Landneminn - 01.05.1949, Blaðsíða 39

Fáein orð um frjálsa
hugsun Framh. aj 19 sí'öu.
Marxisminn er vísindaleg kenning um félagsleg lög-
mál og úrlausnir félagslegra viSfangsefna. En sum-
um mönnum er mikill háski búinn af kenningakerf-
um. Það er kunnara en frá þurfi að segja, að til er
fólk, sem kastar sér í fang hvaða kenningar eða trú-
ar sem vera skal, og lætur hana eða þær síðan svara
fyrir sig þeim s))urningum sem lífið her upp fyrir
því, jafnvel þótt spurningarnar varði allt aðra hluti
en þá, sem viðkomandi kenning fjallar um eða gerir
kröfu til að gela svarað. Það er t. d. enginn vandi að
kasta sér í fang krislinnar trúar og fela einum guði
allt sitt ráð, og hatast síðan við marxismann í þeirri
trú, að guði sé illa við hann. Á sama hátt verða ís-
lenzkir marxistar að gera ráð fyrir því, að í þeirra
hópi sé slæðingur af mönnum, sem eru marxistar af
andlegri leli, en það eru ódyggir menn, því að einn
góðan veðurdag geta þeir rekizt á nýja kenningu sem
leti þeirra hvílist belur í. Ég lield hverjum ungum
sósíalista sé liollt að spyrja sig, hvers vegna hann sé
sósíalisti. Það þýðir ekkert að vera sósíalisti af æs-
ingi, enda er þá miklu betra og líðara að fara í Heim-
dall. Það þýðir lieldur ekki að vera sósíalisti af lízku,
af því j)að sé fínt að vera í andstöðu, oppósissjón.
Það þýðir ekki að vera sósíalisti af öðru en frjálsri
liugsun og þekkingu. Jafnvel hugsjónamenn geta farið
villir vegar, ef þá brestur þekkingu eða raunsæja
hugsun. En yfir þeim sem sökkva sér niður í fræði-
kenningu marxismans vofir annar háski: að hún verði
þeim dauður bókstafur, en ekki lifandi andi. Lenin
kenndi bókstafsmönnum marxismans að hann væri leið-
beining til starfs, en ekki endanlegt fræðikerfi sem
ÞORVALDUR SKÚLASON
gerði myndina með kvæði
Stefdns Harfiar Grímssonar.
lokaðist í sjálft sig. Við getum bætt því við, að liann
er ekki skógarlindin, sem við speglum okkur í, heldur
moldarsafinn, sem rætur trésins sjúga í sig og dreifist
þaðan um bol þess og limar og gefur því inátt og líf.
Ef lífrænt gagn á að vera af lestri fræðirila, verður
bókstafurinn að rísa upp frá dauðum fyrir augum
manns. Til J)ess að svo geti orðið þarf maður að hugsa
frjálst, vera óháður viðfangsefni sínu.
Sú frjálsa hugsun sem borgarastéttin ber fyrir sig
í blöðum og á þingum, er ekki annað en blekking og
atvinnulygar.Þá er orðið flátt þegar verkið vitnar gegn
því. íslenzk borgarastétt verður sjálfsagt aldrei framar
kennd við þá hluti, er til góðs horfa og á gott vita.
Svik og ofbeldi af ætt fasismans verður hennar líf —
unz dauðinn vitjar hennar. En hvar sem marxískir
liópar manna mega sín einhvers í úrættuðum auðvalds-
þjóðfélögum er eitt hlutverk þeirra falið í því að end-
urreisa frjálsa liugsun, gæða hana lifanda lifi á nýjan
leik. Svo má fara, að gifta þeirra einkennist ekki sízt
af því, hvernig þeir rækja það hlutverk.
ÞJOÐIN OG KYLFAN
Bæklingurinn um atburðina 30. marz er kominn út í 2. útgáfu.
Fæst hjá Sósíalistafélögum og í bókabúðum um land allt.
I
LANDNEMINN 39