Freyr - 01.12.1971, Qupperneq 16

Fyrsta sláttuvélin kom að Hólum 1917.
kvartað, að námsskeiðin 1914 og 1915 hefðu
ekki náð vinsældum Akureyrarnámsskeið-
anna. Ég þurfti heim vegna anna vorið
1916.
Þegar við fórum frá Hólum 1. maí, var
að byrja að ydda á hæstu hólana í túninu.
Á Héraðsvötnum sá hvergi í vök, að ósun-
um slepptum, á því svæði, sem við sáum
til, og í Vallhólminum voru snapir á hæstu
bökkum. Fyrir ofan Arnarstapa yddi
hvergi á hnotta. Talið var, að námskeiðið
á Hólum hefði runnið mjög út í sand þetta
vor, vegna þess hve seint voraði.
* * *
1917 voraði vel. Voru 18 strákar þar það
vor.
Allt heimilislíf togaðist þar milli tveggja
skauta: ærsla og vinnu. Horfir það svo við
í minningum mínum, að ekki hafi mátt á
milli sjá, hvort ríkara var. Þar voru með
vinnuglaðir vaskleikamenn, — jafnvel vík-
ingar, sem meðalmönnum þýddi ekki að
jafna við. En þar sveif sá andi yfir vötnum,
að meðalmennirnir áttu og þann metnað,
að láta ekki sinn hlut átakalaust.
Vinnan hófst þegar 1. maí. Þá voru enn
í fullu gildi hinir fornu túnræktarhættir:
rist ofan af þýfinu, það plægt og herfað,
þótt þau herfi mundu nú þykja lítilsverð.
Fyrsta daginn voru fjórir flokkar sendir
til jarðvinnslu og voru þrír strákar í hverj-
um. Skyldi hver flokkur rista ofan af á-
kveðnu þúfnastykki. Var ætlanin, að þeir
skiluðu því sléttu, er þeir tóku fyrir. Þá
var komin sláttuvél að Hólum og uppi von-
ir um, að unnt væri að slá túnið með
henni. Þó þá væri búið að slétta mikið af
Hólatúni, var verulegur hluti þess með
með hinu gamla beðasléttulagi. Það þótti
þá þegar sýnt, að þær yrðu aldrei vinsæll
teigur fyrir sláttuvélar. Sá háttur var því
hafður á þetta vor, að ráðast á þúfnakraga,
er eftir stóðu en þannig settir, að væru
þeir teknir til sléttunar, féllu þeir inn í
stærri heildir. Við gerðum því enga beða-
sléttu þetta vor. Allur samanburður á af-
köstum varð því torveldur og þó ósleiti-
lega á lofti haldið, gripið til hverrar þeirr-
ar mælingarfræði, sem tiltæk var til sönn-
unar því, hver dygði bezt. Niðurstaðan
varð sú, að allar þessar áætlanir riðluðust.
Þúfnastykkin voru svo misjöfn, að stærð
og gerð, að í reynd varð allur sá saman-
burður vonlaus. Þó var hann alltaf uppi,
enda ól Sigurður á þessu, spanaði okkur
upp í hávaðasamar deilur um okkar eigið
ágæti og afrek, og gekk á ýmsu í þeim
sennum. En allar voru þær sársaukalausar,
enda til þeirra efnt í þeim tilgangi einum
að hafa eitthvað til að skattyrðast um.
Túnaslétturnar voru ekki það eina, sem
við fengum að glíma við. Kartöflur voru
settar niður í hartnær tvær dagsláttur
þetta vor og gulrófur í svipaðan reit. Voru
garðarnir plægðir með hestum og til þess
notaður plógur, sem Sigurður Sigurðsson,
járnsmiður á Akureyri hafði smíðað, en á
þeim árum smíðaði hann nokkra slíka,
litla og létta. Þótti sá galli verstur á þeim,
að moldvarpið væri ekki rétt undið. Þeir
veltu því ekki svo vel af sér sem skyldi.
Að sjálfsögðu vannst engin æfing í því að
stjórna plóg og hestum þar, enda enginn á
480
F R E Y R