Freyr - 01.05.1999, Qupperneq 14

Afurðir veturgamalla áa
Mynd 6. Reiknað magn af dilkakjöti eftir hverja veturgamla á eftir héruðum
haustið 1997.
Skipting í gæðaflokka
Á mynd 5 er sýnd hlutfallsleg
skipting á gæðaflokka á þeim
217.902 föllum sem höfðu
upplýsingar um gæðamat. Um
þessar niðurstöður er í raun ekki
margt að segja frekar. Líklega er
flokkun samkvæmt þessu mati, sem
þarna var í síðasta sinn í
framkvæmd, hagstæðari en nokkru
sinni áður. Meginhluti fallanna
fellur samt í einn og sama gæða-
flokk þannig að ljóst er að
skilaboðin sem framleiðandinn
fékk um gæði vörunnar með þessu
mati voru fremur takmörkuð.
Áfram stendur einnig það að
flokkun falla hjá þeim sem færa
skýrslur hjá ijárræktarfclögunum er
miklu hagstæðari heldur en gerist
fyrir landið sem heild.
Skráning á upplýsingum um ull-
arþunga ánna er áfram jafn fátæk-
leg og verið hefur. Af fullorðnu án-
um eru aðeins 1.554 ær þar sem
þessar upplýsingar er að fínna eða
rúmt 1% af öllum ánunt. Meðalull-
arþungi þeirra reyndist vera 2,49
kg, sem er ívíð minna en árið áður
en vegna þess hve þessi skráning er
takmörkuð er ekki óeðlilegt að
nokkrar sveiflur verði á meðaltals-
tölum á milli ára. Það virðist nánast
vera eins og að klappa steininn að
Mynd 5. Skipting eftir gœðaflokkun
Jjárrœktarfélögunum haustið 1997.
hvetja bændur til meiri skráningar á
þessum þætti. Það hefur verið gert í
öllunt skrifum um þessar niðurstöð-
ur til íjölda ára án þess að árangur
sé meiri en raun ber vitni. Hjá
veturgömlu ánum var þessa skrán-
ingu að finna um 366 ær og var
meðaltal íyrir þær 2,10 kg.
Að lokum skal gerð örstutt grein
fyrir helstu niðurstöðutölum úr
skýrslunum um veturgömlu æmar.
Eins og áður hefur komið fram
vora þær fleiri á skýrslu en áður eða
samtals 30.629 ær, enda hefúr eins
og menn þekkja verið örlítil fjölgun
á ásettu fé á allra síðustu árum, eftir
samfellt tímabil hraðfara fækkunar
ljárstofhsins í nokkuð á annan ára-
tug.
Af gemlingunum, sem lifandi vora
á sauðburði, voru
6.590 sem höfðu
verið hafðir geldir
eða 21,7% og er
það umtalsvert
lægra hlutfall en
árið áður. Af
g e m 1 i n g u n u m
sem áttu að bera
að voru eru síðan
3.892 algeldir eða
16,38%, 16.329
þeirra eiga eitt
lamb eða 68,70%,
tvílembdir voru
3.519 eða 14,81%
og 25 áttu þrjú
lömb eða 0,11%.
Þannig eru fædd
á föllum lamha i að Jafnaði °’77
lömb (0,68) eftir
gemling, sem var lifandi á sauðburði,
og 0,66 (0,58) lömb fást til nytja að
hausti að jafnaði. Fijósemin, metin
sem fjöldi lamba eftir hvem gemling,
er því umtalsvert meiri en árið áður þó
að meðalfijósemi gemlinganna sem
eiga lamb sé alls ekki meiri. Þessi
betri árangur skýrist eingöngu af því
að mun hærra hlutfall gemlinganna er
haft með hrút en árið áður.
Fullt samræmi er á milli væn-
leika lamba hjá gemlingunum og
fullorðnu ánum þannig að eftir
hvern gemling sem skilar lambi
að hausti fæst minna kjötmagn
haustið 1997 en 1996 eða 16,4
kg, samanborið við 17,0 kg þá, en
vegna miklu meiri lambaQölda
verður framleiðslan eftir hvern
fóðraðan gemling talsvert meiri
eða 9,8 kg að meðaltali haustið
1997 samanborið við 8,9 kg
haustið 1996.
Á mynd 6 eru meðalafurðir vetur-
gömlu ánna í einstökum héruðum
sýndar og kemur þar fram líkur
munur og sést hefur mörg undan-
gengin ár. Þær örfáu veturgömlu ær
sem eru skýrslufærðar i Kjósar-
sýslu skila mestum afurðum að
jafnaði. Síðan koma mestar afúrðir,
eins og áður, á Vestíjörðum og í
Vestur-Húnavatnssýslu, en einnig
eru miklar afúrðir hjá veturgömlu
ánum í Suður-Múlasýslu. Minnstar
eru afúrðir að meðaltali hjá vetur-
gömlu ánum í Ámessýslu og munar
verulega umfram helming á afúrð-
um veturgömlu ánna í þeim héruð-
um þar sem þær eru minnstar og
mestar.
14- FREYR 5-6/99