Bændablaðið - 16.02.2012, Blaðsíða 27

27Bændablaðið | fimmtudagur 16. febrúar 2012
„Búrhænur“ heyra brátt sögunni til
– Nýjar reglur hafa tekið gildi innan landa Evrópusambandsins
Um síðustu áramót gengu í
gildi nýjar reglur innan landa
Evrópusambandsins um bann við
notkun á litlum búrum við eggja-
framleiðslu og skulu búrhænur
þess í stað eingöngu vera í svo-
nefndum velferðarbúrum. Þessi
nýja gerð búra er mun rýmri en
áður, í þeim eru prik sem hæn-
urnar geta setið á og þær hafa
þar einnig aðgengi að sandbaði
og hreiðri.
Enn fjórðungur eggja með
gamla laginu
Þrátt fyrir þessar kröfur er langur
vegur frá því að allar hænur í löndum
Evrópusambandsins búi við svona
góðan aðbúnað og í lok janúar var
hart nær fjórðungur eggjanna á
markaðinum enn úr hinum ólöglegu
búrum.
Þessi stað-
reynd hefur nú
fengið stjórn
sambandsins til
þess að gefa út
tilkynningu um
að þeim löndum
sem ekki upp-
fylla kröfurnar verði refsað og þau
dregin fyrir Evrópudómstólinn hafi
löndin ekki brugðist skjótt við og
bannað gömlu búrin.
Ástæðan fyrir hinum hörðu og
nokkuð óvenjulegu viðbrögðum
stjórnar Evrópusambandsins svona
skjótt eftir gildistökuna felst í
hinum langa aðdraganda málsins,
en breytingin um síðustu áramót
var ákveðin með tilskipun sem var
gefin út árið 1999 og höfðu löndin
og eggjabændurnir því 12 ár til þess
að aðlaga framleiðsluna að breyttum
skilyrðum.
40 milljón egg á dag
Afar treglega hefur gengið að
koma framangreindum breytingum
í gegn og hefur ekki nema helmingur
aðildarlanda ESB hrint ákvörðuninni
í framkvæmd, sem hefur eðlilega
vakið mikla reiði eggjabænda í
hinum löndunum enda samkeppnis-
staða þeirra miklu verri en hinna sem
engar breytingar hafa þurft að gera á
sinni framleiðsluaðstöðu.
Talið er að um 50 milljón varp-
hænur séu enn í þröngum búrum og
að þær verpi um 40 milljón eggjum
daglega eða sem nemur 25% dag-
legrar framleiðslu. Það er því langur
vegur frá því að allar hænur í löndum
Evrópusambandsins búi við góðan
aðbúnað.
Mun taka langan tíma
Vegna mikils munar á aðstöðu
bænda mismunandi landa og ekki
síður hefðum og venjum innan
landanna er ljóst að þessi stórstíga
breyting á aðbúnaði varphænsna mun
taka langan tíma.
Þannig má nefna sem dæmi að á
Ítalíu telst eggjabú uppfylla hin nýju
skilyrði um aðbúnað varphænsna,
hafi viðkomandi bóndi hafið vinnu
við breytingar á búi sínu í átt að
nýrri búrgerð. Í öðrum löndum stóðu
eggjabændur hinsvegar frammi fyrir
því að eiga á hættu að matvælaeftir-
lit á staðnum myndi hreinlega loka
búum ef ekki væri þar búið að breyta
öllu 31. desember sl.
Talið er að jafnvel þótt öll lönd
stígi skrefið til fulls og upfylli
skilyrðin um bættan aðbúnað varp-
hænsna, þá muni líða nokkur ár
þar til egg frá hænum sem búa við
þröngan kost hverfi af markaðnum.
Mega enn selja eggin!
Þó svo að nú sé bannað að framleiða
egg með varphænum sem búa við
þröng og óheppileg skilyrði, er ekk-
ert sem bannar verslunum að selja
egg frá slíkum hænum. Ennfremur
er heimilt að flytja inn til landa
Evrópusambandsins egg frá sex
löndum þar sem eggjaframleiðsla
er heimil með hænum sem búa við
slakari skilyrði en sambandið setur
sínum eigin bændum!
Þessi staðreynd hefur vakið bæði
undrun og reiði eggjabænda í löndum
ESB, enda er samkeppnisstaða þeirra
afar slæm þar sem framleiðslukostn-
aður er mun hærri á eggjum sem
koma frá hænum í velferðarbúrum.
Bætt velferð varphænsna
Ef til vill er svolítil þversögn fólgin
í því að tala um stærri búr fyrir varp-
hænur og þar með bættan aðbúnað
þeirra, enda hafa rannsóknir sýnt
að lengstur lífaldur varphænsna er
einmitt í þröngum búrum en ekki t.d.
þar sem þær eru lausar. Hinsvegar er
dagljóst að rúmgóð búr gefa hænum
mun meiri möguleika á því að útfæra
náttúrulegt atferli s.s. að baða út
vængjum, flögra, baða sig, sitja á
„grein“, verpa í hreiður o.s.frv. og
það er einmitt hugsunin með hinum
nýju velferðarbúrum.
Samanburður
Ef borin eru saman eldri búr og hin
nýju velferðarbúr kemur berlega í
ljós hve mikill munur er á aðbúnaðar-
kröfunum. Þannig eru rýmiskröfur í
gólfi auknar úr 600 cm2 í 750 cm2 eða
um 25%. Þá mátti áður mest hafa sex
hænur í hverju búri en nú er horft til
hjarðeðlis þeirra og heimilt að hafa
tíu hænur saman í velferðarbúri. Þá
var áður engin krafa um undirburð,
hreiður eða setprik en nú eru strangar
kröfur um þetta. Auk þess er gerð
krafa um betra aðgengi hænanna að
fóðri og vatni á a.m.k. þremur ólíkum
stöðum. Enda kemur fyrir að hænur
sem eru hátt settar í goggunarröðinni
verji vatnsbólið og þá er mikilvægt
að lægra settar hænur komist í vatn
á öðrum stað innan velferðarbúrsins.
Að síðustu má fagna því sérstak-
lega að gerð sé krafa um bæði setprik
og hreiður, enda hænum eðlislægt
bæði að sitja á greinum og verpa í
hreiður.
Snorri Sigurðsson
Þekkingarsetri landbúnaðarins
í Danmörku.
Ríkisstjórn Nýja-Sjálands hefur
valdið uppnámi í landinu með því
að fallast á að kínversk fyrirtækja-
samsteypa, Shanghai Pengxin, fái
að kaupa 16 stór nýsjálensk kúabú,
sem hingað til hafa verið í eigu
nýsjálensks fjölskyldufyrirtækis.
Nýja-Sjáland hefur um árabil
verið eitt mesta mjólkurfram-
leiðsluland í heiminum. Vegna þess
að framleiðslukostnaður mjólkur
er lágur þar er unnt að framleiða
mjólk þar án styrkja. Í landinu eru
4,5 milljónir mjólkurkúa og þær skila
um 35% af þeirri mjólk sem
framleidd er í heiminum.
Nýsjálendingar eru hreyknir af
mjólkurframleiðslu sinni. Fregnin
um að kínversk fyrirtækjasamsteypa
sé að kaupa þar 16 kúabú í einu lagi,
ásamt tæplega 8 þúsund hekturum
af ræktunarlandi, vekur bæði ugg og
ótta meðal þjóðarinnar, en einkum
þó bænda.
Ströng skilyrði fyrir sölu
Yfirvöld benda á að öll þessi við-
skipti hafi farið fram á löglegan hátt.
Umræddar bújarðir voru áður í eigu
fjölskyldufyrirtækis, Crafar Farms,
sem varð gjaldþrota fyrir nokkrum
árum, en það átti samtals um 20 þús-
und mjólkurkýr. Fyrirtækið stækkaði
hratt á árunum milli 1990 og 2000 og
tók mikil lán til að fjármagna stækk-
unina. Þegar svo skall á kreppa í
alþjóðlegri mjólkurframleiðslu, með
verðfalli afurðanna, stóð fyrirtækið
ekki undir sér og varð gjaldþrota árið
2009.
Frá þeim tíma hefur rekstur
kúabúanna verið í höndum skipta-
stjóra en nú hefur nýsjálenska stofn-
unin OIO, sem fjallar um erlendar
fjárfestingar á Nýja-Sjálandi, veitt
skiptastjóranum leyfi til selja
Shangai Pengxin samsteypuna.
Ríkisstjórnin fullyrðir að salan
fari eftir ströngum skilyrðum en
Shanghai Pengxin greiðir 131 millj-
ón evra fyrir fyrirtækið, ásamt því
að ábyrgjast að fjárfesta í fyrirtækinu
fyrir 8,8 milljónir evra.
Í kaupsamningnum er auk þess
ákvæði þess efnis að fyrirtækið
Landcorp annist rekstur kúabúanna.
Þá er Shangai Pengxin ekki heldur
heimiluð meirihlutaeign í neinu fyrir-
tæki í mjólkuriðnaði á Nýja-Sjálandi.
Forsætisráðherrra Nýja-Sjálands,
John Key, telur að þessi viðskipti
brjóti hvergi í bága við nýsjálensk
lög. Samtök nýsjálenskra mjólkur-
framleiðenda hafa á hinn bóginn
gagnrýnt viðskiptin harðlega, sem
og frjáls samtök almennings.
Gagnrýnendurnir telja að með
þessum viðskiptum sé verið að selja
auðlindir þjóðarinnar.
Nýsjálenskir bændur hafa áður
beitt sér gegn því að útlendingum sé
selt nýsjálenskt jarðnæði, með þeim
rökum að verið sé að láta af hendi
hluta af grundvallaratvinnuvegi
þjóðarinnar.
Michael Fay og fyrirtækjasam-
steypa hans, vill láta dómstólan
dæma um lögmæti samningsins.
Hann bendir á að samkvæmt nýsjá-
lenskum lögum sé óheimilt að
útlendingar, sem hafa ekki reynslu
af búrekstri, megi kaupa þar ræktun-
arland. Hann fullyrðir jafnframt að
Pengxin sé bygginga- og fasteigna-
félag , sem búi hvorki yfir þekkingu
né reynslu af mjólkurframleiðslu.
Samkvæmt opinberum upplýs-
ingum hafa erlend fyrirtæki keypt
allt að því 360 þúsund hektara af
ræktunarlandi á Nýja – Sjálandi á
nokkrum undanfarandi árum. Það
eru einkum bandarískir, breskir en
einnig þýskir og svissneskir kaup-
endur, sem þar hafa komið við sögu.
Landsbygdens Folk, 3. febr. 2012.
Kínverjar kaupa kúabú á Nýja-Sjálandi
Svona eggjaframleiðslubúskapur er nú bannaður í löndum Evrópusam-
bandsins. Skilyrði hafa verið sett um aukið rými á hverja hænu og að í
búrunum séu hreiður og setprik.
Lynghálsi 3 og Lónsbakka Akureyri
sími: 540 1100
Fóður
fyrir sauðfé!
Ærblanda - hágæða
kjarnfóður fyrir sauðfé
Himag - steinefnablanda
Rautt Tranol - fljótandi selen
og vítamíngjafi
Kjarnafæði fékk nýverið útflutn-
ingsleyfi frá Matvælastofnun og
má fyrirtækið nú flytja út íslensk
gæðamatvæli til allra Evrópulanda.
Unnið hefur verið að aðlögun eftir
nýrri matvælalöggjöf síðustu ár.
„Þetta er stór dagur fyrir okkur í
Kjarnafæði og í raun fyrir íslensk-
an matvælaiðnað,“ segir Eiður
Gunnlaugsson, forstjóri Kjarnafæðis
í frétt á vefsíðu fyrirtækisins.
„Ég er sannfærður um að sú vöru-
flóra sem við bjóðum uppá fellur vel
í kramið hjá öðrum þjóðum. Íslensk
matvæli og íslenskur heimilismatur
eru holl og góð matvara sem við
getum verið stolt af.“
Eiður segir að þegar hafi
Kjarnafæðismenn litið í kringum sig
með útflutning og fengið góðar undir-
tektir. Áfram verði unnið að þeim
málum. Þá segir hann að ekki megi
gleyma því að leyfinu fylgi vottun á
að fyrirtækið framleiði holl og góð
matvæli fyrir Íslendinga, ekki síður
en aðrar þjóðir.
Fyrri hluta árs 2010 tók gildi
ný, evrópsk matvælalöggjöf sem
íslensk matvælafyrirtæki fengu 18
mánuði til að laga sig að. Nú eru
fyrstu fyrirtækin komin með þetta
leyfi og fljótlega má sjá merkingar á
vörum þeirra, en hver og ein vinnsla
fær sitt númer.
Eðvald Valgarðsson, gæðastjóri
Kjarnafæðis, segir mikið verk hafa
verið unnið síðustu misseri.
„Við höfum unnið mikið í gæða-
kerfinu okkar í nánu samstarfi við
Matvælastofnun og breytt ýmsu
hér innanhúss. Allt grunnflæði í
vinnslunni hefur verið endurskoðað
og breytingar gerðar á húsnæði, að
hluta til fyrir starfsfólk en einnig
til að tryggja rétt flæði vörunnar.
Við höfum skoðað hlutina saman
og fundið lausnir sem henta okkar
vinnsluferli og uppfylla alla staðla
um góða framleiðsluhætti og örugga
matvælaframleiðslu,“ segir Eðvald.

/MÞÞ
Kjarnafæði fær útflutningsleyfi
- Skoðar útflutning og hefur fengið góðar undirtektir
Bændablaðið
Smáauglýsingar 56-30-300