Landneminn - 01.05.1949, Page 18

rás. Vœri varil að darma þessi atvik öll af fullri rétt-
sýni og því bezt að láta það ógert að svo stöddu,
og bíða nánari fregna. Og ljósin í herstöðinni bar upp
í myrkri næturinnar.
Af þessari litlu sögu mætti kannski ráða í það,
hvernig málsvarar borgaralegrar menningar hegða sér
gagnvart frjálsri hugsun. Heimdellingum og borgara-
blöounum fjórum nægði framburður annárs málsað-
ilans til að fella sinn dóm. Hinir ungu sósíalistar þótt-
-------------------------
Ég átti land
Ég átti land með iðjagrœnar hlíðar
og unaðslegan fuglasöng.
Ég átti þjóð, sem aldrei kunni að bugast
en eygði von í hverri þröng.
Hún átti sögu, öllum sögum fegri
og Islendingsins töframál.
Þar var fólginn hennar helgidómur
hetjulund og þjóðarsál.
1 gegnum aldir bar hún böðuls hlekki
borin ráðum drottnarans.
Er nokkuð þyngra, en eiga auðnu sína
undir hœli kúgarans?
En stórir andar stóðu samt á verði
og strengdu heit að vinna þér.
Fyrir þeirra fórnarlund og gœfu
frelsið aítur hlutum vér.
Svo skeði undrið. Þjóðin sjálf var svikin
og seld af hendi enn á ný.
Er þá Islands auðnuleysi meira
en ykkar gengi, vesöl þý?
Hver skilur líf og skaphöfn þeirra manna
sem skirrast ei við níðingsverk?
Hver verður dómur þeirra, þegar líður,
ef þjóðin reynist nógu sterk?
Þ. M.
_______________________________________________
ust ekki geta dæmt í sama máli án þess að heyra fram-
burð beggja málsaðila. Þannig bregðast vinir borgara-
legrar menningar þeirri bugsjón, sem hún lengst hef-
ur státað af, meðan þeir sem þykjast sjá fyrir gjald-
þrot þessarar menningar taka lífvænustu liugsjón
hennar á arma sína og beita lienni á dagleg viðfangs-
efni. Fátt ætti að sýna betur þær ógöngur, sem borg-
aralegt siðferði hefur nú ratað í, en sú staðreynd, að
formadendur þess, sein telja sig vera, geta hvorki
haldið uj)])i sókn nc vörn fyrir það án þess að af-
neita í hverju orði og hverri gerð höfuðprinsípi þess,
og skal vikið að því á eftir. Ég ætla ekki að halda
því fram, að t. d. heimdellingum hafi verið skipað
af ])ersónulegu valdi, svo sem ulanríkisráðherra Is-
lands, að ljúga upp á Tékkíu eins og við þremenn-
ingarnir höfum síðar komizt að raun um að þeir
gerðu, eða æfa sig í bauli til að fylla upp í ræðu-
eyðurnar. Það, sem á sér stað þegar ungir menn á
íslandi gerast starfsmenn í lygafabrikku íhaldsins, er
því miður mjög algengl fyrirbæri. Það er þetta. að
þeir beita sjálfa sig skoðanakúgun. Þeir gerast þræl-
ar síns eigin viðhorfs. Sá, sem vinnur í lygafabrikku
íhaldsins liefur ekki áhuga fyrir réttlæli eða friálsri
hugsun, heldur illum málstað: heimskapítalismanum.
Komist menn vel inn í starfsemina þar, þurfa menn
ekki lengur ])ersónulegan húsbónda til að segja scr
fyrir verkum, cg tala nú ekki um ef menn eru gerðir
verkstjórar og fá hærri laun, eða eiga það í vonum.
Innan skamms tíma dregur svo af samvizkunni, sem
auðvitað var aldrei sterk á svellinu, að enginn hlut-
ur er hægari en kúga hana, ef svo ber undir. Og fyrr
en varir er hún orðin svo vön því að vera svín-
beygð, að hún telur ekki ómaksins vert að rctla úr
scr á milli.
Virðing íslenzkrar borgarstcttar fyrir frjálsri hugs-
un ber scr annars trútt vitni á hverjum degi og fyrir
hvers manns augum. Engum, sem fengið Iiefur tæki-
færi til þess að fvlgjast með erlendum blöðum, t. d.
á Norðurlöndum, getur dulizt hver reginmunur er á
málflutningi þeirra og t. d. Morgunblaðsins og Alþýðu-
blaðsins hér. Þegar ég var að fletta Svenska Dagbladet
og Stockholms-Tidningen á Norrlands Nation í Upp-
sala, gat mér stundum fundizt engu líkara en þessi
blöð væru hugsuð fyrst og fremst sem menningar- og
fræðslutæki, ef ég hafði jafnframt í liuga ofannefnd
íslenzk blöð. Varla nokkurri beilbrigðri manneskju
getur blandazt liugur um, að Mbl. og Alþýðubl. eru
liugsuð og rekin sem sefasjúk afmenningartól. Ætlun
þeirra er að ganga af frjálsri hugsun íslendinga
dauöri. öll afstaða þeirra markast af máttvana hatri
gegn Iláðstjórnarlýðveldunum og framsveilum verka-
18 LANDNEMINN