Fréttatíminn - 12.10.2012, Blaðsíða 10

M aður er ekki aðeins að syrgja barnið heldur einnig það að maður fær ekki að upplifa fyrsta afmælisdaginn, fyrsta
brosið, fyrstu skrefin, fyrsta skóladaginn. Það er
ekki öllum eiginlegt að skilja það,“ segir Anna
Lísa Björnsdóttir, sem missti son eftir 21 viku
meðgöngu. Hún hefur haft frumkvæðið að út-
gáfu upplýsingabæklinga til foreldra í hennar
sporum sem unnir hafa verið á vegum Styrktar-
félagsins Lífs.
Kristín Guðmundsdóttir missti tvíburadrengi
á 19. viku meðgöngu um mitt síðasta ár og gekk í
gegnum mikla sorg sem hún sagði ekki fyllilegan
skilning vera á í samfélaginu. Kristín og Anna
Lísa vilja opna umræðuna um sorg vegna barns-
missis á meðgöngu og koma að undirbúningi
minningarathafnar sem fram fer í Hallgríms-
kirkju mánudagskvöldið 15. október sem ætluð
er þeim sem upplifað hafa missi á meðgöngu og
barnsmissi.
„Ég held að skilningurinn sé ekki til staðar,
kannski umhyggjan, en ekki skilningurinn,“
segir Kristín. „Ég upplifði að minnsta kosti ekki
Að vera foreldri án barns
Það eru til
orð til þess að
lýsa börnum
án foreldra,
mökum án
maka en
ekkert orð
er til yfir það
hlutverk að
vera foreldri
án barns. Tvær
mæður ræða
um sorgina við
að missa barn
á meðgöngu
og nauðsyn
þess að opna
umræðuna um
hana.
Sorgin við að
missa barn á
meðgöngu er
erfið. Tvær
mæður vilja
opna um-
ræðuna.
Ljósmynd/Nor-
dicPhotos/Getty
skilning á því að barnsmissir á með-
göngu hvílir á manni alla ævi,“ segir
hún.
Anna Lísa tekur undir þetta. „Auð-
vitað er fólk velmeinandi þótt það
segi oft eitthvað óheppilegt, eins og:
„Þið reynið bara aftur“. Það myndi
enginn segja ef maður hefði misst
dreng sem lifði í viku eða ár eða
fimm ár. En af því að hann lést á
meðgöngu þá segir fólk svona hluti
og meinar vel. Það kemur alveg frá
hjartanu,“ segir hún. „Fólk er að
reyna að setja plástur á bágtið – en
maður gerir það ekkert þegar maður
missir barn. Það verður alltaf með
þér og breytir þér sem manneskju.
Fólk segir: „Hún hlýtur að fara að
koma aftur“. En svona er ég núna,
ég er syrgjandi móðir og mun alltaf
verða,“ segir Anna Lísa.
Þetta var virkilega barn
Kristín segir að fólk geti ekki sett
sig inn í aðstæður þeirra sem missa
börn á meðgöngu vegna þess að þau
eru ekki eins raunveruleg í huga
þeirra og börn sem fæðast og lifa.
„Fólk veit ekki hvernig þessi börn
líta út, margir gera sér ekki grein
fyrir að þetta var virkilega barn, það
eina sem virkaði ekki voru lungun og
barnið var ekki búið að opna augun
sem gerist ekki fyrr en á 27. viku. Fólk hefur miklu
meiri skilning á því hvernig það er að missa ársgam-
alt barn því fólk getur séð það fyrir sér. Það þekkja
allir ársgamalt barn. En enginn hefur séð barn eftir
20 vikna meðgöngu,“ segir hún.
Anna Lísa segir að sér hafi fundist vanta upplýs-
ingabæklinga til foreldra í þessari stöðu. „Upplýsinga-
gjöfin er mjög góð, en maður meðtekur ekki endilega
allar þær upplýsingar sem maður fær undir þessum
kringumstæðum. Ég gerði það að minnsta kosti ekki
og fannst vanta að fá í hendurnar eitthvað sem ég
gæti síðan skoðað nánar þegar mesta sjokkið var yfir-
staðið. Því setti ég mig í samband við Styrktarfélagið
Líf sem tók vel í þessa hugmynd. Við erum að fara
að gefa út bæklinga fyrir foreldra og einnig aðstand-
endur um allt það sem varðar það að missa barn á
meðgöngu,“ segir hún.
Þar er ekki síst fjallað um sorgina: „Hverri einustu
þungun fylgja vonir og draumar. Við sjáum fyrir
okkur nýtt líf. Við leyfum okkur að horfa fram á
veginn. Við setjum okkur í þau spor að við erum að
fara að eignast barn. Við leyfum okkur að hlakka til.
Langoftast kvikna þessar vonir og þessir draumar
á þeirri stundu sem þungunin er orðin að veruleika.
Þegar barn deyr í móðurkviði, deyja
um leið allir draumarnir, vonirnar
og væntingarnar. Eftir sitjið þið for-
eldrar með sorg ykkar og söknuð,“
segir í bæklingnum.
Þriðja hver kona missir fóstur
Talið er að þriðja hver kona missi
fóstur þar sem fósturlát verða í 15
af hverjum hundrað þungunum. Al-
gengast er að fósturlát verði á fyrstu
12 vikum meðgöngunnar en síðbúið
fósturlát er sjaldgæfara.
Til eru sjúkdómar sem koma upp
hjá fóstri á fósturskeiði, sjúkdómar
í fylgju sem leiða til veikinda eða
dauða fósturs eða að fylgja og nafla-
strengur hafi ekki þroskast eðli-
lega. Alvarlegir sjúkdómar móður
sem hafa áhrif á vöxt og þroska
fósturs geta einnig verið mögulegar
ástæður.
Í um 1,5 prósent tilvika greinist
alvarlegur fósturgalli við ómskoðun
á meðgöngu. Öllum konum stendur
til boða að fara í ómskoðun í 12. og
20. viku meðgöngu. Ómskoðun við
12. viku leiðir til greiningar á stórum
hluta allra litningagalla fóstra og um
þriðjungi þeirra byggingargalla sem
greinast á meðgöngu.
Við síðari ómskoðun geta einnig
greinst byggingargallar hjá fóstri
eða um 35-40 tilfelli ár hvert. Ef byggingargalli sést
getur það verið ábending um að skoða litningagerð
fósturs. Algengustu byggingargallar fósturs sem
greinast á meðgöngu eru gallar í þvagfærum, hjarta,
miðtaugakerfi eða meltingarfærum.
Sum vandamálin eru svo alvarleg að fóstrinu
er ekki hugað líf. Ef ljóst er að barnið muni deyja
skömmu eftir fæðingu vegna alvarleika fósturgallans
kjósa flestir verðandi foreldrar að binda enda á með-
gönguna.
Leghálsbilun getur einnig valdið fósturmissi. Leg-
hálsinn sér um að halda fóstri og fylgju innan legsins
alla meðgönguna en leghálsinn opnast svo þegar fæð-
ingin fer af stað. Í örfáum tilfellum verður leghálsbil-
un þannig að stytting og veiking verður í leghálsinum
og hann opnast áður en fullri meðgöngu er náð.
Sjúkdómsmyndin er gjarnan þannig að þegar konan
fær einkenni er allt um seinan. Þá hefur leghálsinn
styst að fullu, bakteríur hafa náð að sýkja himnurnar
sem umlykja fóstrið og fósturlát eða fæðing verður
ekki umflúin.
Ennfremur getur fósturlát orsakast af sýkingu.
Sýking getur borist í leg frá leggöngum og upp í
Sigríður Dögg
Auðunsdóttir
sigridur@ frettatiminn.is
Minningarathöfn
vegna fósturláts
og barnsmissis
Stuðningshópurinn Englarnir
okkar stendur fyrir minning-
arathöfn fyrir þá sem upplifað
hafa missi á meðgöngu og
barnsmissi sem fram fer í Hall-
grímskirkju mánudaginn 15.
október, klukkan 19.30.
Athöfninni er ætlað að
gefa þeim sem misst hafa
barn og aðstandendum þeirra
tækifæri til þess að hittast og
eiga fallega stund saman.
Einnig er vonast til að
minningarathöfnin opni á
umræðuna um missi á með-
göngu og barnsmissi, sem og
hjálpa aðstandendum þeirra
sem missa að sýna hluttekn-
ingu í sorginni.
Það eru til orð til þess að
lýsa börnum án foreldra,
mökum án maka en ekkert orð
er til yfir það hlutverk að vera
foreldri án barna.
Framhald á næstu opnu
10 úttekt Helgin 12.-14. október 2012