Prentarinn - 01.01.1968, Blaðsíða 16

langt á undan sinni samtíð, er fellur illa í far-
veg venjubundinna hátta — sofandahátt og
kyrrstöðu samtíðarmanna — og telja verður
utan garðs i íslenzku þjóðlífi, bæði heima og
heiman, þrált fyrir afhurðagáfur og hugsjóna-
eld. Maður þessi er Frímann B. Arngrímsson,
sem af fórnfýsi og stórhug leggur grunninn að
íslenzkri blaðamennsku vestan hafs, sem hlaut
að standa, og bera ríkulegan ávöxt. Við .hlið
Frímanns herst fyrstu mánuðina annar af-
burðamaðurinn, Einar Hjörleifsson (Kv3ran).
—- Engin tök eru á, vegna afskammtaðs rýmis
í blaðinu, að rekja sögu Heirwkringlu eins og
æskilegt væri. — Á ýmsu gengur fyrsta kastið,
fjárhagurinn er í molum og tíð eigendaskipti.
Að blaðinu ráðast samt á næstu árum frábærir
ritsnillingar og gáfumenn. I þeim hópi er Gest-
ur Pálsson, skáld og rithöfundur, sem verður
ritstjóri 12. júní 1890, en andast í ágúst 1891.
Næstur tók við ritstjórn'nni Jón Erlendsson
Eldon, sem þá mun hafa verið við nám í prent-
iðn, því hann flytzt ekki vestur fyrr en 1888.
Sagt er um Jón, að hann hafi verið „miklum
gáfum gæddur, prýðilega skáldmæltur og í
bezta lagi ritfær, hafði Ijósa sjón á því, sem
fyrir bar, og skarpan skilning.“ Jón var rit-
stjóri um eins árs bil, því hann sá um útgáf-
una síðustu vikurnar, sem Gestur lifð', en
aldrei stcð nafn hans á blaðinu.
Nú kemur Jón Olafsson skáld til sögunnar.
Hann fór vestur um haf 1891, og gerðist þá
meðritstjóri Lögbergs, ásamt Einari Hjörleifs-
syni, en síðar einn um hríð. Jón stofnar Oldina
7. okt. 1891, og hyg"st gefa út áreiðanlegt
blað, sem segir almenn tíðindi skynsamlega,
eins og segir í fyrsta tölublaði. 2. marz 1892
renna Heimskringla cg Oldin saman í eitt blað,
og er Jcn Ölafsson ritstjórinn. Kom blaðið út
tvisvar í viku þar til í marz 1893, er Oldin
verður aflur að sérstöku riti. Jón var áfram
ritstjóri Heimskringlu þar til 4. marz 1894,
að hann flytzt alfarinn frá Winnipeg, fyrst til
Chicago, síðan heim til Islands.
Jón er talinn einn fremsti blaðamaður,
sem ísland h.efur alið, en þótti æði tannhvass
og ekki alltaf sanngjarn í dómum, ætti hann
í úíistcðum við menn. Hér er lítið sýnishorn,
sem ekki þætti fágað orðbragð í nútíma blaða-
mennsku: „Vesalings leigublaðs-kálfskinns-
náraklippings-skækillinn! Þrátt fyrir mútur og
snýkjur og sleikjur og slorspæni er ]>að nú
svo á rassinum, að það getur ekki komið út
nema einu sinni um vikuna — sjálfsagt með
6 til 7 dálka megrunarsóttina, sem vön er að
þjá snepilinn.“
Enn er hlaupið yfir sögu. Árið 1898 verður
Baldvin L. Baldvinsson eigandi og ritstjóri
Heimskringlu. Hann er talinn einhver athafna-
mesti Winnipeg-íslendingur, sem uppi hefur
verið; þingmaður Gimli-kjördæmis og aðstoð-
arfylkisritari Manitóba um skeið. Baldvin er
innflutningsstjóri Kanadastjórnar árin 1886
—1896, og duglegastur allra vesturfara-agenta,
en líka sá er bar hag þeirra mest fyrir brjósti.
Jóhann Th. Beck, jramkvœmdastjóri Columbia Press
1942—1956. Hann var seinasti prentsmiðjustjóri þessa
fyrirtœkis, en starjar nú sem julltrúi i prentsmiðju
þeirri, sem prentar Lögberg-Heimskringlu, Walling-
jord Press Ltd. Jóliann er einstakur gœðadrengur og
mesta lipurmenni, enda sístarjandi í þágu landa
sinna, og lœtur sér fátt óviðkomandi er varðar hag
og heiður Islendinga.
14
PRENTARINN