Freyr - 15.05.1999, Blaðsíða 15

2. tafla. Afköst viö hreinsun á framræsluskurðum.
Grafið úr skurðbotni, Grafið úr skurðbotni
skurðhlið hreinsuð og og tekið ofan af Grafið úr
og tekið ofan af bakka bakka skurðruðningi
Afköst, m/klst. 41-58 70-80,5 103
Afköst, m3/klst. 25^16 31-35 103
álagið vel og yfirálagsbúnaður
virðist vera virkur. Dreifarinn er
nokkuð þungur, eða nærri 3 tonn,
og verður að ætla nokkuð stórar
aldrifsvélar þegar hann er notað-
ur við aðstæður eins og þær sem
hér var um að ræða. Dráttarvélin
sem notuð var við dreifarann var
aldrifsvél um 70 hö og verður að
ætla a.m.k. það stóra dráttarvél til
að knýja dreifarann við erfiðar
aðstæður. Eldsneytisnotkunin
fyrir dráttarvélina reyndist vera
um 0,18 1/m3 að jafnaði.
Eins og áður var getið kom
greinilega í ljós að afköst gröfunn-
ar voru í öllum venjulegum til-
vikum takmarkandi þáttur. Sjá má
af 1. og 2. mynd að aðgerðin
„snúa gröfu“ kemur ofit fyrir og
tekur stóran hlut af heildartíman-
um. Að mati gröfumanna má ef til
vill auka afköstin verulega með
því að breikka skóflu gröfunnar,
ef álagið verður þá ekki of mikið á
gröfubómuna. Hvað varðar dreifi-
gæðin þá sýndi sig að allmikið af
uppgreftrinum hafnaði aftur
nokkuð nærri dreifaranum (ö.
mynd). Það var greinilegt að fá
mátti betri dreifmgu með því að
auka hraðann á aflúttaki aðeins
umfram 540 sn/mín. Einnig virtist
sem dreifingin væri betri eftir því
sem magn á lengdareiningu var
minna. Ennfremur er rétt að benda
á að þegar þessi aðferð er notuð
berst all nokkuð magn snarrótar-
hnausa inn á spilduna. Því má ætla
að betra sé í þeim tilvikum að
plægja effir yfírdreifíngu. í þessu
tilfelli var áætluð vinna við að
jafna úr hraukunum með flag-
grind, 3 klst./ha. Hraukar þeir sem
dreifarinn skilur eftir sig halda vel
í sér jarðklaka sem geta tafíð fyrir
vorvinnslu. Kostnaður við að
jafna ruðningum eftir endurupp-
gröft (miðað við fyrrgreindar
magntölur) getur numið um
25-40000 kr/ha með jarðýtu
(Haukur Júlíusson, munnleg
heimild).
Notkun kasthjóla við
skurðahreinsun
Erlendis er algengt að nota kast-
hjól til að hreinsa upp úr framræslu-
skurðum. Áhugavert þótti að gera
nokkra könnun á hvort og hvemig
slík tækni ynni við aðstæður hér á
landi. I samvinnu við fyrirtækið Þór
hf. var í maí 1996 ákveðið að flytja
inn til reynslu búnað frá ítalska fyrir-
tækinu „Bruni Macchine Agricole“
sem hefur sérhæft sig í framleiðslu á
slíkum tækjum. Sótt var um styrk ffá
Framleiðnisjóði til að gera athuganir
á „nýrri“ tækni við Ifamræslu og var
verkefnið styrkt með kr. 500 þúsund.
Ákveðið var að velja tæki af milli-
stærð, þ.e. með um„5 cm þvermál á
kasthjólinu, m.a. vegna þess að
stærri tæki þurfa meira vökvaflæði
en flestar gröfur ráða hér við. Tækið
var fyrst reynt með því að tengja það
við meðalstóra „traktorsgröfu“ á
gröfuarminn. Til þess þurfti að útbúa
sérstök millistykki og vökvaúttök.
Strax kom í ljós að til að tækið vinni
á botngróðri skurðanna verður öku-
hraði að vera mjög lítill, eða innan
við 1 km/klst., en að jafnaði em
hjólagröfur ekki með svo lítinn öku-
hraða eða „skriðgír". Að auki er hlið-
arþyngdin það mikil með kasthjólið
svo utarlega að skurðbakkamir
höfðu tilhneigingu til að gefa eftir.
Því næst var tækið tengt á belta-
gröfuarm, en gröfumar hafa bæði
J nægilegt vökvaflæði og og burðar-
getu vegna hliðarþyngdar. Gerðar
vom nokkrar atrennur í að hreinsa
skurði með þessum hætti, en í öllum
{ tilvikum var árangurinn mjög ófull-
nægjandi. Ástæðumar vom einkum
þær að hjólið náði ekki að kasta
leðjunni með fullnægjandi hætti upp
úr skurðinum, þar sem skurðir hér
em almennt dýpri en tækið virðist
vera hannað fyrir. í öðm lagi var
{ erfítt að halda hjólinu stöðugu í
skurðbotninum, vegna þess að
bakkamir era eðlilega ekki það
sléttir. Niðurstaðan var í stuttu máli
sú að við hefðbundna túnskurði
hentaði þessi tækni ekki þar sem
Fjarlægð frá dreifara, þvert á spildu (m)
6. mynd. Dreifikúrfa fyrir Kverneland KD. Uppgröftur úr framrœsluskurðum.
Aflúttak 540 sn/mín.
FREYR 7/99 - 15