Bændablaðið - 20.04.2011, Page 29

BLAÐAUKI BÆNDABLAÐSINS 20. APRÍL 2011 Sauðfjárræktin - 29
Sáðvörulistinn kominn
Nú er rétti tíminn til að huga að sáðvörum.
Við bjóðum upp á fjölbreytt úrval tegunda
af fræi sem hafa verið á markaðnum
undanfarin ár. Það á bæði við um grasfræ
og fræ til kornræktar.
Frí heimkeyrsla ef pantað er fyrir 1.maí
Fóðurblandan - Korngörðum 12 - 104 Reykjavík - Sími: 570 9800 - Fax: 570 9801 - netfang: fodur@fodur.is - www.fodur.is
FB verslun Selfossi Austurvegi 64a sími 570 9840
FB verslun Hvolsvelli Hlíðarvegi 2- 4 sími 570 9850
FB verslun Egilsstöðum Miðvangi 31 sími 570 9860
www.aburdur.is
Grasfræ til túnræktar
2000515 Grasfræblanda I * 25 25
2000520 Grasfræblanda II* 25 25
2002032 Vallarfoxgras Snorri 25 10
2002025 Vallarfoxgras Vega 25 25
2002036 Vallarfoxgras Jonatan 25 10
2002030 Vallarfoxgras Grinstad 25 10
2002028 Vallarfoxgras Engmo 25 25
2003020 Vallarsveifgras Sobra 18 25
2003030 Vallarsveifgras Balin 18 25
2004015 Fjölært rýgresi Calibra 35 25
2004020 Fjölært rýgresi Bargala ( 4 n ) 35 25
2001021 Túnvingull Gondolin 20 til 25 18
2004074 Hvítsmári Undrom 5 til 6 10
2004085 Rauðsmári Ares 5 til 6 10
*Grasfræblanda I, gefur góðan endurvöxt, tilvalin þar sem slegið er tvisvar.
**Grasfræblanda II, hentar vel til beitar og þar sem slegið er einu sinni. Vetrarþol meira en í Grasfræblöndu I.
Grænfóðurfræ kg/haYrki Sekkur kg.
kg/haYrki Sekkur kg.
kg/haYrki Sekkur kg.
Vaxtad***
2012015 Sumarrýgresi Barspectra 2 (4 n) 35 25 50-60
2012020 Sumarrýgresi Bartigra (4 n) 35 25 50-60
2013015 Vetrarrýgresi Barmultra (4 n) 35 25 70-100
2013023 Vetrarrýgresi Danergo 35 10 70-100
2011014 Sumarhafrar Belinda 180-200 25 75-110
2011016 Sumarhafrar Belinda 180-200 600 75-110
2014021 Sumarrepja Pluto 15 25 50-75
2015015 Vetrarrepja Barcoli 10 25 90-120
2015020 Vetrarrepja Barsica 10 25 90-120
2016061 Vetrarrepja Hobson 10 25 90-120
2016014 Fóðurnæpur Samson 1,5 1 100-130
2004085 Fóðurmergkál Gruner Angeliter 9 1 120-150
*** Vaxtadagar - eða nýtingartími frá sáningu. Oftast miðað við daga frá 31. maí.
Bygg til þroska
2022510 2ja raða Kría 180-200 700
2022517 2ja raða Kría 180-200 25
2022010 6 raða Lómur 180-200 700
2022017 6 raða Lómur 180-200 25
2021005 6 raða Tiril 180-200 40
2021030 6 raða Ven 180-200 40
2011081 Hafrar til þroska Cilla 180-200 600
Hafrar til þroska Cilla 180-200 25/600
Sé óskað eftir tegundum sem ekki eru á listanum reynum við að útvega þær.
Allar tölulegar upplýsingar sýna
að ótrúlega miklar breytingar
hafa orðið á kjötgæðum hjá
íslensku sauðfé á síðasta áratug.
Um leið virðist fullljóst að megin-
hluta þessara breytinga megi
rekja til breytinga á stofninum
sjálfum vegna mjög skipulegs
ræktunarstarfs bænda á undan-
förnum árum.
Grunnurinn að þessum miklu
framförum var lagður með tveim
áhrifamiklum breytingum á
tíunda áratugnum. Fyrst komu
ómsjármælingarnar sem sköpuðu
byltingarkennda möguleika í mati
kjötgæða hjá lifandi gripum. Laust
fyrir aldamótin var kjötmatinu
breytt í EUROP matið. Með því
voru meginþættirnir í kjötgæðum;
vöðvafylling lambanna og fita
aðskilin og miklu nákvæmari upp-
lýsingar fengust en áður hafði verið
unnið með. Til að auka öryggi
úrvalsins komu auk ómmælinganna
skipulegar afkvæmarannsóknir á
hrútum þar sem niðurstöður mæl-
inga og kjötmatsins voru samein-
aðar til sögunnar við skipulega
leit á úrvalseinstaklingum. Strax
í byrjun var mikil þátttaka bænda
í afkvæmarannsóknum þessum á
vegum búnaðarsambandanna og
hefur farið jafnt og þétt vaxandi
en þetta starf hefur verið dyggilega
stutt, fyrsta af Framleiðnisjóði og
síðustu árin með fé af þróunarfé
sauðfjársamnings. Stóraukin notkun
sæðinga hefur síðan tryggt hraða
dreifingu á besta erfðaefninu en
áherslur hafa verið miklar á kjöt-
gæði í vali stöðvarhrútanna auk
þess sem afkvæmarannsóknirnar
hafa tryggt miklu öruggara val
þeirra fyrir þennan eiginleika en
áður var.
Umfang afkvæmarannsókna
meiri en nokkru sinni
Nú er nýlokið samantekt um niður-
stöður afkvæmarannsóknanna
á vegum búnaðarsambandanna
haustið 2010. Umfang rannsókn-
anna er meira en nokkru sinni áður.
Rannsóknir voru gerðar á samtals
295 sauðfjárbúum um allt land og
meira en 2500 afkvæmahópar komu
til dóms í þessum rannsóknum.
Örstutt að rifja það upp að
rannsóknin byggir á tveim megin-
þáttum sem telja jafnt í heildar-
einkunn hrútsins. Annars vegar eru
ómsjármælingar og mat á lifandi
lömbum undan hrútunum en hins
vegar niðurstöður úr kjötmati hjá
sláturlömbunum undan honum.
Sem mælikvarða um mikil áhrif
sæðinganna á dreifingu erfðaefnis
er að þegar tekið er saman yfirlit
um tæplega 260 hrúta sem fá 120
eða meira í heildareinkunn í rann-
sóknunum (listi um topphrútana)
þá kemur í ljós að meira en tveir
þriðju þessara hrúta eru synir sæð-
ingahrúta á síðustu árum.
Synir Kveiks og Rafts áberandi
Eins og verið hefur síðustu ár
eru synir Kveiks 05-965 og Rafts
05-966 yfirþyrmandi þarna en
Kveikur á þar 36 syni og Rafturn
27. Síðan á Púki 06-807 þar 6 syni
og nokkrir hrútar eiga fimm sona
hópa en það eru; Hvellur 05-969,
Bifur 06-994, Þráður 06-996 og
Prjónn 07-812.
Reynslan hefur sýnt að ein-
hverjir topphrútar þessara rann-
sókna á hverju ári hafa lokið sínu
lífshlaupi sem stöðvarhrútar. Hér
á eftir verður vikið örstutt að þeim
hrútum sem haustið 2010 fengu 150
eða meira í heildareinkunn í rann-
sóknunum. Að vísu eru sumir af
þessum hrútum á stöðum sem eru
á bannsvæðum sæðingastöðvanna.
Efstur stóð Lambás 08-100 sem var
í rannsókn í Garðshorni á Þelamörk
með 162 í heildareinkunn (143 kjöt-
mat-181 lifandi lömb). Þessi hrútur
er í eigu fjárræktarfélagsins Neista
í Hörgárbyggð og varð fyrst frægur
haustið 2008 þegar hann var sleginn
félaginu á uppboði á hrútadeginum
á Raufarhöfn fyrir hátt verð en hann
er fæddur í Sveinungsvík undan
Bjálka 06-995. Því miður er þessi
hrútur áhættuarfgerðar sem lokar
stöðvardyrum fyrir honum. Næstur
stóð Freyðir 09-104 í Lundi á Völlum
með 156 (148-164) en hann er sonur
Freyðis 07-810 og dóttursonur Lóms
02-923. Gellir 07-306 í Leirhöfn á
Sléttu var einnig með 156 (127-186)
en hann var toppur rannsóknanna
haustið 2009. Þessi hrútur var sonur
Hvells 05-969 og stöðvarnar keyptu
hann sumarið 2010 en hann drapst
því miður nýkominn í einangrun-
argirðinguna. Kverkur 08-465 á
Svínafelli 2 í Öræfum var með 154
í heildareinkunn (134-174) en þetta
er sonur Kveiks 05-965 og dóttur-
sonur Abels 00-890. Kári 09-219 í
Fornustekkum í Nesjum var með
heildareinkunn 153 (145-161) en
hann er sonur Freyðis 07-810 og í
móðurætt afkomandi Kristals 02-102
sem var yfirburðakind á þessu búi
fyrir þessa eiginleika fyrir nokkrum
árum. Skari 09-652 á Stóru-Ökrum
í Blönduhlíð var með 151 í heildar-
einkunn (150-153) en hann er sonur
Rafts 05-966. Kaktus 09-406 á
Barkarstöðum í Miðfirði fékk 150
í heildareinkunn (129-171) en hann
er sonur Fannars 07-808 og dóttur-
sonur Bangsa 05-511 sem var efstur
í þessum rannsóknum yfir landið
haustið 2006. Þessi upptalning stað-
festir að hér fara engir tilviljunargripir
heldur þaulræktaðir einstaklingar fyrir
kjötgæðum.
Afkvæmarannsóknir á bondi.is
Á næstu dögum verða allar niðurstöð-
ur afkvæmarannsóknanna frá haustinu
2010 aðgengilegar á netinu (bondi.is).
Þar er að finna tölulegar upplýsingar
um hvern einasta afkvæmahóp ásamt
umfjöllun í texta um niðurstöður hvers
einstaks bús. Minnt er á að þar eru
einnig hliðstæðar niðurstöður fyrir
mörg undangengin ár. Þarna eru því
að finna skráða mikilvægustu þætti
í ræktunarsögu margra helstu
ræktunarbúanna í landinu á síðasta
áratug.
Að lokum eru bændur hvattir til
að sinna ræktunarstarfinu áfram af
sama krafti og verið hefur, aðeins
þannig verður áframhaldandi árang-
ur á því sviði tryggður.
Afkvæmarannsóknir á hrútum fyrir kjötgæði hjá búnaðarsamböndunum haustið 2010:
Ótrúlega miklar breytingar hafa orðið á kjötgæðum
Raftur. Kveikur.
Jón Viðar Jónmundsson
landsráðunautur í sauðfjárrækt
Bændasamtökum Íslands
jvj@bondi.is
Kjötgæði