Neytendablaðið - 01.10.1969, Blaðsíða 8

ursliortsins, er Mjólkursamsalan alls ekki rétti aðilinn heldur yfirstjóm
ktndbúnaðarmála. — Vafasamt er hins vegar hvort nokkur aðili hefði
getað hindrað allan mjólkurskort í vetur sunnanlands, með tilliti til
þess árferðis, sem þar hefur ríkt í sumar.
Mjólkursamsalan í Reykjavík ákvað þá að hefja tilraunir með fram-
leiðslu mjólkur úr undanrennudufti og smjöri. Slíkar tilraunir hafa
verið framkvæmdar í Noregi, nánar tiltekið nyrzta héraði landsins,
Finnmörk, þar sem er mjólkurskortur að staðaldri. Þar hefur verið seld
,,blönduð“ mjólk, sem er venjuleg nýmjólk að 70—90% og „endur-
byggð" mjólk (úr undanrennudufti og smjöri) að 10—30%.
Þessi mjólk hefur reynzt mjög vinsæl; neytendur vildu „blönduðu"
nrjólkina engu síður en nýmjólk.Bragðmunur er lítill eða enginn og
efnin þau sömu; aðeins örlítið minna fituinnihald er í „blönduðu"
mjólkinni og meira eggjahvítuefni.
A grundvelli reynslunnar í Noregi ætlar Mjólkursamsalan í Reykja-
vík að hefja framleiðslu „blandaðrar" mjólkur. Hér er ekki um að
ræða „mjólk útþynnta með vatni“ eins og skilja má í lesendadálkum
sumra dagblaðanna. Þetta á að vera mjólk blönduð úr venjulegri ný-
mjólk, — nýmjólkin verði 75—80%, og úr „endurbyggðri" mjólk, sem
verði 20—25%. Þegar og./eða þar sem mjólkurframleiðsla er meiri en
nemur eftirspurn eftir drykkjarmjólk, er hluti nýmjólkurmagnsins skil-
inn í rjóma og undanrennu, og undanrennan síðan þurrkuð þannig að
úr verði undanrennuduft. Þegar mjólkurskortur verður, er undanrennu-
dufti, vatni, og smjöri blandað saman, og útkoman verður „endur-
byggða“ mjólkin.
Á þennan hátt telja forstöðumenn Mjólkursamsölunnar sér kleyft að
forðast mjólkurskort á sölusvæði sínu án þess að gæði mjólkurinnar
minnki.
Það liggur ljóst fyrir, að „blönduð" mjólk telzt algert neyðarúrræði.
Eðlilegast er auðvitað að fá drykkjarmjólk án þess að hún sé á einhverju
þrepi vinnslunnar skilin í rjóma og undanrennuduft. Slíkur vinnslu-
kostnaður getur hvorki verið neytendum né framleiðendum í hag.
En á íslandi í heild er framleitt nægilegt magn mjólkur miðað við
allt árið; um leið framleiða sumir landshlutar of litla mjólk á ákveðn-
um árstíma. Nýmjólk geymist illa, en hins vegar er auðvelt að geyma
smjör og undanrennuduft óskemmt. Með þessi atriði i huga má telja
„blandaða “ mjólk réttlætanlegt neyðarúrræði, en þó aðeins ef hægt
er að stilla kostnaðinum við gerð hennar í hófi.
Aukakostnaður við vinnslu „blandaðrar" mjólkur í Noregi var 21
eyrir norskur á hvern líter, eða sem samsvarar kr. 2,60 íslenzkum. Þegar
8
NEYTENDABLAÐIÐ