Prentarinn - 01.01.1968, Blaðsíða 5

Hafsteinn GuOmundsson:
í skriftasfóli hjá prentmeistaranum
frá Mainz á 500. ártlö hans
hafnir, afstöðu og vilja fólks er samtíð Guten-
bergs samanstóð af? Kannske eru viðhorfin
ekki svo fjarri því sem í dag gerist, þegar um
almenna afstöðu er að ræða til nýbreytni, lífs-
venjubreytinga og þess alls er leiðir til átaka
við hið daglega líf og ólíkt er því er afi og
amma áttu að venjast. Við þurfum því ekkerl
að undrast þótt Gutenberg falli frá eftir afrek
sitt örsnauður og gleymdur. Hliðstæður hafa
gerzt og eru jafnvel að gerast í dag. Fyrir hönd
meistarans er okkur prenturum það eigi síður
kvalrátt. Það er létt að meta verk og atvik eftir
að þau hafa gerzt. Hvort jafn létt er að draga
af þeim réttar ályktanir, notfæra sér af þeirri
reynslu er fengin er, mun trauðla jafn auðvelt.
Er mögulegt að hugsa sér heiminn og lífið
eins og það er í dag án jress að prentlistin
hefði komið til?
Hvað er að gerast í dag er hafa mun jafn
afdrifaríkar afleiðingar fyrir mannkynið og
prentlistin hefur haft?
Ég veit ekkert er jafnast á við prentlistina.
011 almenn menntun og mannlegur þroski and-
ans á uppsprettu sína í henni. Það er ekki við-
fangsefni þessa þáttar að kafa þau djúp. En
reynum þess í stað að líta til þess tíma er blý-
stíllinn tók við hlutverki fjöðurstafsins. Enn
í dag gilda margar reglur um meðferð verk-
efnisins og þær er prentmeistarinn frá Mainz
fór eftir, þrátt fyrir tízkuviðhorf okkar og
breytta tækni.
Arið 1440 voru bækur fokdýr munaðarvara
og því ekki í höndum annarra en þeirra sem
höfðu efni á því að kaupa slíkt, eða þeirra er
\A'í
tað ratuð rtrpitfinpf
'mr quart mr ömliqralh ton
-Mötafaluttinta nrtHtrlntOE
^JpmroKOwð ratuð ttamato
■ Iprr Dírmrtnö tfauDitðirtnodr ttnö aö
mfuiimná mitoiTXu autt ra fantto toto-
Í rao:lauð ifratrtln tt fpftautriit patrtð
nfi:fpautrút rt titoáöi roðíTD tt tlaraa3
urröt tt falui fartí tut:in tr tpautrút rt nö
föt ;>M0go am líiirrmtð i nö tomo:
obptobriu totni i abirtho pltbiðOmtð
uíD mttð rar imTrriit rar:torari fúr tabijð
rt mourriir raputi-^prrauit ín Dno mpt=
at rú:falutí fanat rú qin rault rúQm tu
fð qui frtraníh ntr Dnrntrr fptð mta ab
ubmbb mrið mtt in tt ptoitthio fuin rr
uttraT)roratrt mrið mrt Dmð mr? ra
tu:nr DíftrlTfrið a mt Qni tribularö pto
fitna rö:quoniá nö tft qut aDiuurtOfir
nmttírrút mr'oraili mftutbauri pmgurs
Mikið smœkkuS síSa úr Saltara Jóhanns Fusts
og Schöffers í Mainz 1454.
annað hvort stöðu sinnar vegna af einhverjum
ástæðum voru í tengslum við bækur svo sem
klausturlíf bauð upp á. Ekki er því ólíklegt
að menn hafi brotið heilann um það hvernig
væri hægt að auka afköst við gerð bóka. Nær-
tækasta aðferðin var að lesa fyrir mörgum
skrifurum hverju sinni hið sama efni. Urðu
þá eintök hvers verks jafn mörg skrifurunum.
Sögur herma um allt að 100 skrifara er lesið
var fyrir.
Sjálfsagt hafa þessir skrifarar verið mis-
I’RENTARINN
3