Prentarinn - 01.01.1968, Blaðsíða 6

jttrii iuua^ít ömtmm rarariaö tum
r^fiW¥múttp m túramimfo
EtiriuirattiwraDrttrtgtrairauj
athan filíueriueprorraSlnraj trittfr
nSutfauo aaarit rtgiö iute rtgtrautt
infautarialtnttmWörttírattitujiJ
wnlum tft njrara ijno fttra ftcttant
mttce fiu5. jRoit rtttflit a ptttatiB &
fnhnara fiiri tiaimtj: oui ptttart foít
* firraartt ttgtw ri?4traíjatra nratra^
rittt argtraú lug t&f túriie mtmtibuo
10turaljuo ra Oartt rcgt araríorura:
tttunquagínta ftáoo argcrai 5 rmgu
loo.iKnif*tIiufftr^ aíTmou:ftnon
tft moratus ttt rirtTraiKritqua autmt
ftrraonúnratra^ttfturauttfaqftar.
nonra btt Ittipta funttn líbro fmno>
nuttt ijírtú rtgú tfra^d^ift öonuiutt
tttaualjfn tú patrito futontgaautttp
Tíu ejstu línur síSu 42-línu bihlíu Gutenbergs 1450—55 AtbugiS dálkabreidd og hlutjall dálkabils sem er nákvæm-
lega V-t dálksbreiddar. Ejtirmyndin er mikiS smœkkuð.
jafnir til verka svo sem ávallt gerist um öll
störf manna, en telja má þó eðlislægt að til
þess verks hafi valizt menn er höfðu með-
fædda hæfileika til svo listræns starfs sem
handritun bóka var.
A hvern hátt var auðveldast að margfalda
afköstin? Skyldi þessi spurning ekki oft hafa
sótt að fyrirlesurum og skrifurum bóka. Þekkt-
ar eru sagnir um þrykkingu eftir töflum, þ. e.
þar sem heilar blaðsíður voru ristar í eina tré-
töflu jafnstóra síðu bókarinnar. Talið er að
Kínverjar hafi kunnað þá list langt á undan
Evrópu- eða vesturlandamönnum, enda er það
líkt elju og fágætri listnatni þeirrar þjóðar.
Einnig er getið Hollendings að nafni Lorenz
Coster, er á að hafa töfluprentað fyrir upphaf
prentlistar. Það er á valdi okkar hvers og eins
að meta og vega hvað hafi valdið því að Gut-
enberg var leiddur að frumleika uppgötvunar
sinnar.
Að gamni mínu bregð ég mér aftur í tím-
ann. Ég er staddur í Mainz í Þýzkalandi, þar
er verkstæði Gutenbergs. Það er smiðja meist-
arans. Hann smíðar eða steypir lausa stíla úr
hinum mjúka málmi, blýi, en því hafði hann
kynnzt vel við speglagerðina og mótun mynstr-
anna er skreyttu umgerðir þeirra. Fyrirframan
meistarann liggur stórt skinnhandrit og að
auki ýmsar teikningar og riss, en allt eru það
mismunandi stafir hins sama gotneska leturs.
Inn í verkstæði meistarans koma tveir menn,
annar þeirra er lágvaxinn eldri maður, auð-
sjáanlega fésýslumaður, hinn er mikið yngri,
fölleitur, grannur — gæti verið listamaður —
Pétur Schöffer. Hinn er Jóhann Fust, sá er
Gutenberg hefur vakið hjá áhuga á eftirgerð
hinna íburðarmiklu handskrifuðu bóka er
margfalda má framleiðslu á með hinni nýju
aðferð Jóhanns Gutenbergs, verkstæðiseigand-
ans. Svo fögur er próförk sú er þremenning-
arnir handleika, að varl má þekkja það frá
ósviknu skinnhandriti. Sérílagi eftir að Pétur
hafði farið um það listamannshöndum og
gert einn íburðarmikinn skrautstaf í vinstri
jaðar þess. Er þremenningarnir skilja má
heyra á þeim bjartsýni um framtíð samstarfs
þeirra. Fust hafði lofað að leggja fram fé til
þessa fyrirtækis, en hinir tveir skulu vinna
verkið. Eins og oft vill verða enda ekki allar
ferðir eins og áætlað er, því upp úr þessu sam-
starfi slitnaði, og getum við sem áður leitt að
því getum á ýmsa vegu. Brostnar gróðavonir
— óeining urn skiptingu verkefna og arðs eða
var nokkur ástæða til þess að láta þennan
Gutenberg hafa öll ráð í hendi sinni þó hann
hafi tekið upp á því að skrifa bækur með
þrýstingi og stílum í stað þess að rita þær
með fjöðurstaf ? Væri ekki gaman að selja hin-
ar nýþrykktu bækur sem ekta handrit?
Þeir Fust og Schöffer segja skiiið við Guten-
4
PRENTARINN