Freyr - 01.12.1946, Blaðsíða 21

FRE YR
351
í Austur-Botnum vinni 15 stundir í sólar-
hring að meðaltali allt árið.
í sambandi við þetta er vakin sú spurn-
ing, hvort konurnar hafi ekki lagt meira
að sér á stríðsárunum en á venjulegum
tímum.
Þess er þá getið um leið, að eiginlega
hafi þær haft sömu hlutverk að inna af
hendi eins og endranær, því að þegar bónd-
inn er heima er hann oftast að verki í
skógunum en konan stundar búið.
Innanhússtörfin eru auðvitað þau sömu
hvort sem stríð eða friður ríkir og þau eru
alltaf innan verkahrings húsmóðurinnar.
Hið sama er að segja með hirðingu bú-
peningsins. Eins og að framan greinir
þurfti 8 stundir til innanhússtarfa að með-
altali, en all víða, og að minnsta kosti þar
sem barnahóp þarf að fæða, klæða og
hlynna að, krefja þau mikið lengri tíma
en þetta. Sums staðar þurfti 16 stundir til
þess að ljúka þeim. Annars staðar voru þau
vanrækt mjög af því, að húsmóðirin varð
að sinna þeirri ófrávíkjanlegu kröfu, sem
til hennar var gerð við bústörf á akri og í
sáðreit að sumrinu, til þess að bjarga forða
handa fjölskyldunni til vetrarins, en eng-
um var annars á að skipa.
Áframhaldandi rannsóknir í þessum efn-
um verða gerðar á sömu svæðum og á
nokkuð breiðari grundvelli, því að stofn-
aður er nú kennarastóll í heimilis-hag-
fræðum við búnaðardeild Háskólans í
Helsinki, og á vegum þeirra stofnunar
munu þessi atriði verða brotin frekar til
mergjar. Þetta er talið nauðsynlegt og
sjálfsagt til þess meðal annars, að fá það
staðfest, hve mikinn þátt smábýlin eiga
í uppbygginu þjóðfélagsins, en smábýlin
eru megin þess búskapar, sem rekinn er á
nefndum slóðum.
★
í sambandi við ofangreindar rannsóknir
og niðurstöður þeirra, er það eitt og ann-
að, sem hlýtur að vekja okkur til hugleið-
inga og skapar ástæðu til að spyrja:
Hvernig mun þessum hlutum varið hér á
landi?
Um þetta efni mun í fyrsta lagi það
sama að segja um smábýlabúskap okkar,
eins og annarra, að þáttur hans í upp-
byggingu þjóðfélagsins verður ekki metinn
eftir þeim verðmætum einum, er hann
sendir á markað, sem vörur af einu eða
öðru tagi. Því er annars svo varið, að ýms-
um hættir til þess að leggja hann í voga-
skálina og meta samanborið við einhverja
aðra atvinnugrein, sem skilar miklu magni
markaðshæfra verðmæta.
Ef gildi hans lægi í markaðsvörufram-
leiðslu og öðru ekki, þyrfti hvorki kennara-
stól eða nánari rannsóknir til þess að slá
nokkru föstu frekar.
Nei! Sannleikurinn er, að þau verðmæti,
sem hvert heimili skapar, og sendir frá
sér sem fullvaxna, starfshæfa þjóðfélags-
þegna — sem vaska drengi og væna kven-
kosti — eru þau dýrustu verðmæti, sem
hægt er að skapa, en það er sá þáttur, sem
húsmæður smábýlanna — mæðurnar —-
spinna og vinna í þágu þjóðfélagsins.
Sá þáttur hefir hingað til reynzt ómet-
anlegur. Hvort einhvern tíma tekst að
meta hann að verðleikum skal ekki fullyrt
hér, en hitt er augljóst mál, að vinnudag-
ur, sem telur 15 stundir í hverjum sólar-
hring, hlýtur að vera nokkurs virði ef
metinn væri á sama hátt og það afl
mannshanda, sem stýrir vélum eða verk-
færum við iðnað og iðju.
Eða mun það þýðingarminna hlutverk
í þágu þjóðfélagsins, að hlúa að nýrri kyn-
slóð en að skrifa á ritvél, brjóta blöð í
bók, sauma flík, pakka fisk í umbúðir,
framreiða kaffi á knæpum eða inna af