Freyr - 01.05.1999, Side 39

Skoðun á lömbum
haustið 1998
Reglubundin skoðun á lamb-
hrútum á sér meira en
tveggja áratuga hefð hjá
þeim búnaðarsamböndum sem
lengst hafa boðið ijáreigendum
slíka þjónustu. Með tilkomu óm-
sjánna íyrir fímm til sex árum varð
öll skoðun lamba almennari en áður
var. Síðustu tvö til þrjú árin hefur
síðan orðið feikilega mikil aukning
á ómmælingum og skoðun á gimbr-
um. Upplýsingum um hrútlömb
hefur verið safnað skipulega saman
um árabil, en nú er í fyrsta sinn
safnað frá búnaðarsamböndunum
upplýsingum um ómmælingar á
gimbrunum. Þar er samt ekki enn
um skipulega skráningu þeirra upp-
lýsinga að ræða hjá öllum sam-
böndunum og því vantar eitthvað af
þeim mælingum í það gagnasafn
sem fékkst. Rétt er að benda á að
lömb sem eru mæld og stiguð í
sambandi við afkvæmarannsóknir
koma með í þetta safn. Það eru hins
vegar að stórum hluta gimbrar og
þessar mælingar eru um leið víðast
um land reglulegar mælingar
gimbranna í sambandi við val
ásetningslamba. Á Suðurlandi fer
verulegur hluti af ómsjármælingun-
um fram síðar að haustinu og skrán-
ingar á þeim vantar í þau gögn sem
hér eru til umfjöllunar.
í sameiginlegum skrám var að
fínna upplýsingar fyrir 7360 hrút-
lömb með stigun og ómmælingar,
sem er meiri fjöldi en áður, en þó
aðeins aukning um tæpt eitthundr-
að lamba frá haustinu áður. Þá eru
upplýsingar um ómsjármælingar
fyrir 28.496 gimbrar sem sýnir að
umfang þessara mælinga er orðið
feikilega mikið, sérstaklega með
hliðsjón af því sem áður segir að
þarna vantar upplýsingar frá sum-
um landsvæðum að verulegu
leyti.
Á mynd 1 er gefið yfirlit um um-
fang þessara mælinga á einstökum
búnaðarsambandssvæðum og eftir
sýslum á Suðurlandi. Það frávik er í
þeim samanburði að lömb úr Sf.
Blævur við Djúp teljast hér með
ísafjarðarsýslum þó að félagið sé á
starfssvæði Bsb. Strandamanna og
lömb úr tveim vestustu hreppum í
Suður-Þingeyjarsýslu, sem eru á
svæði Bsb. Eyjaijarðar, teljast í
Eyjafírði.
Þama má sjá að mælingar hrút-
lambanna endurspegla í stórum
dráttum þau svæði þar sem mikið
var að fínna af lömbum úr sæðingu,
ef Strandasýsla er undanskilin sem
er eins og áður með langsamlega
mesta þátttöku í slíkum mælingum.
Þannig eru mælingar hrútlamba í
mjög takmörkuðu umfangi á Norð-
urlandi haustið 1998 en á Vestur-
landi er þátttakan í þeim hins vegar
umtalsvert meiri en árið áður. Á
Suðurlandi er umfang skoðunar á
hrútlömbum einnig umtalsvert
meira en það var á því svæði haust-
ið 1997.
Mælingar á gimbrunum eru að
vonum mestar að umfangi þar sem
þátttaka var mest í afkvæmarann-
sóknum. Þannig eru flestar gimbrar
mældar i Skagafírði en Stranda-
sýsla og Vestur-Húnavatnssýsla
fylgja þar fast á eftir. Einnig eru
margar gimbrar mældar í Dala-
sýslu, í Norður-Þingeyjarsýslu og í
Múlasýslum.
Mynd 1. Fjöldi lamba í skoðun i einstökum héruðum, annars vegar hrútlömb
og hins vegar gimrarlömb.
Þykkt bakvöðva
Gimbrar
Mynd 2. Samband á milli þykktar ómvöðva gimbra og hrúta undan sæðingar-
stöðvarhrútum haustið 1998.
FREYR 5-6/99 - 39