En ræktun láðs og lagar er óhugs-
andi, nema að henni standi þróttmikil
trú, ræktaðrar þjóðar, á gildi lífsins og
blessun þess. Vér íslendingar mættum
því í þessu efni biðja í auðmýkt svo sem
gjört var forðum: „Auk oss trú herra“. —
Guðm. Jósafatsson.
frá Brandsstööum.
Landssambandið — Sveitafólkið
Riksförbundet Landsbygdens Folk (R.L.F.)
Á kreppuárunum í kring um 1930 var
víða um lönd leitað ýmsra ráða til þess,
ef verða mætti að afstýra þeim vanda og
ósköpum, sem að steðjuðu þegar verðið á
búvörum varð svo lágt, að það sem fékkst
fyrir seldar afurðir hrökk naumast eða
ekki fyrir beinum útgöldum bænda og þeir
hlutu að vinna fyrir sára lítið eða ekkert
kaup, ef þeir vildu halda áfram við bú-
skapinn.
í því öngþveiti, sem þá ríkti, var gripið
til ýmsra ráðstafana sem aðeins voru
stundar fyrirbrigði, aðrar voru fyrir-
fram ætlaðar til frambúðar. Á meðal
þeirra athafna sem gerðar voru af nefnd-
um ástæðum, urðu félagssamtök sveita-
fólksins langlífust.
í Danmörku var þá stofnað félag,
Bændasambandið — (Landbrugernes
Sammenslutning), er fljótlega fór inn á
pólitískar leiðir, gerðist yfirgangssöm
klíka og ósanngjörn, varð síðar ásökuð
fyrir viðleitni til landráða, og nú sitja
nokkrir af oddvitum þessa félagsskapar á
sakamannabekkjum fyrir afskipti þeirra
og áhrif í þágu Þjóðverja á hernáms-
árunum.
Áhrif þessa félagsskapar hafa löngum
verið neikvæð, frá sjónarmiði þjóðfélags-
ins, og af búnaðarfélagsskap bændanna
jafnan kölluð „stórbændaklíka" sem var í
andstöðu við athafnir og framkvæmdir
meginþorra bænda.
Það mátti með réttu segja, að á kreppu-
árunum var mjög þrengt að danska land-
búnaðinum, en ok kreppunnar var þó enn
þyngra á landbúnaði Svía, sem þá var
hvergi nærri svo vel skipulagður og vel
samstilltur í félagsmálastarfsemi sinni eins
og raun er á í dag.
Það var þá, sem flóttinn úr sænskum
sveitum byrjaði fyrir alvöru og það var
þá eins og nú, að aðrir atvinnuvegir tóku
fegins hendi á móti hverjum þeim, er
bættizt í hópinn. Einkum var það alls
konar" iðnaður, sem bauð atvinnu og til-
tölulega góð skilyrði þeim, er hann vildu
stunda, enda eru iðnaðarvörur aðal út-
flutningsvara Svía og þeir standazt sam-
keppni annarra þjóða í ýmsum greinum,