Fréttatíminn - 25.05.2012, Qupperneq 4

S eðlabankinn rauf „Kínamúra“ sem eiga gilda um upplýsingar sem stjórnvaldi áskotnast í máli Heiðars
Guðjónssonar þar sem fjárfestirinn var
útilokaður frá kaupum á Sjóvá af ESÍ,
eignarhaldsfélagi í eigu Seðlabankans,
vegna upplýsinga um meint brot félags í
hans eigu á gjaldeyrislögum. Már Guð-
mundsson seðlabankastjóri er bæði yfir-
maður gjaldeyriseftirlits bankans sem og
stjórnarformaður ESÍ og byggði ákvörðun
sína um að útiloka Heiðar frá viðskiptun-
um á upplýsingum frá eftirlitinu.
Ástæða til að óttast auknar heimildir
Rannsókn á meintum brotum Heiðars var
síðar hætt af sérstökum saksóknara og sú
ákvörðun var staðfest af ríkissaksóknara.
Þetta kemur fram í svari Seðlabankans
við fyrirspurn umboðsmanns Alþingis
vegna kvörtunar lögmanna Heiðars á
málsmeðferð Seðlabankans í Sjóvá-mál-
inu. Svarið fékk þingmaðurinn Guðlaugur
Þór Þórðarson eftir úrskurð frá úrskurð-
arnefnd um upplýsingamál:
„Ég held að fólk átti sig ekki almennt
á því hvað búið er að koma upp miklu
eftirliti með eðlilegri hegðun almennra
borgara. Þetta á sérstaklega við um Seðla-
bankann sem er til dæmis með upplýsing-
ar um öll erlend viðskipti Íslendinga. Nú
fer bankinn fram á enn frekari heimildir
til þess að hafa eftirlit með borgurum
þessa lands. Þessi upplýsingaöflun og
heimildir til að skoða mál einstaklinga og
fyrirtækja býður upp á mikla misnotkun
og ég nefni sem dæmi að þetta bréf sem
úrskurðarnefnd um upplýsingamál neyddi
Seðlabankann til að láta mig fá sem sýnir
að Seðlabankastjóri fór framhjá „Kína-
múrum“ innan bankans. Þessir „Kínamúr-
ar“ eru settir upp til þess að koma í veg
fyrir misnotkun á eftirlitinu og reynslan af
áðurnefndu dæmi sýnir að það er ástæða
til að óttast auknar heimildir,“ segir Guð-
laugur Þór.
Heiðar metur réttarstöðu sína
Birgir Tjörvi Pétursson, lögmaður Heið-
ars Guðjónssonar, í samtali við Frétta-
tímann að umbjóðandi hans sé að meta
réttarstöðu sína að teknu tilliti til þess,
að upplýsingar úr tilefnislausri rannsókn
gjaldeyriseftirlits bankans voru notaðar
við ákvarðanatöku hjá einkahlutafélagi í
eigu Seðlabankans, umbjóðanda hans til
tjóns.
„Seðlabankinn hefur viðurkennt í sam-
skiptum sínum við umboðsmann Alþingis
að hafa notað upplýsingarnar með þessum
hætti í málinu. Samkvæmt lögum um
gjaldeyrismál hvílir þagnarskylda á þeim
starfsmönnum bankans er annast fram-
kvæmd laganna og bera á henni ábyrgð.
Það fær ekki staðist grundvallarreglur
í stjórnsýslurétti og getur varla verið í
samræmi við þagnarskylduákvæðin að
slíkum upplýsingum sé miðlað til einka-
hlutafélags útí bæ, sem hefur það að
markmiði að stunda viðskipti og hámarka
virði eigna, jafnvel þótt félagið sé í eigu
Seðlabankans. Það gæti jafnvel varðað
refsiábyrgð í einhverjum tilvikum. Og
ef starfsmenn sem bera ábyrgð á fram-
kvæmd gjaldeyriseftirlits í Seðlabank-
anum sitja í stjórn slíks félags eða koma
nálægt rekstri þess að öðru leyti, ber
þeim að víkja sæti ef þeir hafa upplýsingar
úr málum sem eru til meðferðar hjá eftir-
litinu, sem kunna að hafa áhrif á ákvörðun
þeirra í óskyldum málum hjá félaginu.
Þetta leiðir bæði af þagnarskyldunni og af
hæfisreglum stjórnsýslulaganna. Seðla-
bankanum var bent á þetta á sínum tíma,
en hann hlustaði ekki á þetta frekar en
annað í málinu. Við bíðum niðurstöðu
umboðsmanns Alþingis um þennan þátt
málsins,“ segir Birgir Tjörvi.
Í rammanum hér til hliðar má sjá svar
Seðlabanka Íslands.
Óskar Hrafn Þorvaldsson
oskar@frettatiminn.is
GRILL OG GARÐHÚSGÖGN SEM ENDAST
YFIR 40 GERÐIR
GRILLA Í BOÐI
LANDMANN
eru frábær grill
fyrir íslenskar
aðstæður
Smiðjuvegi 2, Kóp - S. 554 0400
Opið til kl. 16 á laugardögum
99.900
veður FöStudagur laugardagur Sunnudagur
SV-StrekkingSVindur og fremur Hlýtt.
VíðaSt Þurrt og léttSkýjað norðan- og
auStanlandS.
HöfuðborgarSVæðið: Skýjað framan af degi
og Smá væta, en léttir Síðan til. BláStur.
mjög Hlýtt fyrir norðan og SérStaklega
auStanlandS. StrekkingSVindur.
HöfuðborgarSVæðið: alSkýjað og dálítil
rigning þegar líður á daginn.
kÓlnar tímabundið norðan og VeStantil
með allHVaSSri nV-Átt. að meStu Þurrt Á
landinu en fremur VindaSamt.
HöfuðborgarSVæðið: að meStu þurrt og
Sól þegar líður á daginn.
Sumarhiti á laugardag
loks hefur hlýnað og spáð er sumarhlýindum
norðan- og austanlands á laugardag. Hiti á
austurlandi gæti náð rúmlega 20 stigum en
víða verður strekkingsvindur með þessu. á
laugardagskvöld og aðfararnótt hvítasunnu-
dags er útlit fyrir breytingar. þá
fara kuldaskil austur yfir landið
með rigningu um vestanvert
landið. dálítið kólnar, en þó
verður áfram sæmilega milt,
einkum sunnanlands.
víðast verður þurrt
á hvítasunnudag, en
áfram dálítil blástur.
11
9 17
20
12 13
10 20 22
14
10
8 10
11
17
einar Sveinbjörnsson
vedurvaktin@vedurvaktin.is
 StjórnSýSla Seðlabankinn
Reynslan kennir mönnum
að óttast auknar heimildir
guðlaugur þór þórðarson segir það áhyggjuefni að Seðlabankinn sækist eftir auknum eftirlits-
heimildum, ekki síst í ljósi þess að hann hefur gögn undir höndum sem sýna að bankinn hefur
farið á svig við stjórnsýslulög í máli Heiðars guðjónssonar.
Michelsen_255x50_C_0511.indd 1 05.05.11 14:25
allt bendir til
þess að már
guðmundsson
Seðlabanka-
stjóri hafi farið
á svig við stjór-
nsýslulög þegar
hann notfærði
sér upplýsingar
frá gjaldeyris-
eftirliti bankans
til ákvörðunar-
töku við sölu á
eign eignasafns
Seðlabanka ís-
lands.
guðlaugur þór
þórðarson segir
reynsluna sýna
að Seðlabank-
inn fari ekki vel
með eftirlits-
heimildir sínar.
„Í starfsemi fjármálastofnana sem
og í Seðlabankanum er það svo að
Kínamúrar ná ekki að öllu leyti
til framkvæmdastjóra eða banka-
stjóra eðli máls samkvæmt þar
eð þeir verða að hafa yfirsýn yfir
starfsemina sem aðrir hafa ekki.
Bankastjóra og framkvæmda-
stjórum er hins vegar óheimilt að
miðla til undirmanna upplýsing-
um sem þeim eru óviðkomandi en
aftur á móti er ekkert sem bannar
almennum starfmönnum að miðla
upplýsingum til yfirmanna sinna
heldur er þvert á móti til þess ætl-
ast að þeir geri það.
Þrátt fyrir að Eignasafn Seðla-
banka Íslands ehf. (ESÍ) sé
sjálfstætt félag er tilvist þess og
stofnun á formlegum grundvelli
en ekki í þágu algers efnislegs
aðskilnaðar frá Seðlabankanum.
ESÍ er að fullu í eigu bankans
og starfar þar af leiðandi í skjóli
opinbers valds. Stjórnarmenn
ESÍ eru hluti af framkvæmda-
stjórn bankans og er stjórnar-
seta þessara æðstu stjórnenda
Seðlabankans í ESÍ því hluti af
daglegum starfsskyldum þeirra
og þeir bera sem slíkir trúnaðar-
skyldur gagnvart Seðlabankan-
um. Þegar haft er í huga að ESÍ
er alfarið í eigu Seðlabankans og
er hluti af starfsemi bankans þá
er ekki óeðlilegt að upplýsingar
sem stjórnarmenn ESÍ búa yfir,
úr starfi sínu sem stjórnendur í
Seðlabankanum hafi áhrif við
ákvarðanatöku innan ESÍ. Gerðu
þeir það ekki væru þeir að bregð-
ast trúnaðarskyldum sínum gagn-
vart Seðlabankanum, bæði sem
vinnuveitanda og 100% eiganda
ESÍ. ESÍ er hluti af Seðlabank-
anum og málefni ESÍ eru málefni
Seðlabankans. Hagsmunir ESÍ og
eigandans Seðlabankans liggja
fullkomlega saman.
Þá má geta þess að um með-
ferð trúnaðarupplýsinga gilda
reglur nr. 831/2002. Tilgangur
reglnanna er að tryggja viðeig-
andi Kínamúra innan bankans.
Reglunum er ætlað að tryggja
að óviðkomandi aðilar að málum
eiga ekki að geta fengið upplýs-
ingar um þau. Í reglunum er kveð-
ið á um að framkvæmdastjórar og
forstöðumenn í Seðlabankanum
eru ábyrgir fyrir því að trúnaðar-
upplýsingar sem berast sviðum
eða deildum þeirra lendi ekki
í höndum óviðkomandi aðila.
Þessir aðilar skulu hafa reglu á
því innan sviða og deilda sinna
hvaða undirmenn hafa aðgang að
trúnaðarupplýsingum og hvernig
þeir miðla slíkum upplýsingum
milli sviða og deilda.“
Svar Seðlabankans við fyrirspurn
fréttatímans vegna „kínamúra“
4 fréttir Helgin 25.-27. maí 2012