Freyr - 01.06.2002, Qupperneq 5

Blendingsrækt er mjög algeng I Bretlandi og víðar I Evrópu. Myndin sýnir
breskar ær með lömb undan Suffolk hrútum.
mikil áhrif á þann tíma sem þær
geta varið til matreiðslu og þar
með matarhætti heimilisins. Sá
tími sem nú er notaður til mat-
reiðslu mun minnka, fjölskyldu-
stærðin lítur út fyrir að minnka,
matarvenjur, matmálstímar og
skammtastærðir þurfa að breytast
í samræmi við það. Þróunin er
sú að máltíðimar verða óformle-
gri - fjölskyldan hættir að safnast
saman við eldhúsborðið á
ákveðnum tímum og spjalla og
njóta matarins. Þetta er ekki að-
eins þróun sem er að gera vart
við sig í Bretlandi heldur um alla
Evrópu.
Hlutur verslunarinnar skiptir
miklu máli í vömvali neytandans.
Verslanakeðjum hefúr ijölgað á
kostnað lítilla verslana, gjaman
sérverslana. Samkeppnin milli
verslana eykst, ekki eingöngu
innan landa heldur einnig milli
Evrópulandanna. I Bretlandi
hefúr haslað sér völl bandarísk
verslanakeðja sem byggir á nýj-
um, daglegum tilboðum, frekar en
því sem hefúr tíðkast hjá hinum
evrópsku verslunum þ.e. að bjóða
og leggja fram vöm sem nær
athygli neytandans á útliti og
framsetningu. Evrópskar versl-
anakeðjur stefna í það að verða
sífellt stærri. Þær keppa fyrst og
fremst hver við aðra. A sama hátt
verða vinnslufyrirtæki kjöts víða
um Evrópu sífellt stærri og háðari
viðskiptavinum sínum (versl-
ununum). Þær leggja línumar
fyrir framleiðslu á vömflokkum
og þrýsta á stórar kjötvinnslur um
að útvega þá með sem minnstum
tilkostnaði. Bændumir, sem em
fyrstir í ffamleiðslukeðjunni, hor-
fast í augu við minnkandi tekjur.
Styrkir Evrópusambandsins lækka
og hluti af því, sem markaðurinn
gefúr, fer í að styrkja viðkomandi
vöm í sessi vegna aukinnar
samkeppni ffá öðmm vömm.
Búfjárhald er orðið aðeins lítið
brot af öllum þeim þáttum sem
hafa áhrif á kjötneysluna. Engu
að síður skapar það hvemig var-
an er ffamleidd viðhorf meðal
neytenda. Það tengist umgengni
og umhverfi við búféð (dýravel-
ferðarsjónarmið), hvers konar
fóðmnarhættir em valdir (heilsu-
viðhorf), og af hve mikilli ná-
kvæmni hlutimir em fram-
kvæmdir (öryggissjónarmið).
Mikilvægi þessara þátta er þó
breytilegt eftir búfjártegund.
Næsta umhverfí neytandans
sjálfs (stærð heimilis, vinnutími,
ffítími o.þ.h.) og samkeppni milli
verslananna hefúr mikil áhrif á
það hvað hann fær fýrir pening-
inn. Hversu auðvelt er að mat-
búa vömna hefúr líka eðlilega
áhrif á verðið. Staðreyndin er sú
að þrátt fýrir að tekjur heimil-
anna hafi aukist fer minni hluti
þeirra en áður til matarkaupa.
Matarútgjöld lækka á listanum
um nauðsynjar og sumir neytend-
ur hafa efni á því að horfa fram
hjá verði matvörunnar en spyija
ffekar að því hvemig hún sé
framleidd. í Bretlandi jukust
tekjur um 13% á 10 ára tímabil-
inu 1989-1999 en á sama tíma
fór hlutdeild tekna sem eytt var
til matarinnkaupa úr 19% í 17%.
N EYTENDAKANNANIR
Hægt er að meta viðhorf neyt-
enda gagnvart vöm á þrennan
hátt; með gæðakönnunum, magn-
könnunum og raunverulegum
sölutölum viðkomandi vöm.
Gæðakannanir fela í sér bein
samtöl við neytendur til að fá upp-
lýsingar um hugmyndir þeirra og
viðhorf er varða gæði vöm. Yfír-
leitt er talað við eina manneskju í
einu til að kanna viðhorf hennar
en stundum er rætt við hóp. Hin
síðari ár hafa slíkar kannanir verið
notaðar með góðum árangri hjá
MLC* (Meat and Lifestock
Commission) í Bretlandi til að
þróa markaðinn og leggja línumar
um það hvemig vörunni er stillt
upp fyrir neytandann.
Magnkannanir em meira bein
söfnun upplýsinga um kaup neyt-
enda og em gjaman á formi
beinna spuminga um viðhorf
þeirra. Oft er þetta ffamkvæmt í
Freyr 5/2002 - 5